درمان هالوکس والگوس (انحراف انگشت پا) با کاهش فشار بر قوز شست پا

تاریخ: ۲۵ دی ۱۳۹۶

هالوکس والگوس پا به طور معمول بیشتر در زنان رخ می‌دهد. بسیاری از زنان از کفش‌های تنگ و باریک استفاده می‌کنند که باعث فشرده شدن انگشتان با یکدیگر می‌شود و در نتیجه پینه و انحراف انگشت شست پا ایجاد می‌شود. این وضعیت معمولاً با درد همراه است و با گذشت زمان شدت درد افزایش می‌یابد. در بیشتر موارد، با پوشیدن کفش‌های گشادتر که فضای کافی برای انگشتان فراهم می‌کنند، درد پینه بهبود می‌یابد و با اتخاذ تدابیر درمانی ساده، فشار بر انگشت شست پا کاهش می‌یابد.

هالوکس والگوس یا انحراف انگشت شست پا یک برآمدگی استخوانی دردناک است که در قسمت داخلی مفصل انگشت شست پا ایجاد می‌شود. هالوکس یعنی شست و والگوس یعنی انحراف به سمت خارج. پینه‌ها غالباً باعث انحراف انگشت شست پا می‌شوند. پینه‌ها به تدریج بزرگ می‌شوند. فشار وارده بر مفصل انگشت بزرگ پا باعث می‌شود که انگشت شست پا به سمت انگشت دوم منحرف شود. به مرور زمان، ساختار طبیعی استخوان تغییر کرده و باعث ایجاد برآمدگی پینه می‌شود. این بدشکلی به تدریج افزایش یافته و ممکن است در هنگام پوشیدن کفش یا راه رفتن دردناک شود.

علت هالوکس والگوس چیست؟

هالوکس والگوس پا ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:

• پوشیدن کفش‌های تنگ و نامناسب – به خصوص کفش‌هایی که نوک باریک داشته باعث می‌شوند که پا در وضعیتی غیرطبیعی قرار گیرد.
• عوامل ارثی – برخی افراد پاهایی را به ارث می‌برند که به دلیل ظاهر و ساختاری که دارند احتمال منحرف شدن انگشت شست آنها افزایش می‌یابد.
• ابتلا به بیماری‌های تورمی مانند روماتیسم مفصلی یا بیماری‌های عضلانی عصبی نظیر پولیو

کفش‌­ها چه نقشی در ظاهر هالوکس والگوس دارند؟

پوشیدن کفش‌های نامناسب تأثیر بدی بر هالوکس والگوس دارد. بهتر است همیشه از استفاده از کفش‌هایی با نوک باریک اجتناب کنید، زیرا این نوع کفش‌ها فشار زیادی به انگشتان وارد می‌کنند و باعث می‌شوند انگشتان اول و پنجم به سمت مرکز خم شوند و در نتیجه سایر انگشتان نیز تحت فشار قرار بگیرند. این فشار با استفاده از کفش‌های با پاشنه بلند بیشتر می‌شود، زیرا وزن بدن به طور طبیعی به جلوی پا منتقل می‌شود. همچنین، کفش‌های سفت و نامناسب تأثیر بدی بر انحنای طبیعی پا در هنگام راه رفتن دارند و باعث ضعیف شدن عضلات پا می‌شوند و شرایط مناسب برای تغییر پا را فراهم می‌کنند.

علائم هالوکس والگوس چیست؟

هالوکس والگوس ممکن است در یک طرف پا و یا دو طرفه باشند. همچنین این انحراف می تواند به صورت نرم و یا استخوانی ظاهر شود. علاوه بر برآمدگی‌های قابل مشاهده در قسمت داخلی پا، برخی علائم دیگر هالوکس والگوس عبارتند از:

• درد و حساسیت به لمس
• قرمزی و تورم
• سخت شده پوست در کف پا
• پینه سخت یا میخچه روی برآمدگی ایجاد شده
• گرفتگی و محدودیت حرکتی برای انگشت شست پا که ممکن است باعث اختلال در راه رفتن شود.

مشکلات پا به دلیل وجود انحراف در انگشت شست پا

در برخی موارد، بزرگ شدن مفصل متاتارسوفالانژ ممکن است باعث بورسیت که یک بیماری دردناک است می‌شود. در بورسیت کیسه‌هایی (بورسا) که به عنوان ضربه‌گیر استخوان‌های نزدیک مفاصل عمل می‌کنند پر از مایع شده و متورم می‌شوند. همچنین در صورت از بین رفتن غضروف‌های مفصلی که اطراف مفصل را پوشانده‌اند به دلیل عدم روان کار کردن از بین بروند ممکن است باعث بروز درد مزمن و آرتروز شوند.

هالوکس والگوس در دوران بلوغ

علاوه بر انحراف‌های معمولی نوع دیگری از هالوکس والگوس پا نیز وجود دارد. همان‌گونه که از نام این نوع انحراف‌ها مشخص است، در دوران جوانی ایجاد شده و به آنها هالوکس والگوس در دوران بلوغ گفته می‌شود. این انحراف بیشتر در دختران بین سنین ۱۰ تا ۱۵ سالگی ایجاد می‌شوند. با این که وجود این انحراف‌ها در بزرگسالان باعث محدودیت حرکتی در مفصل متاتارسوفالانژ می‌شود اما افراد جوان با وجود هالوکس والگوس پا می‌توانند به طور عادی انگشت خود را به سمت بالا و پایین خم کنند. قوز شست پا در دوران نوجوانی نیز دردناک بوده و باعث می‌شود که پوشیدن کفش برای افراد مبتلا به این عارضه دشوارتر شود.

بر خلاف پینه‌ها پاهای بزرگسالان که غالباً به دلیل پوشیدن طولانی مدت کفش‌های باریک و تنگ ایجاد می‌شوند، قوز شست پا دروان بلوغ غالباً ارثی بوده و از والدین به فرزندان منتقل می‌شود.

بونیون شدن پا

در عارضه بونیونته یا “پینه خیاطان” قسمت بیرونی پا در نزدیکی انگشت کوچک پا دچار بیرون‌زدگی می‌شود. با این که این عارضه در نقطه‌ای متفاوت از پا ایجاد می‌شود اما بسیار شبیه به انحراف انگشت شست پا است. ممکن است این عارضه باعث ایجاد بورسیت دردناک شده و پینه یا میخچه روی برآمدگی ایجاد شوند.

تشخیص هالوکس والگوس

معاینه فیزیکی

پزشک در مورد سوابق پزشکی، سلامت عمومی و علائم از شما سؤالاتی می‌پرسد. وی پای شما را به دقت معاینه می‌کند. با این که پزشک می‌تواند بر اساس علائم موجود روی پا و ظاهر پای شما ابتلا به هالوکس والگوس شست را تشخیص دهد ولی دستور عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس را نیز می‌دهد.

اشعه ایکس

به کمک تصاویر گرفته شده با اشعه ایکس می‌توان تراکم ساختارهایی مانند استخوان‌ها را مشخص کرد. عکس گرفته شده به وسیله اشعه ایکس به پزشک کمک می‌کند تا تراز انگتان پا را بررسی کرده و آسیب‌دیدگی مفصل متاتارسوفالانژ را تشخیص دهد.

تراز استخوان‌ها پا در زمانی که نشسته یا ایستاده‌اید تغییر می‌کند. پزشک به وسیله اشعه ایکس در حالی که ایستاده‌اید از پای شما عکس می‌گیرد تا به طور واضح بتواند ناترازی استخوان‌ها در پای شما را مشاهده کند. وی از عکس‌های گرفته شده به وسیله اشعه ایکس برای تعیین میزان انحراف و مشخص کردن بهترین روش برای صاف کردن آن کمک می‌گیرد.

درمان هالوکس والگوس

در بیشتر موارد می‌توان درد ناشی از هالوکس والگوس شست پا را به کمک روش‌های غیر جراحی تسکین داد. این روش‌ها می‌تواند از وخیم شدن شدت انحراف کمک کنند. اما در صورت شدت قوز شست پا پزشک معمولا عمل هالوکس والگوس را تجویز می‌نماید.

تعویض کفش

در بیشتر موارد، می‌توان درد ناشی از هالوکس والگوس شست پا را به طور موفقیت‌آمیزی با تعویض کفش‌هایی که مناسب بوده و به انگشتان فشار نمی‌آورند مدیریت نمود. برخی کفش‌ها را می‌توان با استفاده از کشیدن نواحی که بر پاها فشار وارد می‌کنند اصلاح نمود. پزشک ممکن است به شما در مورد کفش مناسب و نوع کفش‌هایی که برای شما مناسب است اطلاعاتی به شما بدهد.

فیزیوتراپی

داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs) و فیزیوتراپی می‌توانند به تسکین درد کمک کنند و التهاب ایجاد شده را از بین می‌برند. تزریق کورتیکواستروئید می‌تواند یک روش سودمند برای درمان بیماری‌های التهابی در اولین مفصل متاتارسوفالانژیال (MTP) باشد.

کفی‌های طبی و اسپیلینت برای درمان هالوکس والگوس

برای برداشتن فشار از روی قوز انگشت شست پا ممکن است پزشک استفاده از کفی‌های طبی بدون نیاز به نسخه پزشک یا کفی‌هایی که به طور سفارشی ساخته می‌شوند را به شما توصیه کند. فاصله دهنده بین انگشتان پا ممکن است بین انگشتان قرار داده شود. در برخی موارد، می‌توان در هنگام شب از اسپیلینت که انگشت شست پای شما را صاف نگه می‌دارد استفاده کرد تا درد کاهش یابد.

استفاده از یخ

استفاده از یخ چندین مرتبه در روز به مدت ۲۰ دقیقه در هر بار می‌تواند به کاهش تورم کمک کند. یخ را نباید مستقیماً روی پوست قرار دهید.

استفاده از پد

پدهای محافظ هالوکس والگوس مانند یک ضربه‌گیر روی قسمت دردناک روی برآمدگی عمل می‌کنند. پدها را می‌توان از داروخانه‌ها یا و فروشندگان لوازم بهداشتی تهیه کرد. باید نخست به مدت کوتاهی از پدها به طور آزمایشی استفاده کرد. ممکن است سایز پدها به گونه‌ای باشد که باعث افزایش فشار بر برآمدگی شده و به جای این که درد را کاهش دهید باعث شدت یافتن آن شود.

 داروها

داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن به کاهش درد و تورم کمک می‌کنند. داروهای دیگر نیز ممکن است برای کاهش درد و تورم بیمارانی که آرتروز باعث هالوکس والگوس شست پای آنها شده است تجویز شود.

تمرینات ورزشی سودمند برای هالکوس والگوس

برداشتن اشیا به کمک انگشت پا

برای انجام این تمرین ورزشی یک عدد دستمال را روی زمین قرار دهید و انگشتان خود را به صورت برهنه روی آن بگذارید. سعی کنید به کمک انگشتان خود دستمال را از روی زمین جدا کنید، برای انجام این کار انگشتان خود را خم نمائید. پارچه را به سمت مرکز پا بکشید و قوزک پای خود را به سمت ساق بلند کنید. حدود یک ثانیه در این حالت باقی بمانید، سپس پارچه را به محل اولیه برگردانید. این تمرین را ده تا بیست بار تکرار کنید. میتوانید از وزنه‌های کوچک یا اشیا منزل استفاده کنید و آنها را در انتهای پارچه قرار دهید تا میزان مقاومت را افزایش دهید. این تمرین به تقویت عضله قدامی درشت نی که از قسمت اصلی انگشت بزرگ یا شروع می‌شود و تا قوس آن ادامه دارد و عدم تعادل عضلانی را اصلاح می‌کند. عدم تعادل عضلانی باعث افزایش بونیون پا می‌شود.

برداشتن تیله به کمک انگشتان پا

این تمرین شبیه برداشتن اشیا به کمک انگشتان پا است. برای انجام این تمرین به ۱۰ تیله یا سنگ کوچک و یک کاسه نیاز دارید. تیله‌ها را با پای خود پخش کنید، سپس یک به یک آنها را با انگشتان خود بردارید و آنها را درون کاسه بیاندازید. هنگامی که همه تیله‌ها را جمع کردید، مجددا کاسه خالی کنید و این تمرین را تکرار کنید. این تمرین برای تقویت عضلات خلفی درشت نی سودمند است.

کشیدن انگشتان و مقاومت کردن

 کشیدن و دستکاری کردن انگشتان پا به کمک انگشتان دست پا یک روش ارزشمند برای بهبود مشکلات حرکتی و برگشتن انگشتان پا به وضعیت اصلی است. این تمرین را پا کشیدن انگشت پا به محل اصلی خود شروع کنید. حدود ده ثانیه در این حالت باقی بمانید سپس استراحت کنید، این تمرین کششی را چهار تا پنج بار تکرار کنید. سپس انگشت بزرگ پای خود را با دست نگه دارید و سعی کنید با دست دیگر، بونیون را گرفته و پا را در حالت مناسب حفظ کنید. از دست‌هایتان برای چرخاندن انگشتان خود استفاده کنید، این تمرین را ده تا پانزده بار با انگشتان دو طرف تکرار کنید. در پایان، انگشت خود را ۱۵ بار در یک جهت و سپس ۱۵ بار در جهت مخالف حرکت مخالف حرکت دهید.

خم کردن و منقبض کردن انگشتان پا

روی یک صندلی بنشیند یا پای خود را روی میز یا هر شب دیگر قرار دهید. انگشتان پای خود را به سمت داخل خم کنید و حدود سه ثانیه در این حالت باقی بمانید. سعی کنید عضلات انگشتان پا را کاملا منقبض کنید. سپس چند ثانیه استراحت کنید و تا جایی که می‌توانید انگشتان خود را به سمت جلو و بالا بکشید و حدود سه ثانیه به این کار ادامه دهید. هر یک از این حرکات را ۵ ثانیه انجام دهید. این حرکت، یکی دیگر از تمرینات ورزشی سودمند برای بهبود مشکلات حرکتی است. سر پا بایستید و سعی کنید همه انگشتان خود را از زمین جدا کرد و به سمت سقف خم کنید. در همین حالت، انگشت کوچک خود را به زمین بچسبانید سپس آن را به وضعیت قبل برگردانید و کنار سایر انگشتان قرار دهید. سعی کنید این تمرین را ده بار انجام دهید. می‌توانید برای چالش بیشتر از روش‌های پیشرفته استفاده کنید. مجددا در حالت ایستاده، انگشتان خود را به سمت بالا خم کنید. سه انگشت میانی خود را در همان حالت نگه دارید و سعی کنید انگشت بزرگ و انگشت کوچک را به زمین برسانید سپس به حالت اولیه برگردانید. این تمرینات ورزشی به تقویت عضلات پا و اصلاح اختلالات عضلانی که منجر به هالوکس والگوس می‌شوند، کمک می‌کنند.

عمل جراحی هالوکس والگوس

در صورتی که علیرغم تعویض کفش و انجام اقدامات غیر جراحی برای درمان هنوز درد و مشکل در هنگام راه رفتن وجود داشته باشد ممکن است پزشک برای درمان انحراف انگشت شست پا انجام عمل‌های جراحی را توصیه کند. در عمل جراحی اصلاح انحراف انگشت شست پا محل استخوان‌ها، رباط‌ها، تاندون‌ها و عصب‌ها تنظیم شده تا انگشت شست پا به محل درست خود بازگردانده شود.

در جراحی هالوکس والگوس از چه تکنیک‌هایی استفاده می‌شود؟

تقریبا از صد تکنیک جراحی برای اصلاح هالوکس والگوس استفاده می‌شود. می‌توان این تکنیک‌ها را به سه گروه اصلی تقسیم کرد:

•  تکنیک شماره یک: این جراحی‌ها شامل آسیب‌های خفیف و شدید پا هستند. هدف از انجام این جراحی‌ها اصلاح اختلالات ناحیه پا است بنابراین پس از اصلاح این عارضه از ثابت کننده‌های فلزی برای تثبیت وضعیت استخوان‌ها استفاده می‌شد.
•  تکنیک شماره دو: این جراحی‌ها کم تهاجم به کمک روش‌های زیر پوستی (برش‌های کوچک) انجام می‌شوند. پس از تکمیل جراحی از دستگاه‌های ثابت نگه دارنده فلزی برای تثبیت وضعیت اصلاح شده پا استفاده می‌شود.
•  تکنیک شماره سه: در این جراحی‌ها از تکنیک‌های زیرپوستی کم تهاجم استفاده می‌شود و بدون استفاده از وسایل ثابت کننده فلزی انجام می‌شود بانداژ محل جراحی می‌تواند مشکلات ناشی از جراحی باز، و عوارض احتمالی را کاهش دهد و به کوتاه شدن دوره بهبود پس از جراحی کمک می‌کند.

اقداماتی که در این جراحی‌ها انجام می‌شود عبارتند از: بی حسی موضعی پا، شستشو و از بین بردن احتمال عفونت، اصلاح پا، بخیه زدن و قرار دادن بانداژ روی موضع، قرار دادن پا روی زمین.

پس از جراحی هالوکوس والگوس چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

پس از آنکه اصلاح انحراف انگشت پا تکمیل شد، فورا پا روی زمین قرار داده می‌شود و بیمار می‌تواند به تدریج شروع به راه رفتن کند جراح به بیمار توصیه می‌کند نکات ویژه‌ای که در پایان جراحی به او گوشزد کرده است را رعایت کند.

آیا جراحی هالوکس والگوس پا دردناک است؟

این جراحی تحت بی حسی موضعی انجام می‌شود و اثر آن تا چند ساعت باقی می‌ماند، به این ترتیب بیمار هیچ گونه دردی را احساس نمی‌کند. بهتر است در هنگام جراحی از بانداژ ایسکمیک خودداری شود، زیرا پس از آنکه اثر بی حسی از بین برود، هرگونه اختلال در جریان خون باعث ایجاد درد می‌شود و از بند آمدن خونریزی جلوگیری می‌کند. حدود سی درصد از بیماران به مسکن نیاز خواهند داشت. در صورتی که بیمار پس از جراحی درد داشته باشد فقط می‌تواند از پاراسیتامول و سایر داروهای مشابه استفاده کند.

آیا بیمار پس از جراحی هالوکس والگوس به فیزیوتراپی نیاز دارد؟

بیمار پس از جراحی نیازی به فیزیوتراپی نخواهد داشت. جراح به بیمار توصیه می‌کند که پس از جراحی فورا شروع به راه رفتن نماید تا مفاصل به طور طبیعی حرکت کنند.

نکاتی در مورد انتخاب کفش مناسب برای پیشگیری از هالوکس والگوس

نکات زیر به شما در انتخاب یک کفش مناسب برای پیشگیری از هالوکس والگوس کمک می‌کند:

• کفش را بر اساس سایزی که روی آنها نوشته شده است انتخاب نکنید. سایزهای برندهای مختلف و انواع کفش‌ها با هم تفاوت دارد. برای انتخاب کفش اول آنها را امتحان کنید. کفش‌هایی را انتخاب کنید که در حد امکان با شکل پاهای شما همخوانی داشته باشد.
• به طور مرتب پاهای خود را بررسی کنید. سایز پا افزایش سن تغییر می‌یابد.
• هر دو پا را در هنگام انتخاب کفش در نظر بگیرید. یک پای بیشتر افراد بزرگ‌تر از پای دیگر است. کفش مناسب با پای بزرگ‌تر را انتخاب کنید.
• در آخر روز که پاها بزرگ‌تر می‌شوند کفش خود را انتخاب کنید.
• در هنگام امتحان کردن کفش بایستید و دقت کنید که فضای کافی (۱ تا ۱.۵ سانتی‌متر) برای انگشت شست پا در انتهای کفش وجود داشته باشد.
• باید کفش مناسب عریض‌ترین قسمت کف پا باشد.
• کفش‌های تنگ نخرید مگر این که با کشش، آنها را اندازه پای خود کنید.
• پاشنه کفش‌ها باید راحت باشند و حداقل لغزش را ایجاد کنند.
• با کفش‌ها راه بروید تا مطمئن شوید که مناسب بوده و با آنها احساس راحتی می‌کنید. کفش‌های مد روز نیز ممکن است کفش‌های راحتی باشند.

آیا هالوکس والگوس پا یک اختلال ارثی است؟

در برخی موارد هالوکس والگوس پا جنبه ارثی دارد و ارتباطات ژنتیکی در این زمینه کشف شده است که نشان می‌دهد علیرغم آنکه زنان بیشتر مستعد انحراف انگشت پا هستند، این عارضه در مردان بیشتر از زنان است. انحراف مادرزادی انگشتان پا به سمت داخل و چرخش آنها به اطراف به هالوکس والگوس مرتبط است. هایپرموبیلتبی مانند سندروم اهلرز، دنلوس و سایر اختلالات بافت همبند مانند آرتریت روماتوئید که جنبه ارثی دارند می‌توانند منجر به هالوکس والگوس شود.

آیا راه رفتن بر روی شن و ماسه می‌تواند تاثیری بر بهبود هالکوس والگوس داشته باشد؟

راه رفتن با پای برهنه روی شن های ساحل بسیار مفید است. شن و ماسه سطحی را ایجاد می‌کنند که باعث ماساژ کف پا و افزایش جریان خون می‌شود. نیرویی هنگام راه رفتن روی شن‌ها به پا وارد میشود، به تقویت انگشتان کمک می‌کند و در نتیجه باعث اصلاح انگشتان پا می‌شود.