پروتز مصنوعی انگشت پا و دست (زیبایی،ایمپلنت و مایوالکتریک) در ایران

تاریخ: ۲۴ دی ۱۳۹۶

پروتزها یا اعضای مصنوعی توسط افراد متخصصی به نام پروتزساز یا متخصص پروتز (prosthetist) طراحی و در قسمت مورد نیاز نصب می‌شوند. فرایند نصب یا کاشت ممکن است کمی پس از جراحی قطع عضو و پس از آنکه تورم کاهش یافته و زخم بهبود یافته باشد، در بیمارستان انجام شود.

پروتزهایی برای زیبایی انگشتان

پروتزهای انگشتان دست در اکثر موارد به منظور بهبود ظاهر زیبایی استفاده می‌شوند. قطع انگشت دست باعث کاهش اعتماد به نفس، محدودیت در فعالیت‌های روزمره، احساس اندوه و افسردگی می‌شود و زمانی که فرد برای اولین بار با پروتز جدید خود روبرو می‌شود، عواطف منفی را تجربه می‌کند. پروتز انگشت سیلیکونی به گونه‌ای طراحی شده است که با رنگ پوست هماهنگی دارد و شامل ناخن، مو و بازوهای مجازی است که ظاهر طبیعی به آن می‌بخشد. پروتزهای زیبایی انگشتان دست غیرفعال هستند (به طور خودکار حرکت نمی‌کنند)، اما به طول انگشت از دست رفته بازگردانده می‌شوند و پایه‌ای محکم را برای قرارگیری در مقابل انگشت همسایه فراهم می‌کنند. با استفاده از دست پروتزی، فرد قادر خواهد بود به دست سالم خود در انجام فعالیت‌هایی که نیازمند استفاده از دستان است، کمک کند، مانند دوچرخه‌سواری یا بستن بند کفش. با این حال، برخی از فعالیت‌ها مانند تایپ کردن هنوز هم با مشکلاتی روبرو می‌شوند به دلیل عدم حس در انگشتان پروتزی.

تصویر زیر قطع عضو انگشت دختر ۸ ساله به دلیل گیر افتادن انگشت در چرخ و فلک را مشاهده می‌کنید که توسط پروتز انگشت، زیبایی خود را بدست آورده‌آند.

پروتزهای انگشت بر پایه ی ایمپلنت

گاهی از ایمپلنت‌های کاشته شده روی استخوان برای نگه‌داشتن پروتزهای سیلیکونی که بجای انگشت قطع‌ شده قرار می‌گیرد، استفاده می‌شود. این روش میزان ثبات را افزایش می‌دهد و روشی خوب برای مقدار کوتاه باقی‌مانده انگشتان است، یعنی قطع عضوی که در آن بخش از عمده‌ای از انگشت قطع‌شده باشد. پروتزهای زیبایی انگشت معمولی برای نگه‌داشتن انگشت کوچک باقی‌مانده‌ی دچار مشکل می‌شوند. ایمپلنت‌هایی که روی استخوان قرار می‌گیرند، کمی حس در انگشتان را بازمی‌گرداند. لرزش و فشار در ایمپلنت، گیرنده‌های عصبی در استخوان را تحریک می‌کنند و این عصب‌ها اطلاعات را به مغز می‌فرستند. این ایمپلنت‌ها نیروی لازم برای گرفتن اجسام و عملکرد کلی دست را بهبود می‌بخشند. ایمپلنت‌هایی که در استخوان کاشته می‌شوند، پیشرفتی تازه در زمینه‌ی پروتز انگشت قطع شده هستند و مشکلات احتمالی آن‌ها در بلندمدت هنوز معلوم نشده‌اند.

پروتزهای انگشت مایو الکتریک

پروتزهای کاربردی انگشت، گران‌تر از پروتزهای زیبایی هستند، البته می‌توانند به انجام کارهایی که به استفاده از هر دو دست نیاز دارند کمک کنند مانند گرفتن یک‌ تکه کاغذ وقتی‌ که دست دیگر آن را قیچی می‌کند یا گرفتن یک بطری برای باز کردن در آن. این پروتزها معمولاً برای چند انگشت که از بند وسط قطع‌شده‌اند، با قطع عضوی که شامل قطع انگشتان و دست می‌شود، کاربرد دارند. پروتزهای انگشت مایو الکتریک از طریق الکترودهای سطحی که در قسمت مچ دست قرار می‌گیرند، عمل می‌کنند. این الکترودها تکانه‌هایی را از عضلات مچ دست دریافت می‌کنند و باعث حرکت پروتز می‌شوند. این پروتزها معمولاً عملکرد محدودی را شامل می‌شود (ازجمله گرفتن و رها کردن اجسام) و بیشتر برای کمک به دست دیگر در انجام کارهای روزمره بکار می‌روند. پروتزهای مایو الکتریک دارای معایب بخصوصی هستند. اولاً، قادر به انجام کارهای اساسی محدودی هستند، درحالی‌که یکدست نرمال دارای چندین بند است و قادر است حرکات بسیار پیچیده‌ای را انجام دهد. به‌علاوه، این پروتزها سنگین هستند و ظاهر آن‌ها مانند انگشتان طبیعی نیست. محققان در حال بررسی و مطالعه‌ای برای پیشرفت و ساخت پروتزهای انگشت مایو الکتریک هستند که بتوانند چندین حرکت انگشت را انجام دهند، درنتیجه مهارت‌های حرکتی بهتری را داشته باشند و برای افرادی که انگشت قطع‌ شده دارند، مفیدتر واقع شوند.

پیشرفت‌های آتی

پروتزهای انگشت از موادی ساخته می‌شوند که بسیار سخت‌تر از خود پوست واقعی می‌باشند. محققان در حال کار بروی پیشرفت پروتزهای انگشت جدید هستند که واکنش آن‌ها نسبت به فشار شباهت بیشتری به دست طبیعی خواهد داشت.

راحتی و مراقبت از پروتز

برای بهره بردن از بیشترین مزایای عضو جدید و کمک به پیشگیری از بروز مشکلات، مراقبت از عضو، محل قطع عضو و سلامت عمومی شما بسیار حائز اهمیت است، برای مراقبت از آن‌ها، باید نکات روزانه‌ی زیر را رعایت کنید:

•  قبل از رفتن به رختخواب، پروتز را درآورید. شل شدگی یا آسیب‌دیدگی قسمت‌های آن را چک کنید. بررسی کنید که تاول و دیگر نشانه‌های حساسیت و آزردگی بر روی قسمت بریدگی وجود نداشته باشد.
•  قسمت بریدگی را تمیز کنید و مقدار لوسیون یا روغن روی پوست آن قسمت بزنید و ماساژ بدهید.
•  وقتی از هر پروتزی حتی پروتز چشم استفاده نمی‌کنید، برای کاهش ورم، از یک باند روی قسمت بریدگی استفاده کنید.
•  پوست قسمت بریدگی را بررسی کنید تا در صورت وجود خراش یا زخم، متوجه این موضوع شوید. ممکن است نیاز به کمک دیگران یا استفاده از یک آینه داشته باشید.
•  حرکات و ورزش‌های توصیه‌ شده توسط فیزیوتراپیست را انجام دهید. این ورزش‌ها شامل حرکاتی برای کشش، دامنه‌ی حرکتی، وضعیت قرارگیری بدن و استقامت می‌باشند.
•  برای پروتزهای پا، از کفش‌هایی با سایز مناسب استفاده کنید و ارتفاع پاشنه‌ی کفش‌هایتان را تغییر ندهید. پروتزها تنها برای یک ارتفاع پاشنه طراحی‌شده‌اند.
•  محل اتصال انگشتمصنوعی را با آب و صابون تمیز کنید.
•  هنگام استفاده از پروتز انگشت دست و پا، جوراب خشک و تمیز بپوشید.
•  همچنین حفظ وزنی ثابت اهمیت دارد. این امر کمک می‌کند تا پروتز انگشت به‌خوبی درجای خود قرار بگیرد. همچنین باید پروتز را سالی یک‌بار نزد یک متخصص ببرید تا آن را بررسی و سرویس کند تا مطمئن باشید که درست‌ کار می‌کند.
•  برای نگه‌داری صحیح پروتز سیلیکونی، تنها چند نکته وجود دارند که باید از آن آگاه باشید. باوجود پروتزهای سیلیکونی، می‌توانید همچنان از هر نوع زیورآلاتی استفاده کنید. وقتی ناخن‌های (آکریلیکی) پروتزهای انگشتان را لاک می‌زنید، لطفاً مراقب باشید که نه لاک و نه ماده‌ی لاک پاکن به قسمت سیلیکونی پروتز نرسند زیرا به سیلیکون آسیب می‌رسانند. ناخن‌های آکریلیکی برای طراحی ناخن نیز مناسب هستند.
•  یک پروتز انگشت سیلیکونی به‌ آسانی کثیف نمی‌شود و به‌راحتی پاک می‌شود. شستن و تمیز کردن آن به‌راحتی شستن دست‌ها است. بهتر است پروتز را با استفاده از آب لوله‌ی شهری و صابونی با Ph خنثی بشویید. همچنین داخل آن را تمیز کنید تا رسوبات و آلودگی‌های باقی‌مانده از عرق پاک شود.
•  اگر روزانه به همین طریق پروتزتان را بشویید، بری مدت‌زمان طولانی دوام خواهد داشت. برای پاک کردن لکه‌ها و چربی‌ها از روی آن، توصیه می‌شود که پروتز را هر ۶ هفته یک‌بار به مدت ۳۰ دقیقه در آب جوش قرار دهید.
•  انگشت مصنوعی را باید از حلال‌ها و مواد شیمیایی دیگر دورنگه دارید. این نکته را باید در حین استفاده از پروتز و نیز هنگام شستن آن، رعایت کنید. هنگام تمیز کردن خانه یا در حین کارهای دیگری که با مواد حلال سروکار دارید، مراقب پروتز باشید. حلال‌ها نه‌تنها به درون سیلیکون نفوذ و آن را خراب می‌کنند، می‌توانند به داخل پوست بدن نیز پخش شوند. همچنین باید پروتزها را از کرم‌ها، لوسیون‌های دست و عطر دور نگه دارید.

همه این موارد، نکاتی هستند که باید بدانید و برای مراقبت از پروتز سیلیکونی انگشت یا پای خود و دوام آن‌ها، رعایت کنید.

چه کارهایی را می‌توانم با پروتز دست یا انگشت انجام دهد؟

گرفتن و نگه‌ داشتن اجسام یا بیشتر

انگشت مصنوعی به شما کمک می‌کند تا حد امکان، عملکرد ازدست‌رفته‌ی دستان خود (به خاطر قطع عضو) را بازیابید. مجدداً می‌توانید اشیا را از طریق یک عامل خارجی، بگیرید و نگه‌دارید، پروتز به شما اجازه خواهد داد تا اجسام را روی انگشتان یا شست بجا مانده‌تان نگه‌دارید. ترمیم و بازیابی کل کف دست نیز، ناحیه‌ی قابل کاربرد دست قطع‌ شده را بزرگ‌تر خواهد کرد. بازیابی این عملکردها می‌تواند به بازگشت اعتمادبه‌نفس و استقلال شما نیز کمک کند. همچنین مزایای را در رابطه با زیبایی خواهد داشت. ظاهر طبیعی این پروتزها موجب تحکیم حضور اجتماعی شما در همه‌ی فعالیت‌های روزانه‌تان خواهد شد. اطلاع اینکه این پروتزها دقیقاً به چه میزانی شمارا قادر به انجام کارها می‌کنند، عمدتاً به عملکرد باقی‌مانده در قسمت‌های باقی‌مانده‌ی دستتان بستگی دارد. پروتز سیلیکونی با قسمت باقی‌ مانده‌ی دست کنترل می‌شود. محل اتصال پروتز که متناسب با سایز فرد ساخته و تنظیم‌شده است، موجب ثابت نگه‌داشتن آن روی دست می‌گردد که این حرکات دقیق دست را امکان‌پذیر خواهد ساخت.

انگشتان دست

وقتی یک نگشت قطع می‌شود، از یک پروتز انگشت قطع شده برای بازیابی طول اصلی انگشت استفاده می‌شود. این کار باعث بالا بردن قدرت انگشتان آسیب‌دیده خواهد شد.

انگشت شست

عمل گرفتن اجسام عمدتاً به نیروی مقابل انگشت شست بستگی دارید. از دست دادن انگشت شست به معنای از دست دادن کارهای اصلی که با گرفتن اجسام سروکار دارند می‌باشد. ازاین‌رو بعد از قطع عضو انگش شست، استفاده از پروتزهای سیلیکونی انگشت شست را توصیه می‌کنند. پروتز انگشت شست می‌تواند طیف عملکرد شما درگرفتن اجسام را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.