پروتز پنجه کربنی و مزیت های آن (انعطاف پذیری، استحکام بالا و …)

تاریخ: ۴ مرداد ۱۴۰۰

پروتز برای افرادی مناسب است که پای آنها بطور کامل یا جزئی قطع شده است. عمل قطع عضو  یک اتفاق متفاوت برای بسیاری از بیماران است. با این وجود، پاهای مصنوعی و پروتز به این افراد کمک می‌کند که دوباره کیفیت مناسب زندگی را بدست آورند.

وقتی درباره ساختار پروتز صحبت می‌کنیم، پروتز پنجه کربنی یک ابزار بسیار برتر برای ساخت قطعات با قدرت بالا و وزن سبک است. این واقعیت در صنعت پروتز و ارتوتیک برای سال‌ها ثابت شده است. الیاف کربنی (معروف به الیاف گرافیت یا کربن گرافیت یا CF) قطری حدود ۵-۱۰ میکرومتر دارند و در اصل از اتم‌های کربن تشکیل شده‌اند. این اتم‌های کربن با یکدیگر ترکیب می‌شوند و کریستال‌هایی را تشکیل می‌دهند که باعث افزایش قدرت الیاف در اندازه‌های بسیار کوچک می‌شود.

در ادامه‌ی مطلب اطلاعات بیشتری درباره ی پروتز پنجه کربنی، مراقبت‌ها و مزیت‌های آن آورده شده است.

مزیت های پروتز پنجه کربنی

در پروتز پنجه کربنی از فیبر کربن در ساخت پروتز استفاده می‌شود. این نوع پروتز مزیت‌هایی را به همراه دارد. برخی از مزایای آن عبارتند از:

• سبک بودن وزن پروتز
• انعطاف پذیر بودن پروتز پنجه کربنی نسبت به سایر پروتزها
• احساس راحتی بیشتر و خستگی کمتر بیمار حین استفاده از پروتز پنجه کربنی
• ماندگاری، استحکام و دوام بالای پروتز
• طبیعی بودن شکل پروتز پنجه کربنی در مقایسه با سایر پروتزها و شباهت بیشتر این پروتز به ساختار پای انسان
• افزایش سرعت در هنگام راه رفتن
• کاهش احتمالی خطر افتادن

الیاف کربنی در مقایسه با ترموپلاستیک در پروتزها و ارتزها 

در زمینه پروتزها و ارتزها، دو نوع متداول از مواد استفاده می‌شود؛ این مواد شامل ترموپلاستیک و الیاف کربنی هستند. هر یک از این نوع مواد کاربردها و عملکردهای مختلفی دارند و بر اساس نیازهای هر بیمار و نوع وسایلی که آنها دریافت می‌کنند، استفاده می‌شوند.

پروتز پنجه کربنی

کربن یکی از آسیب‌پذیرترین موادی است که در کاربردهای ارتوپدی استفاده می‌شود. کربن بسیار سبک، مستحکم و قادر به تغییر شکل تحت فشار است، که به دلیل قدرت انبساط‌ پذیری بالای آن زیر کشش و فشردگی است. کربن دارای یک الگوی ریز بافت دو جهته است که مقاومت شکنندگی آن را بالا می‌برد، و هنگام کاربرد در وسایل، قدرت یکنواختی به آن می‌دهد. به این معنی که سوکت‌های کربن (پروتزها) یا بریس (ارتزها) بسیار بادوام است و می‌تواند فشار بسیار زیاد وارد شده، به دلیل استفاده توسط بیمار را، تحمل کند.

الیاف کربنی در پروتز‌ها در سوکت نهایی بکار می‌رود که بیمار پس از  تایید سوکت آزمایشی، دریافت می‌کند. طراحی سوکت توسط نوعی پروتز تعیین می‌شود که بیمار آن را دریافت می‌کند و بیمار طراحی بیرونی سوکت را طبق سلیقه خود سفارش می‌دهد.  الیاف کربن در ارتزها، براساس نوع بریس و سطح فعالیت بیمار بکار گرفته می‌شود. الیاف کربنی استحکام بریس را افزایش می‌دهد که در بریس‌های مفصل‌دار یا در بریس‌هایی که به ثبات بیشتری نیاز دارند، لازم است.

پروتزهای ترموپلاستیک 

استفاده از بریس‌های ترموپلاستیک، پیشرفت طراحی زیادی را نسبت به کربن و دیگر سیستم‌های سنتی فراهم می‌کند، که به دلیل امکانات طراحی است که امکان تماس و حمایت بیشتری را در عضو ایجاد می‌کند، روند ساخت ساده است، وزن با حفظ استقامت، کاهش می‌یابد و بهبود زیبایی آن با تنوع در انتخاب رنگ و الگوهای متغیر تزیینی را ممکن می‌سازد (ترموپلاستیک). گرچه استحکام ترموپلاستیک‌ها به سختی الیاف کربن نیست، اما آنها هنوز مزایای زیادی برای بیماران دارند و گزینه مناسبی برای آنها می‌باشد.

چگونه به استفاده از پروتز پنجه کربنی عادت کنیم؟

هنگامی که یک پروتز جدید برای پا دریافت می‌کنید، بسیار هیجان انگیز است – اما نیاز است زندگی روزانه خود را به گونه‌ای تنظیم کنید که بتوانید بهترین استفاده را از این عضو مصنوعی ببرید.

اکثر افرادی که عضوی را از دست می‌دهند، بین دو تا چند ماه طول می‌کشد که به روال عادی زندگی خود بازگردند. اما روند یادگیری آسان نیست. درک چگونگی استفاده از پروتز مانند یادگیری یک مهارت جدید است. نیاز به آموزش دارید و باید برای درک چگونگی کارکرد این وسیله، زمان بگذارید.

پای پروتز پنجه کربنی ممکن است باعث ایجاد ناراحتی یا ناامیدی شود. اما در این مدت، از آنجایی که از انرژی و اراده خود برای یادگیری چگونگی کارکرد پای تازه استفاده می‌کنید، برای انجام کارهایی که درطول روز می‌توانید انجام دهید و چیزهایی که بدست ‌می‌آورید، آزادی عمل بیشتری خواهید داشت، به استفاده از پروتز پنجه کربنی عادت خواهید کرد.

چگونه می‌توان استفاده از پروتز پنجه کربنی را یاد گرفت؟ 

هنگامی که یک پروتز پنجه کربنی جدید دارید، ابتدا لازم است که یاد بگیرید، چگونه هنگام پوشیدن آن، راه بروید. با کمک تراپیست، با استفاده از دو میله موازی می‌ایستید، تا زمانی که عادت کنید که وزن خود را روی پروتز وارد کنید.

سپس، به آرامی و با کمک وسایلی مانند واکر یا عصا شروع به راه رفتن می‌کنید. لازم است که یاد بگیرید چگونه روی سطوح مختلف راه بروید. و همچنین انجام ورزش های مختلف برای تقویت عضلات و کسب انعطاف‌پذیری، به شما آموزش داده می‌شود.

سرانجام، خوشبختانه می‌توانید راه بروید، شنا کنید، از پله‌ها بالا بروید، و فعالیت‌های دیگری که دوست دارید، انجام دهید. عبارت خواستن توانستن است، در روند یادگیری بسیار کمک‌کننده است، زیرا تنها محدودیت شما، افکارتان درباره کارهایی است که فکر می‌کنید قادر به انجام آنها نیستید.

پس از دریافت پروتز چه احساسی خواهید داشت؟

هر قطع عضوی احساسات و درگیری‌های خاص خودش را به همراه خواهد داشت – مانند خشم، انکار و افسردگی – اما همه احساسات یکسان هستند.  اگر یک پروتز پنجه کربنی تازه دریافت کرده‌اید، کارشناسان پروتز احساسات ترس و عدم اطمینانی را که ممکن است با آن مواجه شوید، درک می‌کنند.

اما در انتها، می‌توانید به موقعیت پذیرش این واقعیت دست یابید. برای اینکه قوی و  صبور باشید و از خود محافظت کنید، به زمان و توانایی خود نیاز دارید.

به دلیل مزیتهای پروتز پنجه کربنی، بیمار احساس بهتری نسبت به پوشیدن و استفاده از این نوع پروتز بعد از قطع پا دارد.

آیا پروتز پنجه کربنی راحت است؟ 

به عنوان فردی که دچار قطع عضو شده است، شک دارید که آیا هنگام پوشیدن پاهای مصنوعی تازه، احساس راحتی خواهید داشت.

و پاسخ این است که : بله، پروتز شما به اندازه کافی راحت خواهد بود و شما را آزار نمی‌دهد.

اگر پای مصنوعی شما باعث ایجاد ناراحتی شود، به متخصص پروتز پا مراجعه کنید تا آن را تنظیم کند. سعی نکنید که خودتان آن را تعمیر کنید زیرا خطر آسیب به پای تازه شما وجود دارد.

در اینجا به چند نشانه هشداردهنده درباره نامناسب بودن پروتز اشاره می‌کنیم:

• پاها احساس سنگینی ایجاد می‌کنند و حرکت دادن آنها مشکل است
• زخم باز یا تاول روی پای شما ایجاد کرده است
• اندام شما هنگام راه رفتن در سوکت بالا و پایین می‌رود.

وزن شما روی پروتز اثر می‌گذارد. هنگامی که از پروتز استفاده می‌کنید، مهم است که یک وزن ثابت را حفظ کنید. حتی کمی تغییر وزن می‌تواند بر اندازه پروتز تاثیرگذار باشد.

قبل از خواب، پروتز را بیرون آورید

تغییرات دیگری که لازم است انجام شود، این است که روال کارهای قبل از خواب خود را تغییر دهید. هر شب، باید پروتز خود را قبل از رفتن به رختخواب خارج کنید. همچنین لازم است که پروتز و قسمت قطع شده اندام را جهت وجود آسیب احتمالی یا زخم بررسی کنید، همچنین پوست و پروتز را تمیز کنید.

مراقبت‌های دوره‌ای برای بررسی پروتز پنجه کربنی لازم است

این وسیله جدید شما، مانند ماشین‌ها نیاز به مراقبت‌های منظم دارد. توصیه می‌شود که حداقل یکبار درسال به پزشک مراجعه کنید، تا اطمینان حاصل شود که پروتز پنجه کربنی متناسب با بدن شما است و به درستی کار می‌کند.