فیزیوتراپی رایج‌ترین درمان توصیه برای بیمارانی است که از درد زانو رنج می‌برند و اکثر موارد زانو درد را می‌توان با یک برنامه فیزیوتراپی مناسب برطرف کرد. کلید یک درمان فیزیوتراپی موفقیت‌آمیز برای زانو، یک ارزیابی دقیق برای تشخیص صحیح مشکل زانو درد است. زانو درد علت‌ها و تشخیص‌های بسیار مختلفی دارد و در نتیجه برنامه‌های درمانی گوناگونی برای آن وجود دارد که باید متناسب با نیازهای خاص هر بیمار تنظیم شود.
برای رسیدن به بهترین نتایج ، باید تمام مراحل درمان فیزیوتراپی‌تان متناسب با نیازها و شرایطتان صورت بگیرد. درمان شما شامل سطوح کاری مختلفی از جمله حرکات کششی ، تقویتی و حرکات اصلاحی می‌شود. زمان و پیشرفت هر نوع درمان بستگی به میزان آسیب شما دارد. در کلینیک سلامت امید، شما یک برنامه درمانی بخصوصی خواهید داشت که دقیقاً برای شما طراحی شده است.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره روش‌های درمانی ارائه شده در کلینیک برای مفصل زانو و یا رزرو نوبت با شماره تلفن های ۰۲۱۶۶۰۱۴۱۵۸ تماس حاصل فرمایید.
فیزیوتراپی برای انواع آسیب‌های زانو
انواع شایع مشکلات مربوط به زانو درد که با فیزیوتراپی قابل درمان هستند به شرح زیر است:
- سندرم پاتلو- فمورال
- تاندونیت پاتلار (کشکک)
- آرتروز
- پارگی‌های مینیسک
- صدمات رباط‌ها
- کیست بیکر
- استئوکندریت دیسکان (OCD)
- زانوی پرشگران (Jumpers knee)
- سندرم باند IT
- بیماری اسگود ـ شلاتر
- سندرم لارسن جوهانسون
- شکستگی ها
- سندرم پلیکا
- بورسیت آنسیرین
- تاندونیت با التهاب تاندون
- آواسکولار نکروز (avascular necrosis)
- نقایص غضروفی
همانطور که مشاهده می‌کنید لیست طولانی از مشکلات مختلف وجود دارد که می‌تواند منبع درد زانو باشد. این مسئله اهمیت ارزیابی دقیق فیزیوتراپی زانو را برای درک کامل مشکل بیشتر نشان می‌دهد.
طرح درمان فیزیوتراپی زانو
برنامه درمانی بخصوص با توجه به عوامل زیر بین بیماران بسیار متفاوت خواهد بود:
- تشخیص
- مرحله آسیب (حاد یا مزمن)
- میزان تناسب اندام بیمار
- عواملی در سبک زندگی و اهداف درمان بیماران
- شدت جراحت
درمان فیزیوتراپی شامل ترکیبی از تکنیک‌های زیر خواهد بود که توسط فیزیوتراپیست برای پرداختن به تشخیص خاص بیمار و رسیدن به اهداف عملکردی آنها طراحی شده است.
استفاده از گرما و یخ زانو
این دو روش درمان از دیرباز اصلی‌ترین روش در درمان فیزیوتراپی بوده‌اند. گرما اغلب برای کاهش درد و بهبود جریان خون به عضله یا مفصل استفاده می‌شود. گرما همچنین ممکن است به افزایش انعطاف پذیری و سهولت حرکت مفاصل خشک شده کمک کند. از یخ اغلب برای کاهش تورم و التهاب در عضلات یا مفاصلی با آسیب دیدگی حاد استفاده می‌کنند. اگرچه مزیت استفاده از این شیوه‌ها به‌خوبی اثبات شده است، اما به تحقیقات بیشتری برای اثبات اثربخشی طولانی مدت یخ یا گرما را در مدیریت مشکلات متعدد نیاز است.
مانوپولاسیون و درمان دستی مفصل زانو
یک قاعده عمومی وجود دارد که در صورتی که یک مفصل به درستی حرکت نکند، درمان‌های دستی مفصل یا مانیپولاسیون (دستکاری) می‌توانند به حل این مشکل کمک کنند. فیزیوتراپیست‌های آموزش دیده در زمینه مشکلات زانو ، آموزش‌هایی در زمینه درمان‌های دستی و مانیپولاسیون مفاصل را فرا گرفته‌اند. در این درمان‌ها ، از حرکات دست و پا برای ایجاد حرکت در مفاصل خشک یا بی‌حرکت استفاده می‌شود. برخی از فیزیوتراپیست‌ها علاقه‌مند به یادگیری تکنیک‌های بیشتر در این زمینه هستند.
با وجود شیوع استفاده از این روش ، تحقیقات در مورد توانایی و تأثیر آنها در ایجاد مزایای دائمی یا کاهش درد ، نتایج متفاوتی را نشان می‌دهند. برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که هنگام ترکیب این روش‌ها با ورزش ، می‌توانند بهره‌وری بیشتری داشته باشند ، اگرچه برای تأیید این مسئله نیاز به تحقیقات بیشتر و با کیفیت‌تری است.
لیزر
لیزر درمانی کم توان (که گاهی اوقات به عنوان لیزر سرد یا لیزر نور قرمز نیز نامیده می‌شود)، سال‌هاست که فیزیوتراپیست ها به دلیل اثرات ضدالتهابی و تسکین‌دهنده درد از آن استفاده می‌کنند. این درمان بدون درد است و معمولاً تقریباً یک تا سه دقیقه طول می‌کشد. برای استفاده از نور درمانی ، فیزیوتراپیست، دستگاه ساطع کننده نور را مستقیماً روی قسمت آسیب دیده بدن شما نگه می‌دارد و یک دکمه را فشار می‌دهد تا نور را فعال کند.
تئوری که ورای نور درمانی قرار دارد این است که فوتون‌های نور انرژی زیادی را به همراه دارند ، و این انرژی اعمال شده بر روی بافت‌های آسیب دیده می‌تواند به بهبود فرآیندهای سلولی و تسریع روند بهبودی یا کاهش درد کمک کند.
تکنیک آزاد سازی بافت میوفاشیال
فاشیا یک بافت همبند است که ساختارهای بدن را به یکدیگر متصل یا پیوند می‌دهد. امروزه بیشتر و بیشتر از فیزیوتراپیست ها و سایر پزشکان می‌شنوید که میوفاشیال (تکنیک درمانی روی عضلات محاطی فاشیا) انجام می‌دهند. این روش درمانی به صورت “اعمال بار کم ، با کشش طولانی مدت در مجموعه‌ی میوفاشیال” با هدف بازگرداندن “طول بهینه‌ی این مجموعه ، کاهش درد و بهبود عملکرد” توصیف می‌شود. در این روش، از فشارهای طولانی مدت بر روی نقاط ماشه‌ای بدن استفاده می‌شود تا فاشیا کشیده و آزاد شود. اگرچه این روش به طور معمول مورد استفاده قرار می‌گیرد ، اما تحقیقات در مورد این تکنیک نیز با نگرانی‌ها نتایج متناقضی درگیر شده است.
درای نیدلینگ
چندین روش تئوری مختلف برای استفاده از سوزن در درمان وجود دارد که فیزیوتراپیست ها عملاً از آن استفاده می‌کنند ، از جمله طب سوزنی سنتی چینی ، طب سوزنی پزشکی و تحریک داخل عضلانی یا IMS. اصطلاح درای نیدیلینگ (dry needling) سوزن خشک به این خاطر تحت این عنوان نام گذاری شده است که سوزن ها دارای هسته‌های جامد هستند و برای تزریق داروها مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.
هنگام انتخاب یک فیزیوتراپیست که از طب سوزنی برای درمان استفاده می‌کند ، باید مطمئن شوید که فیزیوتراپیست مجوز انجام درمان با استفاده از سوزن را دارد و اینکه رویکرد نظری که فیزیوتراپیست استفاده می‌کند را درک کرده و با آن موافق باشید. برای این درمان نیز، به تحقیقات بیشتر و با کیفیت‌تری برای اثبات اثربخشی طب سوزنی لازم است ، اما برخی تحقیقات حاکی از آن است که استفاده از سوزن خشک می‌تواند یک کمک مؤثر در درمان باشد.
شاک ویو
درمان Extracorporeal Shockwave Therapy (شاک ویو) از یک “پالس ناگهانی و دامنه زیاد انرژی مکانیکی ، شبیه به امواج صوتی” استفاده می‌کند تا مشکلات مختلفی از جمله پلنتار فاسیت (فاسیت کف پا) ، تنیس البو ( آرنج تنیس بازان) و تاندونیت شانه و همچنین مشکلات زانو درد را درمان کند. شواهد اثربخشی شاک ویو تراپی ضد نقیض هستند. برخی از محققان به بهبود درد و عملکرد با استفاده از شاک ویو را اشاره کرده‌اند و برخی دیگر گفته‌اند که این درمان هیچ مزایایی نسبت به مداخلات ورزشی به تنهایی نداشته است یا حتی فواید بالینی این درمان بسیار ناچیز گزارش کرده‌اند.
اولتراسوند تراپی
تصور می‌شود این روش باعث افزایش گردش خون ، متابولیسم بافت‌ها ، انعطاف‌پذیری بافت و بهبودی می‌شود و اغلب به خاطر اثراتی که بر روی عضلات، مفاصل و رباط‌ها دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. تحقیقات صورت گرفته بر روی اثرات استفاده از اولتراسوند، نتایج ضد و نقیضی را در برداشته است زیرا در بعضی شرایط مفید است، اما برای کسانی که دچار شانه منجمد یا آسیب رتاتور کاف هستند ، مزایایی بیشتری نسبت به ورزش ندارد. به‌طورکلی ، یک بررسی سیستماتیک از این نتایج، شواهد کمی را از اثربخشی اولتراسوند در درمان اختلالات اسکلتی عضلانی یا زانو نشان داده است.
کنزیوتیپ
تیپینگ کینزیولوژی یا کنزیوتیپ (K-tape)، اغلب توسط فیزیوتراپیست ها برای کمک به برنامه توان بخشی شما استفاده می‌شود. این نوار از پارچه‌ای انعطاف‌پذیر ساخته شده است که در هنگام حرکت کشش دارد و کشیده می‌شود. از این نوارها می‌توان برای عملکردهای مختلف، از جمله موارد زیر استفاده کرد:
- مهار عضلات
- تسهیل عملکرد عضلات
- کنترل کبودی و تورم
- تسکین درد
کنزیوتیپ بر روی پوست اعمال می‌شود و می‌توان آن را برای چند روز در محل آسیب دیده قرار داد. باید احتیاط لازم را بکار ببرید؛ از آنجایی که نوار K یک روش درمانی جدیدتر است ، هنوز مورد آزمایش کامل قرار نگرفته است ، و مزایای حاصل از آن ممکن است به دلیل اثرات دارونما (اثر و تأثیرات تلقینی) باشد.
یونتوفروزیس
یونتوفروزیس نوعی تحریک الکتریکی است که برای انتقال دارو از طریق پوست به بافت‌های ملتهب یا آسیب‌دیده استفاده می‌شود. در اکثر مواقع ، یک داروی آستروئیدی مانند دگزامتازون در درمان التهاب استفاده می‌شود. این استروئید می‌تواند به کاهش درد و تورم بافت‌هایی که در اثر التهاب ایجاد می‌شود ، کمک کند. بسته به دارویی که در طول درمان استفاده می‌شود، می‌توان از یونتوفروزیس در معالجه سایر مشکلات دیگر نیز استفاده کرد.
استفاده از بریس
در بعضی موارد ، یک بریس یا زانوبند ممکن است در محافظت از زانو از آسیب بیشتر یا کاهش درد در حین فعالیت‌ها کمک کند. انواع مختلفی از بریس‌های زانو در بازار موجود است. بریس‌های زانوی معمولی و متداول ، در صورت آرتروز شدید در یک بخش از زانویتان، می‌توانند در برداشتن بار و فشار از روی آن کمک کنند. این زانوبندها در کاهش درد بسیار مؤثر هستند. در صورت آسیب دیدگی رباط مانند پارگی رباط صلیبی قدامی، بریس‌ها نیز می‌توانند بسیار مفید باشند. بریس می‌تواند در طی روند بهبودی، از زانوی شما محافظت کرده و از آسیب بیشتر آن جلوگیری می‌کند. بریس‌ها یا زانوبندها می‌توانند به شما کمک کند سریع‌تر به فعالیت‌های عادی خود برگردید. اگر دچار زانودرد هستید، تشخیص صحیح علت آن بسیار مهم است. همه بریس‌ها به یک شکل و یکسان ساخته نمی‌شوند. برای هر آسیب‌دیدگی زانو، به بریس مناسب با همان آسیب نیاز خواهید داشت. فیزیوتراپیست های ما در کلینیک سلامت امید می‌توانند زانوی شما را ارزیابی کرده و بریس متناسب با آسیب دیدگی‌تان را توصیه کنند.
ورزش‌های فیزیوتراپی برای زانو
تشخیص صحیح، در طراحی یک برنامه ورزش یا توان‌بخشی از اهمیت بسیاری برخوردار است. درمانی که دریافت می‌کنید و برنامه ورزشی که برای توان‌بخشی زانوی خود استفاده می‌کنید باید مخصوص شرایط شما تدوین شود. برخی از پزشکان توصیه می‌کنند علاوه بر برنامه تمرینی ، از بریس یا تکنیک نوار کشی (تیپینگ) استفاده کنید تا زانوی شما در تراز صحیح قرار گیرد. حتماً دستورات پزشک یا فیزیوتراپیست خود را به دقت دنبال کنید.
فیزیوتراپیست ممکن است تمرینات زیر را به شما توصیه کند.
تمرینات ایزومتریک
در یک تمرین ایزومتریک ، یک نیرو در برابر یک جسم مقاوم اعمال می‌شود ، به‌طوری که اگرچه فشاری در یک عضله بخصوص ایجاد می‌شود ، اما با این حال حرکتی وجود ندارد.
تمرینات ایزومتریک برای عضلات چهار سر ران در قسمت جلوی ران، معمولاً در ابتدای برنامه تمرینی برای اختلال حرکت کشکک در مسیر خودش انجام می‌شود.
- برای تمرین ایزومتریک گروه عضلات چهار سر ران ، با پاهای صاف و قرار گرفته روی یک تکیه گاه بنشینید ( این تمرین با نشستن روی کف زمین یا یک تشک سفت بهتر عمل می‌کند). عضلات ران (چهار سر ران) را به مدت ۱۰ ثانیه محکم کنید. سپس چند ثانیه به عضلات را شل کرده و به آنها استراحت دهید و دوباره آنها را محکم کنید.
- این تمرین را برای ۸ تا ۱۲ تکرار و چندین بار در روز انجام دهید. اگر این انجام این تمرین باعث احساس درد در قسمت جلویی یا پشتی زانوی شما می‌شود ، یک لیف یا حوله کوچکی را رول کنید در زیر زانو قرار دهید.
قسمت داخلی عضلات چهار سر ران
قسمت داخلی گروه عضلات چهار سر ران ، به نام واستوس مدیالیس، اغلب در مقایسه با سایر عضلات این گروه ضعیف است. این عدم تعادل می‌تواند در اختلال حرکت کشکک در مسیر خودش نقش داشته باشد.
- برای انجام تمرین ایزومتریک بخش داخلی چهار سر ران ، با پاهایی با فاصله در حدود عرض لگن و در فاصله ۳۲ سانتی‌متر از یک دیوار بایستید. به دیوار تکیه داده و کمی خود را به پایین بکشید تا زمانی که زانوها در حدود ۲۰ تا ۳۰ درجه خم شوند. یک توپ به‌اندازه یک توپ فوتبال را بین زانوها قرار دهید و از زانوها به مدت ۱۰ ثانیه به توپ فشار وارد کنید. چند ثانیه استراحت کنید و دوباره فشار دهید.
- این تمرین را حداقل ۸ بار در روز با ۸ تا ۱۲ تکرار انجام دهید.
تمرین بلند کردن پای صاف برای تقویت عضلات چهار سر ران
به پشت دراز بکشید و پایی که می‌خواهید ورزش بدهید را صاف کنید. زانوی دیگر خود را خم کرده و آن پا را روی زمین کنار پای صاف‌شده‌تان قرار دهید. عضلات چهار سر ران پای صاف‌شده را محکم کنید و پا را تا ارتفاع ۳۲ تا ۴۶ سانتی‌متر از کف زمین بالا بیاورید و آن را به مدت ۵ ثانیه نگه‌دارید ، سپس به‌آرامی پا را پایین آورده و چند ثانیه استراحت کنید.
این حرکت را با ۸ تا ۱۲ تکرار ، ۳ بار در روز انجام دهید. فیزیوتراپیست شما ممکن است برای قوی‌تر شدن پاهایتان، وزنه هایی به روی مچ پایتان اضافه کند.
تمرین بلند کردن پای صاف برای تقویت عضلات دیگر
اگر پزشک یا فیزیوتراپیست معالج شما متوجه شود که باید عضلات دیگر در اطراف مفصل ران و زانو را تقویت کنید ، ممکن است از شما بخواهد که تمرینات بالا کشیدن پای صاف را برای قسمت داخلی (تمرینات بالا کشیدن داخل ران)، قسمت بیرونی (تمرینات بالا کشیدن کنار پا ) یا پشت (تمرینات بالا کشیدن عضلات گلوتئال) انجام دهید.
برای انجام لیفت یا بالا کشیدن ران داخلی ، به پهلو دراز بکشید، در حالی که پایی که می‌خواهید ورزش دهید در پایین و پای دیگر بر روی یک صندلی قرار داشته باشد. برای انجام لیفت ساق پا از پهلو، به پهلو دراز بکشید در حالی که پایی که می‌خواهید ورزش دهید در بالا باشد. برای انجام لیفت گلوتئال ، روی شکم دراز بکشید.
برای هر یک از این تمرینات ، عضلات ران خود را محکم نگه دارید و سپس پای خود را صاف و مستقیم از زمین بلند کنید. به مدت ۵ ثانیه نگه دارید ، به آرامی پا را به پایین بکشید و چند ثانیه استراحت دهید.
این حرکات را با ۸ تا ۱۲ تکرار و ۳ بار در روز انجام دهید. فیزیوتراپیست شما ممکن است برای قوی تر شدن پاهایتان، وزنه‌هایی به مچ پا اضافه کند.
در چه موارد عمل‌های جراحی روی زانو ضروری است؟
جراحی زانو هنگامی توصیه می‌شود که نوع آسیب به مینیسک به نام ” bucket handle’ ” داشته باشید. تنها راه تشخیص اینکه آیا به این عمل نیاز دارید یا خیر، انجام سی‌تی‌اسکن یا MRI است. درمان‌های محافظه کارانه فیزیوتراپی در این موارد مؤثر نیست و جراحی توصیه می‌شود. مورد دیگری که برای آن جراحی توصیه می‌شود، زمانی است که غضروف زانوی شما کاملاً رو به تحلیل رفته است. بریس‌های زانو بدون فشار می‌توانند به شما در صرفه‌جویی زمان کمک کنند. در نهایت ، یک نکته که در اینجا وجود دارد این است که تنها جراحی تعویض زانو به شما کمک می‌کند تا به زندگی خود بازگردید.
