تاریخ: ۱۶ بهمن ۱۳۹۸
نوزادانی که با دیسپلازی لگن به دنیا می‌آیند، مفصل رانی کم عمق دارند که به راحتی ممکن است دررفتگی شود. این مشکل می‌تواند در طول زمان منجر به درد، کوتاه شدن یکی از پاها نسبت به پا دیگر و بروز آرتروز (افتادگی مفصلی) گردد. با این حال، در صورت تشخیص زودرس و درمان مناسب، بسیاری از نوزادان می‌توانند یک مفصل ران طبیعی داشته باشند و مشکلات دیگری برای آنها رخ نخواهد داد. هدف درمان دیسپلازی لگن، بازگرداندن سر استخوان ران نوزاد به صورت صحیح درون حفره مفصلی لگن است، جایی که واقعاً باید قرار داشته باشد.
تشخیص دیسپلازی خفیف با معاینه دشوار است. تشخیص جابجایی کامل مفصل ران قبل از سن سه ماهگی نیز مشکل است. درد قبل از رسیدن به بزرگسالی تقریباً هرگز وجود ندارد . مفصل رانی که دچار جابجایی شده باشد، مانند مفصل ران طبیعی از هم جدا نمی‌شود بنابراین با توجه به اینکه کودک پوشک می‌پوشد، تشخیص آن برای والدین می‌تواند بسیار دشوار باشد. گاهی اوقات ممکن است سر استخوان ران هنگام باز کردن پاها برای تعویض پوشک، از کاسه مفصل خارج و وارد آن شود. وقتی یکی از مفصل‌های ران دچار دررفتگی شده باشد، ممکن است یکی از ران‌ها از دیگری کوتاه‌تر باشد. همچنین ممکن است هنگام جابجایی استخوان از کاسه مفصل ، خط باسن ناهماهنگ باشد. دررفتگی لگن راه رفتن را به تاخیر نمی‌اندازد، اما کودکانی که دچار دررفتگی لگن هستند بیشتر از کودکانی که در یک وضعیت عادی قرار دارند هنگام راه رفتن به این سو و آن سو تاب می‌خورند.
والدینی که گمان می‌برند فرزندان آنها پاهای غیرطبیعی دارند، باید این موضوع را با پزشک متخصص اطفال در میان بگذارند تا معاینه کامل‌تری همراه با بررسی‌های عکسبرداری مانند سونوگرافی یا اشعه ایکس انجام شود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت با شماره تلفن های ۰۲۱۶۶۰۱۵۲۱۱ تماس حاصل فرمایید.
در رفتگی استخوان لگن نوزاد
دیسپلازی پیشرونده لگن که گاهی اوقات دیسپلازی مادرزادی یا دررفتگی مفصل ران نامیده می‌شود، یک وضعیت پزشکی مزمن است که از ماه‌های اولیه کودکی وجود دارد و در صورت عدم تشخیص و درمان زودرس می‌تواند باعث ناتوانی دائمی شود. دیسپلازی لگن از هر هزار نفر در یک نفر اتفاق می‌افتد و با عدم رشد استخوان‌های لگن، دیسپلازی مشخص می‌شود. این وضعیت ممکن است با سستی (شل بودن) یا حتی در رفتگی مفاصل ران همراه باشد و می‌تواند یک یا هر دو مفصل ران را تحت تاثیر قرار دهد. مفاصل ران، مفاصل توپ و کاسه‌ای هستند. دررفتگی لگن می‌تواند در دوران جنینی یا حتی در ماه‌های اولیه کودکی رخ دهد. در یک نوزاد شیرخوار تازه متولد شده، بخش اعظم مفصل ران از غضروف است که نرم می‌باشد. ممکن است این ویژگی در سست بودن و عدم ثبات مفصل مشارکت داشته باشد. در طی سالهای اولیه کودکی، غضروف‌ها به تدریج با استخوان جایگزین می‌شوند.
در رشد طبیعی مفصل ران، بخش توپ مانند استخوان، سریعتر از کاسه مفصل رشد می‌کند. رشد مفصل به باقی ماندن مانند سر استخوان در کاسه مفصل بستگی دارد. ممکن است عوامل مختلفی رشد مفصل و رباط‌هایی که از آن پشتیبانی می‌کنند و استخوان‌ها را در کنار یکدیگر نگه می‌دارند را تحت تاثیر قرار دهد. در دیسپلازی لگن، اجزای کاسه مفصل (استابولوم) رشد نکرده است؛ بنابراین بخش‌های توپ مانند استخوان به خوبی در کاسه مفصل ثابت نیستند. این بدین معنا است که لگن بیشتر مستعد دررفتگی (یعنی خارج شدن سر توپ مانند استخوان از داخل سوکت یا کاسه مفصل) است. این امر می‌تواند باعث مشکلات جدی در خونرسانی به مفصل ران شده و همچنین بر راه رفتن تاثیر بگذارد.
علل دررفتگی استخوان لگن در نوزادان
هر چیزی که باعث کاهش یا جلوگیری از حرکت مفصل ران شود، خطر ایجاد دیسپلازی لگن را افزایش می‌دهد. عواملی چون بزرگ بودن اندازه بدن جنین، کاهش ماده آمنیوتیک یا اولین بارداری (که در آن رحم کشش کمتری دارد) فضای کودک در رحم مادر را کاهش می‌دهند؛ بنابراین کودک مجبور است به اطراف حرکت کند.
وارونه بودن جنین (یعنی به جای آنکه سر کودک به سمت پایین لگن باشد، پاهای او پایین است) در هنگام زایمان و قنداق کردن نوزاد در حین روزهای اول کودکی نیز خطر دیسپلازی مفصل ران را افزایش می‌دهند.
نوزادانی که در خانواده آنها شخصی مبتلا به دیسپلازی لگن وجود دارد، بیشتر به این وضعیت مبتلا می‌شوند. نوزادان دختر ۴ برابر بیشتر از نوزادان پسر تحت تاثیر این وضعیت قرار می‌گیرند. احتمالاً این موضوع مربوط به هورمون‌هایی است که بدن مادر تولید می‌کند و باعث می‌شود رباط‌ها در دوران بارداری آرامش بیشتری داشته باشند. ممکن است نوزادان دختر نسبت به نوزادان پسر، نسبت به این هورمون‌ها حساس‌تر باشند.
دررفتگی لگن نوزاد چگونه تشخیص داده می‌شود؟
دیسپلازی لگن معمولاً هنگام تولد هیچ علائمی ندارد؛ زیرا نوزاد قادر به راه رفتن یا سینه خیز رفتن نیست. از آنجا که در صورت عدم تشخیص احتمال خطر ناتوانی وجود دارد، معمولاً کلیه نوزادان در بدو تولد، توسط یک ماما یا پزشک آموزش دیده تحت معاینه قرار می‌گیرند و این معاینه به صورت روتین هر ۶ هفته یک بار انجام می‌شود.
معاینه مداوم طی ۱۲ ماه اول انجام می‌گیرد. در این معاینات ، پزشکان به دنبال معاینه میزان سستی مفصل ران هستند. این وضعیت به صورت شل بودن مفصل یا باقی نماندن استخوان در مفصل ران (دررفتگی) در هنگام حرکت احساس می‌شود.
علائم دیگر ممکن است شامل عدم تقارن در خط باسن یا طول پاها (به دلیل قرار نگرفتن کامل سر استخوان ران در کاسه مفصل) باشند. تمام موارد سستی مفصل، نشان نمی‌دهند که کودک دچار دیسپلازی است و تمام موارد دیسپلازی با معاینه بالینی تشخیص داده نمی‌شوند؛ زیرا این وضعیت با گذشت زمان ایجاد می‌شود.
افرادی که دارای عوامل خطر دیسپلازی (مانند متولد شدن در وضعیت وارونه می باشند)، اغلب تحت غربالگری پیشرفته مانند سونوگرافی قرار می‌گیرند.
ممکن است در کودکان بزرگتر یا بزرگسالان از اشعه ایکس برای تشخیص عدم رشد کاسه مفصل ران استفاده شود. استفاده از اشعه ایکس در نوزادان کوچک‌تر فایده چندانی ندارد؛ زیرا مفصل ران همچنان دارای بخش‌های غضروفی بزرگ است که توسط اشعه ایکس به خوبی دیده نمی‌شوند. اگر دیسپلازی از طریق غربالگری نوزاد تشخیص داده نشود، ممکن است کودک در سالهای بعد یا در سنین بزرگسالی با مشکل در راه رفتن، لنگ زدن، آرتروز یا درد مواجه شود.
درمان دررفتگی استخوان لگن نوزاد
بیشتر نوزادانی که در هنگام تولد مفصل ران سست دارند، معمولاً تا ۶ هفته پس از تولد بدون هیچ درمانی بهبود پیدا می‌کنند. افراد دچار مفاصل ران سست که به خودی خود بهبود پیدا نمی‌کنند، باید ۶ تا ۸ هفته پس از تولد درمان را شروع کنند. اگر کودک دچار در رفتگی لگن است، باید فوراً درمان آغاز شود.
بریس پاولیک هارنس
یک برس نرم به نام بریس پاولیک هارنس وجود دارد که می‌تواند بیشتر مشکلات لگن را درمان کند. این بریس زانوهای کودک شما را جدا از هم نگه می‌دارد و آنها را به سمت بالا و به سوی قفسه سینه خم می‌کند. پزشک باید در چند هفته اول، مفاصل ران کودک شما را بررسی کند تا ببیند که آیا مفصل ران به موقعیت طبیعی خود بازگشته است یا در وضعیت قبلی خود باقی مانده است. پس از بازگشتن استخوان به کاسه مفصل، فرزند شما باید ۲ تا ۳ ماه دیگر این بریس را بپوشد. کودک شما به مدت سه تا شش ماه کامل باید بریس را شبانه‌روز بپوشد.
بریس فیکس ابداکشن
این بریس نیز مانند بریس پاولیک هارنس، لگن کودک را در موقعیت وضعی مناسب قرار می‌دهد تا در مسیری که باید رشد کند. تفاوت این بریس با بریس پابلیک هارنس این است که این بریس بسیار سفت است و اجازه حرکت چندانی نمی‌دهد. اگر بریس پاولیک هارنس به شما کمک نکند ، ممکن است پزشک این بریس را تجویز کند.
اسپلینت ون روزن
این اسپلینت مفاصل ران کودک شما را در یک زاویه بیشتر از ۹۰ درجه نگه می‌دارد؛ در حالیکه پاهای او بیرون می‌ماند. کودک باید ۶ تا ۱۲ هفته حتی در هنگام حمام کردن این اسپرینت را بپوشد. شانس موفقیت استفاده از اسپلینت ون روزن در صورتی که یک نوزاد در هفته اول زندگی خود آن را بپوشد، بالاتر از ۹۵ درصد خواهد بود.
کشش
کشش یک روش رایج نیست اما گاهی اوقات دیسپلازی مفصل ران نوزاد با کشش درمان می‌شود. در حالی که کودک شما به پشت دراز کشیده است، یک سیستم وزنه و قرقره، پاهای او را بلند می‌کند و در این موقعیت قرار می‌دهد. ایده استفاده از این دستگاه، کشش رباط‌ها و کمک به جراح مفصل ران در جراحی‌های بعدی است؛ اما تمام پزشکان موافق تاثیر آن نیستند.
عمل
اگر پوشیدن بریس یا اسپلینت کمک نکند و کودک شما حداقل ۶ ماه داشته باشد، ممکن است پزشک عمل را توصیه کند. رایج‌ترین عمل برای در رفتگی لگن «ریداکشن بسته» نامیده می‌شود. در ابتدا کودک شما دارویی دریافت می‌کند که باعث خواب آلودگی او می‌شود. سپس یک جراح به آرامی بخش توپ مانند سر استخوان ران را به درون کاسه مفصل می‌راند. هیچ برشی در این عمل لازم نیست.
پس از عمل ریداکشن بسته، کودک شما باید در دوره بهبودی حداقل ۳ ماه از گچ محکم استفاده کند تا مفصل بهبود پیدا کند. این فرایند اغلب با استفاده از یک بریس فیکس ابداکشن دنبال می‌گردد. هر دوی این روش‌ها باعث فراهم نمودن پشتیبانی برای مفصل ران و افزایش قدرت و حرکت در آن می‌شوند.
عمل ریداکشن بسته برای ۱۰ تا ۲۰ درصد از نوزادان فایده‌ای ندارد. در این صورت پزشک شما تصمیم به انجام عمل ریداکشن باز می‌گیرد. این عمل جراحی پیچیده تر است. در این عمل جراحی، پزشک شما از طریق ایجاد یک برش کوچک می‌توانند عضلات را تنظیم کند، استخوان‌ها را تغییر شکل دهد یا تاندون‌های سفتی که ممکن است باعث بروز مشکل شده باشند را آزاد کند. پزشک همچنین می‌تواند مفصل ران کودک شما را به نحوی تنظیم کند که سر استخوان ران در جایی که باید قرار بگیرد.
دیسپلازی پیشرونده لگن در صورت عدم تشخیص و درمان زودهنگام ، می‌تواند باعث بروز مشکلات طولانی‌مدت شود اما با درمان زودرس میزان مشکلات بعدی لگن که به درمان نیاز خواهد داشت، بسیار کمتر می‌شود. در حدود ۴ درصد برای به حداقل رساندن خطرات ناتوانی های بعدی، باید والدینی که فرزندان آنها دارای عوامل خطر می‌باشد درباره این موضوع با پزشک اطفال صحبت کنند تا از معاینه و غربالگری کافی برای تشخیص مشکل احتمالی اطمینان حاصل کنند.