آرتروز زانو یا استئوآرتریت زانو، یک بیماری دژنراتیو مفصلی است که با تخریب غضروف مفصل زانو مشخص می‌شود. این وضعیت منجر به درد، التهاب، سفتی و محدودیت حرکتی در زانو می‌شود. آرتروز زانو می‌تواند در اثر عوامل مختلفی از جمله افزایش سن، آسیب‌های قبلی زانو، چاقی و عوامل ژنتیکی ایجاد شود.
علائم و نشانه ها
شایع ترین و اصلی ترین نشانه ها و علایم آرتروز زانو به قرار زیر هستند :
- درد ( خصوصا در هنگام حرکت دادن زانو ، زانو درد در پایان روز بدتر است و با استراحت کردن بهتر می شود )
- خشکی و بی حرکتی زانو ( خصوصا بعد از استراحت دادن زانو ، خشکی زانو پس از استراحت زانو ، بعد از دقایقی با حرکت دادن زانو بهتر می شود )
- صدا دادن زانو ( احساس شنیدن صدای تق تق یا صدای قیژ قیژ از درون زانو )
- بزرگ شدن مفصل زانو بر اثر زائده های استخوانی ایجاد شده است
- ورم زانو ( که بر اثر تجمع مایع مفصلی اضافی ایجاد می شود )
سایر علائم آرتروز زانو که کمتر شایع هستند عبارتند از :
- خالی کردن زانو که به علت ضعف ساق پا عضلانی و عدم ثبات مفصل زانو می تواند باشد.
- محدودیت حرکتی زانو : شخص به خوبی نمیتواند آزادانه زانوی خود را حرکت دهد
- زانو در اکثر مواقع حالت خم شده به خود می گیرد
- عضلات اطراف زانو ضعیف شده و تحلیل می روند.
در موارد شدید آرتروز زانو بیمار حتی ممکن است بیمار از شدت درد ، نیمه شب از خواب بیدار شود. درد زانو ممکن است دوره ای باشد ، یعنی برای مدتی علائم ارتروز زانو کم باشد و مدتی نیز درد داشته باشد. این حالت گاهی ممکن است به خاطر سطح فعالیت بدنی شما باشد و گاهی نیز بی هیچ علتی رخ می دهد.
برخی افراد بیان می کنند که تغییر آب و هوا ( خصوصا هوای مرطوب و نواحی کم فشار ) درد زانوی آن ها را بدتر می کند. این حالت ممکن است به این دلیل باشد که ریشه های عصبی در کپسول مفصلی به تغییر فشار جوی حساس هستند.
چه عواملی خطر ابتلا به آرتروز زانو را افزایش می دهد؟
عواملی که می توانند خطر ابتلا به آرتروز زانو را افزایش دهند، عبارت است از:
- سابقه خانوادگی بیماری‌های خودایمنی
- افزایش سن به بالای ۵۰ سال
- فعالیت های ورزشی سنگین
- آسیب به زانو در اثر ضربه و یا تصادف
- داشتن اضافه وزن
- مشکل در آناتومی زانو و یا استخوان و مفاصل کج
بیشتر بدانید: آرتروز زانو: تاثیر دارو، فیزیوتراپی و تزریق داخل مفصل برای آرتروز
مراحل آرتروز زانو
آرتروز پنج مرحله دارد، رایج ترین نوع آرتریت که زانوهای شما را درگیر می کند:
- مرحله ۰ (عادی) اگر فردی در مرحله ۰ است، دارای زانوهای سالم است، فرد آرتروز زانو ندارد.
- مرحله ۱ (مینور) این مرحله بدین معنی است که بیمار به میزان اندکی ساییدگی مفصل زانو مبتلا است و دردی در ناحیه زانو احساس نخواهد کرد.
- مرحله ۲ (خفیف) مرحله خفیف زمانی است که ممکن است فرد احساس درد و سفتی زانو داشته باشد؛ اما هنوز غضروف کافی برای جلوگیری از تماس استخوان ها وجود دارد.
- مرحله ۳ (متوسط) اگر بیمار در مرحله متوسط می باشد، درد بیشتری احساس خواهد کرد، به ویژه هنگام دویدن، راه رفتن، چمباتمه زدن و خم شدن روی زانو. احتمالاً پس از استراحت طولانی مدت (مانند اول صبح) متوجه آن خواهد شد. بیمار در این مرحله درد زیادی متحمل می شود؛ زیرا غضروف ها از بین رفته و خار استخوانی زیادی وجود دارد.
- مرحله ۴ (شدید) آرتروز شدید به این معنی است که غضروف تقریباً به طور کامل از بین رفته است و زانوی بیمار سفت، دردناک و بی حرکت می باشد، که در این مرحله برای درمان آرتروز به جراحی نیاز است.
خطرات آرتروز زانو
یکی از عوارض مشخص این بیماری، تخریب شدن تدریجی، غضروف مفصلی است. البته بسیاری از مردم ممکن است مشکلات قابل توجهی را از آرتروز زانو خود تجربه نکند. با این حال، آرتروز شدید ممکن است منجر به موارد زیر شود:
- درد های مزمن و طولانی
- کاهش دامنه حرکتی
- خواب ضعیف به دلیل درد
- کاهش توانایی ورزش کردن
- محدودیت در انجام وظایف روزانه
- خطر سقوط در افراد مسن بیشتر است.
- اضطراب و افسردگی
- نیاز به تعویض مفصل زانو
آرتروز چگونه تشخیص داده می شود؟
اگر در مفاصل خود درد دارید با پزشک متخصص ارتوپد خود صحبت کنید. پزشک از شما در مورد علائم شما سوال می کند و شما را معاینه می کند تا بررسی کند که آیا ممکن است به آرتروز مبتلا باشید یا خیر.
تشخیص آرتروز زانو با معاینه فیزیکی و عکس برداری با اشعه ایکس آغاز می شود. در طول معاینه فیزیکی، پزشک مفصل زانو را از نظر تورم، دامنه حرکتی، قدرت عضلانی، حساسیت و مشکلات راه رفتن معاینه و بررسی می کند.
اشعه ایکس ممکن است تغییر فضای مفصلی، ناهماهنگی، تغییرات استخوانی و یا خارهای استخوانی را نشان دهد که همگی نشانه‌های آرتروز زانو هستند. ممکن است برای تعیین علت درد زانو به آزمایش‌های دیگری نیاز باشد. این ها ممکن است شامل ام آر آی، سی تی اسکن یا اسکن استخوان باشد.
آزمایش خون ممکن است به رد سایر انواع آرتریت، مانند آرتریت روماتوئید کمک کند
گزینه های درمان آرتروز زانو بدون جراحی
اهداف درمان آرتروز بدون جراحی، تسکین درد و بازگرداندن عملکرد است. روش‌های زیر و استراتژی‌های مدیریت درد می‌توانند به کاهش یا مدیریت درد زانو کمک کنند و اغلب قبل از جراحی توصیه می‌شوند.
- اصلاح فعالیت: روی آوردن به فعالیت‌های فیزیکی که فشار مکرر به زانو نمی آورد.
- داروها: داروهای مسکن و ضد التهاب (آسپرین یا ایبوپروفن)
- کاهش وزن: کاهش وزن می تواند درد را کاهش دهد و خطر ابتلا به آرتروز را کاهش دهد.
- استفاده از کمپرس سرد
- تمرینات ایروبیک و تمرینات قدرتی: این تمرینات برای بهبود قدرت و سلامتی اطراف مفصل و در عین حال جلوگیری از آسیب بیشتر انجام می شود.
- کفش و کفی طبی:پزشک ممکن است به شما پیشنهاد دهد از کفش یا کفی طبی برای کاهش درد در زمان نشستن یا راه رفتن استفاده کنید. این ابزارها می‌تواند باعث بی تحرک کردن عضله آسیب دیده شود و از مفصل در برابر فشار وارد شده بر آن حمایت کند.
بیشتر بدانید: بریس زانو: نحوه بستن و انواع زانوبند طبی
نحوه پیشگیری از آرتروز زانو
کاهش وزن:
مطالعات نشان می دهند افراد چاق مبتلا به آرتروز می توانند با کاهش وزن از طریق تغییر رژیم غذایی و ورزش، زانو درد خود را به نصف کاهش دهند. کاهش وزن یکی از مهمترین فاکتورها در حفظ سلامت زانو و درمان آرتروز زانو می باشد.
کاهش وزن می تواند وزن زیادی که قبلا روی زانو بود و باعث ساییدگی و آسیب مفصل زانو میشد را کم کرده و کمک کند تا مفصل خودش را بازسازی کند. همچنین التهابات را کاهش داده و به بهبود وضعیت آرتروز کمک زیادی می کند.
انجام ورزش و تمرینات مناسب:
عضلات مختلفی از جمله عضلات ساق پا، ران پا، همسترینگ، چهارسرران، عضله دوقلو و عضله نعلی با مفصل زانو درگیر هستند. این عضلات در هنگام خم و راست کردن زانو درگیر می‌شوند و همچنین به ثبات مفصل زانو کمک می‌کنند. به همین خاطر علت اصلی درد زانو همیشه به آسانی مشخص نمی شود و واضح نیست. این موضوع بدین معناست که شما باید تمامی بافت‌ها نرم اطراف مفصل زانو در در حین انجام تمرین کشش بدهید. سعی کنید برای سالم نگه داشتن زانوهای خود چه در حال حاضر و چه در آینده، این حرکات را به طور منظم انجام دهید. انجام ورزش برای تقویت زانو از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
خدمات کلینیک تخصصی درمان آرتروز زانو در تهران
برای درمان آرتروز زانو روش‌های مختلفی در نظر گرفته است. از جمله این روش‌ها، ساخت تخصصی کفش طبی، کفی و زانو بند تخصصی هستند. در ادامه توضیحات بیشتری در مورد هریک از این روش‌های درمانی خواهیم داد.
ساخت کفی طبی برای درمان آرتروز زانو
استفاده از کفی طبی یکی از روش های مؤثر در درمان آرتروز زانو است. این کفی ها باعث تخفیف استرس و فشار به مفاصل زانو می‌شوند و باعث کاهش درد و تورم می‌شوند. علاوه بر این، استفاده از کفی طبی می‌تواند به بهبود تعادل و پشتیبانی از مفاصل کمک کند.
ساخت کفش طبی برای درمان آرتروز زانو
همچنین، استفاده از کفش های طبی با پشتیبانی مناسب به فرد مبتلا به آرتروز زانو کمک می‌کند تا فشار و استرس روی مفصل کاهش یابد و درد و تورم کاهش یابد.
ساخت زانو بند تخصصی برای درمان آرتروز زانو
به علاوه، استفاده از زانو بند تخصصی نیز به دلیل افزایش پشتیبانی و فشار کمتر به مفاصل زانو، می‌تواند بهبود قابل توجهی در درد و تورم زانو ایجاد کند. زانو بندها با ایجاد فشار مناسب بر روی مفاصل زانو، باعث کاهش درد و تورم شده و به فرد مبتلا به آرتروز زانو کمک می‌کنند تا بهتر و راحت تر حرکت کنند.
به طور کلی، استفاده از کفی طبی، کفش طبی و زانو بند تخصصی می‌تواند بهبود قابل توجهی در علائم آرتروز زانو ایجاد کند و به فرد مبتلا کمک کند تا بهترین کیفیت زندگی را داشته باشد.