پای پرانتزی یا ژنوواروم به اختلالی گفته میشود که هنگام ایستادن و قرار دادن پاها کنار هم فاصله بین مچ پاها بسیار زیاد است. اگر شما یک نوجوان یا یک بزرگسال هستید و برای شما پرانتزی است اصلاح سبک زندگی و ورزش کردن میتواند به تقویت زانوهای شما کمک کند البته این اقدامات باعث درمان مشکل شما نخواهد شد. در موارد بسیار حاد یا مواردی که وجود یک اختلال دیگر که باعث پرانتزی شدن پای شما شده است باید به پزشک مراجعه نمایید. گاهی اوقات پزشک انجام عمل جراحی را توصیه خواهد کرد. اگر پای فرزند شما پرانتزی است و با بزرگتر شدن و مشکلش برطرف نشده است یا اگر علائم و نشانههایی از قبیل درد یا اختلال در راه رفتن را دارد از من برای انجام معاینات جسمانی و درمان او را نزد پزشک ببرید.
اگر پاهای شما به تازگی پرانتزی شده یا شدت آن افزایش یافته است، بهتر است به طبیب مراجعه کنید. اگر شما در سنین نوجوانی یا جوانی هستید و پاهایتان از حالت طبیعی خارج شده است، برای تشخیص علت مشکل به ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی مراجعه کنید. طبیب شما پاهایتان را معاینه کرده و ممکن است عواملی مانند آرتروز زانو، کمبود ویتامین یا آسیب دیدگی زانو را تشخیص دهد. در صورتی که پرانتزی پاها بدتر شده، درد ایجاد کرده یا راه رفتن را برایتان مشکل ساخته یا فاصله بین پاهایتان بسیار زیاد شده است، باید به طبیب مراجعه کنید. طبیب ممکن است درخواست آزمایش خون یا عکسبرداری با استفاده از اشعه ایکس را بدهد تا علت احتمالی و عوارض مرتبط با پرانتزی شدن زانوهایتان را تشخیص دهد. در کلینیک سلامت امید، براساس علت و شدت پرانتزی پاها، طبیب به شما بهترین روش درمانی را پیشنهاد خواهد کرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت با شماره تلفنهای ۰۲۱۶۶۰۱۵۲۱۱ – ۰۲۱۶۶۰۱۵۲۱۷ – ۰۲۱۶۶۰۱۴۱۵۸ تماس حاصل فرمایید.
روند پیشرفت پای پرانتزی از کودکی تا بزرگسالی
عبارتی که برای توصیف پای پرانتزی به کار میرود ژنو واروم است ژنو در زبان لاتین به معنای زانو و واروم به معنای خم شدن به سمت بیرون است. در حقیقت در این اختلال هنگامی که شما زانوهای خود را کنار هم قرار دهید پاهای شما از قسمت ساق به سمت بیرون خم میشود به همین دلیل اگر زانوی شما پرانتزی است نمیتوانید هنگام ایستادن زانوها و مچ پاهای خود را کنار هم قرار دهید. هنگامی که کودک بزرگتر میشود حالت پرانتزی بودن پاهای او بیشتر به چشم میآید یعنی اگر او پاهایش را کنار هم قرار دهد زانوهایش از هم فاصله میگیرند و ظاهر نامناسبی را به وجود میآورند. معمولاً پرانتزی شدن پاها در کودکان زیر دو سال طبیعی است اما هنگامی که کودک بزرگ شود و این مشکل برطرف نشود مسئله پرانتزی شدن پای او قوت بیشتری میگیرد. این کودکان هنگامی که زانوهای خود را به هم میچسبانند مچ پا و خود پاهای آنها از هم فاصله خواهد گرفت. این وضعیت در کودکان ۳ تا ۴ سال کاملاً مشهود است و معمولاً به تدریج و با بزرگ شدن کودک این مشکل برطرف میشود. حالت پرانتزی زانو تا سن هفت یا هشت سالگی طبیعی است اما گاهی اوقات این اختلال تا مدت طولانی تری باقی میماند و بهبود پیدا نخواهد کرد.
علل بروز پای پرانتزی چیست؟
در اکثر موارد پای پرانتزی به علت مراحل طبیعی رشد و تکامل به وجود میآید اما گاهی اوقات از این وضعیت میتواند در بزرگسالان نشان دهنده یک مشکل جدی باشد. برخی از دلایل بروز پای پرانتزی در بزرگسالان به شرح زیر میباشد:
- کمبود ویتامین به ویژه کمبود ویتامین دی که باعث بروز نرمی استخوان میشود.
- کمبود ویتامین c و کلسیم که بر روی رشد استخوانها تاثیر میگذارند.
- آرتریت روماتوئید یا سایر انواع آرتروز
- استئوآرتریت
- چاقی و اضافه وزن
- عمل جراحی یا آسیب دیدگی پا و زانو
- بیماریهای ارثی که بر نحوه رشد زانوها تاثیر میگذارند.
از چه روشهایی برای درمان پای پرانتزی در بزرگسالان استفاده میشود؟
روشهای درمانی مناسب برای پای پرانتزی در بزرگسالان به شرح زیر میباشند:
مصرف دارو یا مکمل با تجویز پزشک
در صورتی که پای پرانتزی در بزرگسالان به وجود برخی اختلالات از قبیل کمبود ویتامین دی یا نرمی استخوان ارتباط داشته باشد پزشک برای درمان این اختلال به تجویز مکمل یا دارو خواهد پرداخت. اگر شما قبل از مراجعه به پزشک نیز از این مکملها و داروها استفاده میکنید یا آن که یک بیماری دیگر دارید حتماً به پزشک خود اطلاع دهید تا بداند به تجویز چه داروهایی بپردازد.
- به عنوان مثال اگر مشکل پای پرانتزی در شما به علت نرمی استخوان به وجود آمده باشد پزشک به تجویز مکمل حاوی کلسیم و ویتامین دی خواهد پرداخت.
- در صورتی که پای پرانتزی شما به استئوآرتریت ارتباط داشته باشد ممکن است پزشک به تجویز داروهای ضد التهاب یا مکمل تقویت استخوان بپردازد.
انجام دادن تمرینات ورزشی سبک برای تقویت زانوها
اگر شما دچار پای پرانتزی هستید باید همیشه تناسب اندام داشته باشید و به تقویت عضلات پای خود بپردازید تا از افزایش میزان فشاری که به زانوها وارد میشود جلوگیری گردد. پزشک متخصص فیزیوتراپی انجام دادن تمرینات ورزشی سبک که به مفاصل بدن فشار وارد نمیکنند از قبیل دوچرخه سواری، شنا یا پیاده روی را پیشنهاد خواهد داد. همچنین با پزشک خود در خصوص انجام تمرینات مخصوص زانو که به زانو فشار وارد نمیکنند و ریسک بروز آرتروز یا آسیب دیدگی زانو را افزایش نمیدهند صحبت کنید تا شما را راهنمایی کند. برخی از این تمرینات به شرح زیر میباشند:
- نوشتن حروف الفبا با انگشتان پا روی یک صفحه فرضی
- انجام دادن حرکات اسکات در امتداد دیوار
- حرکت دادن پا به سمت عقب در حالت ایستاده
- بالا آوردن پاها
- حرکت قرار دادن پا روی جعبه یا پله
نکته مهم: همیشه حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه قبل از ورزش کردن باید بدن خود را گرم کنید زیرا این کار باعث میشود ریسک بروز آسیب دیدگی در هنگام ورزش کردن کاهش پیدا کند. سعی کنید برای گرم کردن بدن خود از تمرینات سبک از قبیل پیاده روی و دوچرخه سواری استفاده کنید.
همکاری نزدیک با متخصص فیزیوتراپی
اگر شما در سن نوجوانی و بزرگسالی قرار دارید و زانوی شما پرانتزی شده است باید بدانید که این وضعیت میتواند ریسک بروز درد زانو، آرتروز و آسیب دیدگیهای مرتبط با ورزش کردن را افزایش دهد. از پزشک خود یا متخصص فیزیوتراپی بخواهید تمرینات ورزشی و تقویت کننده زانو را به شما پیشنهاد دهد که باعث تقویت این عضلات میشوند و از بروز عوارض جانبی جلوگیری مینمایند.
- متاسفانه انجام دادن تمرینات ورزشی و کششی به تنهایی نمیتوانند باعث اصلاح مشکل پای پرانتزی شوند اما میتواند از بروز آسیب دیدگیهای بیشتر جلوگیری کنند تا از بدتر شدن شرایط شما پیشگیری گردد.
- نوع تمرینات که شما باید انجام بدهید به فاکتورهای متعددی از قبیل شدت پرانتزی بودن پاهای شما، سن و وزن بدن و سطح عمومی سلامت شما بستگی دارد.
تقویت زانوها با حرکات یوگا
تعداد زیادی از تمرینات و حرکات یوگا میتواند به افزایش قدرت، انعطاف پذیری و پایداری زانوهای شما کمک کنند. یوگا یک روش بسیار موثر برای درمان مشکلات زانو است به ویژه اگر در کنار حرکات یوگا از فیزیوتراپی نیز استفاده شود. برای انجام دادن حرکات یوگا بهتر است به سراغ یک مربی باتجربه بروید که در زمینه درمان مشکلات زانو مهارت دارد یا آن که از متخصص فیزیوتراپی بخواهید فردی را به شما پیشنهاد دهد. مربی یوگا میتواند نحوه انجام دادن صحیح حرکات و تمرینات ورزشی مخصوص زانو را به شما یاد دهد تا از بروز آسیب دیدگی بیشتر از آنها جلوگیری گردد. برخی از تمرینات یوگا که باعث تقویت زانوها میشوند عبارتند از حرکت شوالیه و حرکت مثلث، سبک یوگای آیینگر میتواند در درمان مشکلات زانو که به بیماری پای پرانتزی ارتباط دارند از قبیل درد زانو و استئوآرتریت کمک کند.
انجام دادن حرکات پیلاتس
شما میتوانید از حرکات پیلاتس برای تقویت زانوهای خود، رفع گرفتگی آنها و بهبود توانایی حرکات مفاصل زانوی خود استفاده کنید. برای انجام دادن این تمرین به یک مربی ماهر مراجعه کنید تا بتواند تمرینات تقویت کننده زانو را به شما یاد دهد یا از پزشک خود یا متخصص فیزیوتراپی خواهید فردی را به شما پیشنهاد دهند.
استفاده از اصول فلدن کرایس برای بهبود پایداری مفاصل
برای بهره گرفتن از اصول فلدن کرایس شما باید با یک مربی ماهر همکاری داشته باشید تا بتواند نحوه ایستادن و راه رفتن به طور صحیح و استفاده از بدن را به شما یاد دهد. اصول فلدن کرایس میتوانند در بهبود حالت بدن و مطابقت و پایداری زانوهای شما بسیار سودمند باشند.
پوشیدن کفش مخصوص دویدن برای محافظت از زانوها
پوشیدن کفش مخصوص دویدن میتواند به رفع فشار از روی زانوها و مچ پاها کمک کند و حتی اگر شما ورزشکار نیستید میتوانید از مزایای استفاده از این نوع کفش بهرهمند شوید. برای تهیه این نوع کفش باید به فروشگاههای عرضه کفش ورزشی بروید و از فروشنده بخواهید شما را برای تهیه یک کفش مناسب که بتواند به بهبود مشکل زانوهای شما کمک نماید راهنمایی کند. باید کفشی را انتخاب کنید که با شرایط و اهداف شما مطابقت داشته باشد. به احتمال زیاد کفشی به شما پیشنهاد خواهد شد که برای اصلاح چرخش پاها به سمت داخل در هنگام دویدن یا راه رفتن سودمند است.
استفاده از بریس یا کفش طبی برای اصلاح حالت راه رفتن
ممکن است پزشک یا متخصص فیزیوتراپی به شما یک نوع کفش یا بریس خاص را پیشنهاد کند که به اصلاح وضعیت پاها و زانوها کمک نماید. این وسایل کمکی باعث میشوند فشار از روی زانوهای شما برداشته شود و از بدتر شدن حالت پرانتزی پاها پیشگیری شود. شما میتوانید با پزشک خود یا متخصص فیزیوتراپی در خصوص انتخاب بهترین نوع کفش یا بریس صحبت نمایید.
- تعداد زیادی از افرادی که پای پرانتزی دارند یکی از پاهای آنها از پای دیگر بلندتر است. کفش طبی میتواند به اصلاح تفاوت پاها کمک کنند و باعث سهولت در راه رفتن شود تا شما بتوانید بدون آنکه به پا و زانوی خود فشار وارد کنید راه بروید.
- همچنین استفاده از کفش طبی میتواند از چرخش پا به سمت داخل در هنگام راه رفتن جلوگیری نماید. چرخش پاها یکی از مشکلات شایع در افرادی است که پاهای آنها پرانتزی شده است.
- شما میتوانید از مزایای حاصل از پوشیدن بریس که از قسمت خارجی مفصل زانو محافظت میکند بهره مند شوید.
رژیم غذایی سالم برای محافظت و تقویت مفاصل و استخوانها
شما باید علاوه بر انجام دادن تمرینات ورزشی ایمن با مصرف مواد غذایی سالم و مقوی از استخوانهای زانوی خود و بافتهای اطراف آن محافظت کنید. با پزشک خود یا متخصص تغذیه در خصوص مواد غذایی سودمند برای حفظ سلامت زانوها مشورت کنید. احتمالاً پزشک مصرف مواد خوراکی زیر را به شما توصیه خواهد کرد:
- مصرف میوهها و سبزیجات رنگی که سرشار از آنتی اکسیدان هستند مانند انواع توت و سبزیجات برگ سبز
- غذاهایی که غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند مانند انواع دانهها و مغزها و روغنهای گیاهی
- مصرف انواع محصولات پروتئینی مانند ماهی، حبوبات، مرغ و سینه بوقلمون
- مصرف ادویههای ضد التهاب از قبیل زردچوبه و زنجبیل
- مصرف غذاهای غنی از فیبر و ویتامین دی از قبیل محصولات لبنی، تخم مرغ، حبوبات غنی شده و ماهی کنسرو شده با استخوان
کاهش وزن و بهبود سلامت استخوانهای زانو
چاقی و اضافه وزن باعث میشوند که فشار زیادی به زانوهای شما وارد شود و حالت پرانتزی آنها بدتر گردد. اگر شما اضافه وزن دارید و عوارض حاصل از آن بر زانوها باعث نگرانی شما شده است میتوانید در این رابطه با پزشک خود یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا با استفاده از روشهایی که به کاهش وزن کمک میکنند سلامت زانوهای خود را افزایش دهید. احتمالا پزشک برای کنترل وزن شما اصلاح رژیم غذایی و افزایش سطح فعالیت جسمانی را توصیه خواهد کرد.
انجام عمل جراحی برای اصلاح پای پرانتزی شدید
در مواردی که حالت پرانتزی پاها خیلی شدید باشد و باعث بروز درد شود یا راه رفتن را برای شما دشوار نماید انجام عمل جراحی به بهبود شرایط شما کمک خواهد کرد. استئوتومی رایج ترین نوع عمل جراحی برای اصلاح حالت پرانتزی پاها در نوجوانان و بزرگسالان است. این روش شامل برش دادن بخش بیرونی یکی از استخوانهای پا است که در اطراف زانو قرار گرفته است. سپس پزشک به اصلاح حالت زانو میپردازد. در صورت نیاز به انجام این عمل جراحی شما به متخصص ارتوپدی ارجاع داده خواهد شد.
- در صورتی که پای پرانتزی در شما به علت آرتروز شدید زانو به وجود آمده باشد یا به این اختلال ارتباط داشته باشد پزشک انجام عمل جراحی تعویض مفصل زانو را پیشنهاد خواهد داد.
- انجام عمل جراحی برای درمان پای پرانتزی معمولاً در درمان این اختلال بسیار موفقیت آمیز است.
نکته: در انجام عمل جراحی برای اصلاح زانو از قبیل استئوتومی و جراحی تعویض مفصل زانو از قطعات فلزی استفاده میشود تا زانو در جای خود ثابت شود. در صورتی که شما به هر نوع فلز یا سایر محصولات حساسیت دارید باید به پزشک خود اطلاع دهید تا از ایمپلنت مناسب استفاده کند.
پس از عمل جراحی، زانوهای شما با استفاده از اسپلینت صاف و بی حرکت خواهند شد و احتمالا شما باید حدود ۵ تا ۶ هفته از این وسیله استفاده کنید. در این دوران شما به استفاده از عصا نیز نیاز خواهید داشت تا فشار حاصل از وزن بدن از روی زانوها برداشته شود. معمولاً حدود سه ماه طول میکشد تا پاهای شما به طور کامل بهبود پیدا کند. در این دوران انجام جلسات فیزیوتراپی میتواند افزایش توانایی حرکتی زانو و تسریع دوران بهبود کمک کند.
