ممکن است در دوران بارداری در ناحیه مفصل ران یا لگن احساس درد یا ناراحتی ایجاد کنید و تشخیص علت اصلی و دقیق این مشکل دشوار باشد. برخی از زنان باردار در دوران بارداری دچار دررفتگی مفصل لگن میشوند. در اینجا مقاله قصد داریم برخی از علل و علائم شایع دررفتگی و درد لگن را ذکر کنیم و نکاتی در مورد چگونگی تسکین و یا پیشگیری از بروز درد را به شما آموزش دهیم.
درد یا دررفتگی لگن در دوران بارداری امری رایج است و معمولی به حساب میآید. شدت این درد میتواند متغیر باشد، ممکن است خفیف یا شدید، مداوم یا گاه به گاه باشد و احتمالا به صورت تدریجی یا ناگهانی رخ دهد. گاهی اوقات درد لگن میتواند به کمر، باسن یا ران هم تابآوری کند. در این دوره ممکن است درد لگن تنها در اثر انجام برخی حرکات خاص مانند راه رفتن بروز یابد، یا شاید فقط در شرایط خاصی مانند دراز کشیدن یا خوابیدن درد لگن احساس شود. در صورتی که دردی وجود داشته باشد که زندگی روزمره شما را مختل کند یا با گذشت زمان بدتر و شدیدتر شود، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. علاوه بر این، اگر سرگیجه، خونریزی واژینال، تب یا درد شدید احساس کردید، باید بلافاصله این موارد را با پزشک خود مطرح کنید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت با شماره تلفنهای ۰۲۱۶۶۰۱۵۲۱۱ – ۰۲۱۶۶۰۱۴۱۵۸ تماس حاصل فرمایید.
علل درد و دررفتگی لگن در باردرای
دلایل مختلفی برای درد و یا دررفتگی لگن در دوران بارداری وجود دارد. در اغلب موارد، درد لگن در این دوران ربطی به عارضه یا انجام کاری اشتباه ندارد. ۵ دلیل شایع برای درد و یا دررفتگی لگن د دوران بارداری عبارتند از:
ریلکسین
هورمون ریلکسین در دوران بارداری افزایش مییابد. همانطور که از نام آن پیداست این هورمون بافت متصل کنندهی استخوانهای بدن را شل میکند. این امر میتواند منجر بروز ناراحتی در ناحیه لگن، به ویژه درد کمر، درد مفصل ران و یا دررفتگی لگن شود .
افزایش وزن
با افزایش وزن شما و نوزاد درون شکمتان، فشار بیشتری به استخوانها و مفاصل شما وارد میشود. افزایش بیش از حد وزن ممکن است منجر به دررفتگی مفصل لگن و ناراحتیهای دیگر شود.
توصیه پزشکان این است که اگر زنی تک قلو باردار است بهتر است وزن خود را طوری کنترل کند که در این دوران چیزی بین ۵ تا ۱۸ کیلو اضافه وزن پیدا کنید. البته این میزان اضافه وزن به وزن اولیه فرد بستگی دارد. معمولاً خانمهایی که قبل از شروع دوران بارداری وزن سالمی دارند بهتر است چیزی بین ۱۱ تا ۱۶ کیلو وزن اضافه کنند.
سعی کنید که به توصیههای پزشک خود در مورد افزایش وزن در دوران بارداری توجه کنید و هرگز سعی نکنید که در دوران بارداری وزن کم کنید مگر اینکه به دستور و تحت نظارت پزشک انجام شود.
وضعیت بد بدن
گاهی ممکن است که در این دوران وضعیت نشستن و یا ایستادن با افزایش وزن تغییر پیدا کند و توزیع مجدد وزن در نواحی اطراف شکم متمرکز شود. نه تنها این، بلکه اگر نوزاد درون شکم نیز بیشتر به یک سمت شکم متمایل شود این امر نیز ممکن است باعث ایجاد درد و دررفتگی لگن گردد.
گذاشتن یک بچهی بزرگتر بر روی مفصل ران یا حمل اشیاء سنگین بدون قرار گرفتن در وضعیت مناسب یکی دیگر از مواردی مربوط به وضعیت بدن است که ممکن است منجر به دررفتگی مفصل لگن شود .
برای حفظ وضعیت صحیح در تمام دوران بارداری از کفشهای مناسب و طبی استفاده کنید. در صورت امکان از بلند کردن و یا حمل کردن اشیاء سنگین خودداری کرده و یا تعداد دفعات آن را کاهش دهید. هنگام پیادهروی هرزگاهی استراحت کنید تا در اثر خستگی منجر نشوید در وضعیتهای نادرست قرار بگیرید.
از نشستن برای مدت طولانی اجتناب کنید مگر این که با دستور پزشک باشد. بجای آن، از جای خود بلند شوید و قدم بزنید تا از وارد آمدن فشار اضافی بر روی مفاصل و عضلات لگن جلوگیری شود.
پوکی استخوان گذرا
برخی از دررفتگیها و دردهای مفصل ران و لگن ممکن است ناشی از از بین رفتن مواد معدنی در استخوان لگن است که به آن پوکی استخوان گذرا میگویند. این حالت به طور معمول در سه دههی دوم یا سوم زندگی شروع میشود و ممکن است مربوط به میزان کلسیم و پتاسیم بدن باشد. در این شرایط ممکن است فرد در ناحیه لگن یا کشاله ران دچار درد شود. برای تشخیص دقیق بایستی فرد آزمایش MRI بدهد.
پوکی استخوان گذرا یا موقتی به طور کلی اندکی پس از زایمان بهبود مییابد اما در موارد نادری نیز ممکن است باعث شکستگی استخوان لگن در فرد شودکه در این صورت طول دوران بهبودی وی قاعدتا بیشتر میشود.
طرز خوابیدن
خوابیدن به پهلو به مفاصل بدن فشار آورده و ممکن است منجر به دررفتگی مفصل ران یا لگن شود. با وجود اینکه در دوران بارداری فرد تنها حالتهای معدودی برای خوابیدن دارد اما با این حال شاید به پهلو خوابیدن راحتترین گزینه باشد.
اگر چنانچه این حالت خوابیدن باعث درد یا ناراحتی در ناحیه لگن میشود میتوانید برای راحتی بیشتر بالشی را در بین پاهای خود بگذارید تا پاها را در تراز بهتری نسبت به هم قرار گیرند. استفاده از یک بالش استاندارد قطعا موثر خواهد بود اما برای راحتی کار میتوانید از بالشهای مخصوص دوران بارداری که ساپورت بهتری از بدن را فراهم میکنند، استفاده کنید.
راه درمان دررفتگی و درد لگن در بارداری
حمام یا کمپرس گرم
میتوانید برای درمان درد یا دررفتگی لگن در دوران بارداری بجای دوش سرد از حمام گرم استفاده کنید. حمام یا کمپرس گرما کمک میکند تا جریان خون به این قسمت از بدن تسریع شود. همچنین حرارات سفتی مفصل و اسپاسم عضلات را کاهش میدهد.
- برای استفاده از یک کمپرس گرم میتوانید از یک پد گرم یا یک کمپرس خانگی مانند حوله خیس شده آب گرم استفاده کنید. به مدت ۱۰ تا ۱۵دقیقه کمپرس را بر روی لگن خود بگذارید. بخاطر داشته باشید که نباید پد با بدن تماس مستقیم داشته باشد.
- هنگام استفاده از حمام گرم برای تسکین درد لگن در دوران بارداری اطمینان حاصل کنید که دمای آب خیلی گرم نباشد. سعی کنید دمای آب را طوری تنظیم کنید که نه آنقدر سرد باشد که فرد نتواند تحمل کند و نه آنقدر گرم که باعث بالا رفتن دمای بدن شود. برای آزاد کردن عضلات سفت شده میتوانید نصف یک استکان نمک اپسوم (سولفات منیزیم) را به آب اضافه کنید.
استفاده از مسکنهای بدون نسخه
بغیر از انجام تمرینات و حرکات کششی میتوانید از داروهای مسکن بدون نسخه (OTC) نیز برای تسکین درد استفاده کنید. میتوانید از پزشک خود کمک بگیرید و از وی بخواهید که یک مسکن قوی به شما معرفی کند و میزان دوز مصرفی را به شما بگوید. به عنوان مثال استامینوفن (تایلنول) یک داروی دسته B است و به طور کلی مصرف آن در دوران بارداری ایمن و بیخطر است.
محدودیتهای تحمل وزن
پزشک ممکن است به شما توصیه کند فعالیتهای مربوط به تحمل وزن را به طور موقت محدود یا حذف کنید. استفاده از عصا، واکر یا سایر ابزارهای کمکی به تسکین فشار ناشی از تحمل وزن بر روی لگن کمک میکند و ممکن است از بروز شکستگی موقت بر اثر تضعیف استخوان لگن جلوگیری کند.
فیزیوتراپی
گاهی ممکن است که برای کمک به حفظ قدرت و انعطافپذیری در عضلات ساپورت کنندهی لگن، پزشک انجام یک سری حرکات و تمرینات را به شما پیشنهاد کند تا از این طریق به تسکین درد کمک کند. انجام حرکات ورزشی در آب نه تنها انجام حرکات بدن را آسان میکند بلکه فشار روی لگن ناشی از وزن بدن را کم میکند.
تغذیه
تغذیه مناسب از جمله ویتامین D و کلسیم ممکن است به پیشرفت روند بهبود و بازسازی استخوان کمک کند.
یوگا
انجام حرکات کشش به شل شدن عضلات لگن و تسکین درد کمک میکند. از آنجا که یوگا ورزشی آرام و کم برخورد است لذا میتواند ورزش خوبی در دوران بارداری باشد. انجام اشکال خاصی از یوگا از جمله “یوگای داغ” در دوران بارداری توصیه نمیشود. در صورت شرکت در کلاسهای یوگا حتما به مربی خود اطلاع دهید که باردار هستید.
میتوانید برای اطلاعات بیشتری فیلمهای آنلاین و رایگان مربوط به مراحل پوزیشنهایی که به مشکلات لگن و کمر در دوران بارداری کمک میکنند را نگاه کنید. برخی از تمرینات یوگا که از دررفتگی مفصل لگن در دوران بارداری پیشگیری میکنند عبارتند از:
دراز کشیدن به پهلو
ماهیچههای سرینی بزرگترین و قویترین ماهیچه اسکلتی بدن هستند و قویترین روتاتور خارجی لگن فرد محسوب میشوند. قوی نگه داشتن این عضله باعث میشود تا فشار از روی مفاصل لگن و کمر برداشته شود.
- برای شروع به پهلو دراز بکشید و سر خود را روی بازوی خود بگذارید. کش مقاومتی را در اطراف هر دو ران حلقه کنید و طوری آن را گره بزنید که مقاومت متوسطی ایجاد کند.
- زانوها را به سمت جلو بکشید طوری که با هسته مرکزی بدن زاویه ۴۵ درجه تشکیل دهد. سپس هر دو زانو را به اندازه ۹۰ درجه خم کنید. در این حالت باسن باید جمع شود.
- مطمئن شوید که باند کشی دقیقاً بالای هر دو زانو قرار گرفته باشد. به هنگام بالا و عقب بردن پای رویی بالا نفس عمیق بکشید دقیقاً مانند یک صدف که باز میشود و پاهای خود را به هم متصل کنید.
- زانوها را با یک حرکت آهسته و کنترل شده به مدت یک دقیقه باز کرده و ببندید. به هنگام بلند کردن زانو نفس عمیق بکشید و با پایین آوردن آن نفس خود را تو بدهید. همین حرکت را پاهای بعدی انجام دهید. این حرکت را ۵ بار در هفته انجام دهید.
فشاردن بالش
- این حرکت برای کمک به کاهش درد SPD طراحی شده است. برای شروع دراز بکشید. این حرکت را حتی میتوانید در تختواب نیز انجام دهید.
- زانوها را خم کنید و پاهای خود را صاف بر روی زمین (یا بستر) بگذارید.
- یک بالش را بین زانوهای خود قرار دهید. بالش را بین رانهای داخلی خود فشار دهید. پنج ثانیه بالش را در این موقعیت نگه دارید. هر روز این حرکت را در دو ست ده تایی انجام دهید.
- توجه: برای کمک به انجام این حرکت میتوانید از یک نفر کمک بگیرید. از یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود بخواهید که دستهای خود را روی قسمت درونی زانوی شما قرار دهد و مقاومتی در برابر فشار زانوی شما ایجاد کند.
حرکت پل
- برای شروع به پشت دراز بکشید و زانوهای خود را خم کرده و پاهایتان را صاف بر روی کف زمین بگذارید.
- یک توپ کوچک را بین رانهای خود قرار دهید و پاهای خود را به هم فشار دهید طوری که توپ در بین پاها نگه داشته شود. لگن خود را از روی زمین بلند کنید و بر روی پاشنه پا بایستید و در همین حالت نیز پاهای خود را به سمت هم فشار دهید.
- چند لحظه در این حالت بمانید و سپس لگن خود را دوباره بر روی زمین بگذارید. این حرکت را ده بار تکرار کنید و سپس قبل از اتمام دو ست دیگر اندکی استراحت کنید. هر روز این حرکت را در دو ست انجام دهید.
- توجه: انجام این حرکت برای مدت کوتاهی و در صورت دراز کشیدن به پشت در دوران بارداری کاملا بیخطر است.
حرکت بچه
- بر روی دست، زانو و پاشنههای خود بنشینید و زانوهای خود را به اندازه کافی از هم باز کنید طوری که شکمتان بین آنها قرار گیرد.
- بازوهای خود را آنقدر به جلو بکشید تا که احساس کشیدگی کنید. برای راحتی بیشتر میتوانید پیشانی خود را روی کف زمین بگذارید.
- تا زمانی که دوست دارید، مثلا به مدت ۳۰ ثانیه، در این وضعیت بمانید و آرام و عمیق نفس بکشید. در مرحله بعد، بازوهای خود را به سمت راست بکشید تا در سمت چپ بدن و نیم تنهی بالا و قسمت لگن و کمر احساس کشش کنید. چند لحظه در این حالت بمانید و سپس همین کار را با سمت چپ تکرار کنید.
فوم رولر
- یک غلتک فومی را بر روی کف زمین و بصورت عمود بر بدن قرار دهید.
- روی غلتک بنشینید و به سمت عقب لم دهید. برای ساپورت بیشتر دستها را در پشت بدن و بر روی کف زمین قرار دهید.
- با بلند کردن پای چپ و قرار دادن مچ پا بر روی زانوی راست خود، وزن بدن را بر روی باسن راست خود منتقل کنید.
- از بازوها و پاشنه راست خود بعنوان اهرم استفاده کنید و بر روی باسن راست خود به جلو و عقب غلت بخورید تا زمانی که اندکی احساس کاهش درد کنید. همین حرکت را با سمت دیگر بدن تکرار کنید. میتوانید این حرکت را هر وقت که دوست داشتید انجام دهید.
سایر حرکات یوگا: آنتی وادلر (اصلاح راه رفتن اردک گونه)
هنگامی که قسمت بیرونی لگن یا ماهیچههای نزدیک کننده ران ضعیف هستند افراد میخواهند برای جبران این وضعیت خود به هنگام ایستادن یا راه رفتن به پهلو خم شوند. در خانمهایی که به هنگام بارداری وزن زیادی دارند، این وضعیت به شکل اردکوار پدیدار میشود. این حرکت “بهترین ورزش ضد اردکوار راه رفتن” نامیده میشود زیرا باعث تقویت عضلات نزدیک کننده مفصل ران میشود و قوی شدن قسمت بیرونی لگن به فرد کمک میکند تا با به هنگام ایستادن یا راه رفتن در وضعیتی صحیح باشد.
- در یک اتاق بزرگ یا راهرو بایستید و باند کشی مقاومت را در اطراف مچ پای خود ببندید.
- پاهای خود را تقریباً صاف نگه دارید (زانوها نباید قفل شوند) و به مدت یک دقیقه ابتدا پای سمت راست خود را بردارید و سپس همین کار را با پای دیگر خود تکرار کنید.
- این حرکت را ۵ بار در هفته تکرار کنید.
چگونه میتوان از درد و دررفتگی لگن در دوران بارداری جلوگیری کرد؟
آیا میخواهید قبل از ابتلا به مشکلات لگن از بروز آن جلوگیری کنید؟ در زیر چند مورد است که میتوانید به کمک آنها از بروز این مشکلات پیشگیری کنید. البته به خاطر داشته باشید که گاهی ممکن است اقدامات پیشگیرانه در همه افراد مؤثر واقع نشود.
- در دوران بارداری فعال باشید: انجام تمرینات کم برخورد مانند پیادهروی، دوچرخه سواری و شنا ممکن است برای جلوگیری از بروز درد لگن جزء بهترین گزینهها باشند.
- وزن خود را کنترل کنید: برای حفظ بارداری در وضعیت سالم باید روزانه حدود ۳۰۰ کالری اضافی مصرف کنید.
- هنگام ورزش و فعالیتهای روزمره، کفشهای تخت و دارای قوس و کفی مناسب بپوشید. اگر میخواهید دچار درد نشوید از راه رفتن طولانی خودداری کنید.
- سعی کنید به هنگام نشستن، ایستادن و بلند کردن یا حمل اشیاء سنگین وضعیت صحیح خود را حفظ کنید.
- از انجام فعالیتهای خاصی مانند روی هم گذاشت پاها، ایستادن برای مدت طولانی، جاروبرقی زدن یا بلند کردن اجسام سنگین که ممکن است باعث تشدید درد لگن شوند خودداری کنید. خودداری کنید .
- برای ساپورت کردن مفاصل لگن در طول روز سعی کنید یککمربند پشتیبانی بارداری خریداری کنید.
- میتوانید تحت نظر یک پزشک متخصص و دارای مجوز از مزایای ماساژ منظم و مستمر قبل از تولد بهرهمند شوید تا عضلات را در حالت شل نگه دارید.
