آیا درمان خار پاشنه با روش های خانگی امکان پذیر است؟

خار پاشنه پا التهاب پرده کف پا( فاشیای کف پا یا پلانتار) یکی از علل شایع درد پاشنه است.این بیماری به علت التهاب یک باند ضخیم است که از کف پای شما عبور می کند و استخوان پاشنه پا را به انگشتان پا متصل می کند (فاسیای کف پا ورم فاشیای کف پا  که معمولا خار پاشنه نامیده می شود، معمولاً باعث درد شدید می شود که معمولاً با اولین قدم های شما هنگامی که از تخت پای خود را به زمین می‌گذارید در صبح شروع می شود.پس از مدتی پس از برخاستن و حرکت ، درد به طور معمول کاهش می یابد ، اما ممکن است پس از مدتی ایستادن ، دوباره برگردد. ورم کف پا بیشتر در دونده ها دیده می شود. افرادی که دارای اضافه وزن هستند و کسانی که کفش های نامناسب می پوشند نیز در معرض خطر خار پاشنه کف پا قرار دارند.

علائم خار پاشنه

علائم خار پاشنه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد شدید در پاشنه پا هنگام ایستادن صبح
• یک درد مبهم در پاشنه پا در بقیه طول روز
• التهاب و تورم در قسمت جلوی پاشنه پا
• احساس گرما در ناحیه
• برآمدگی استخوان مانند کوچک و قابل مشاهده در زیر پاشنه پا
• ایجاد نقطه‌ی حساسی در پایین پاشنه‌ی پا که راه رفتن با پای برهنه را سخت می‌کند

اگر فردی این علائم را تجربه کند، پزشک ممکن است از پای او عکس اشعه ایکس بگیرد تا مشکل را مشخص کند. دیدن برآمدگی در عکس اشعه ایکس تنها راه برای اطمینان از وجود خار پاشنه است.

علت ایجاد خار پاشنه

خار پاشنه به طور مستقیم به دلیل کشیدگی طولانی مدت ماهیچه‌ها و رباط‌ها ایجاد می‌شود. در نهایت، این فشار بیش از حد به استخوان پاشنه (پالکانئوس) فشار وارد می‌کند و باعث ایجاد خار می‌شود. خار پاشنه به مرور زمان ایجاد می‌شود. خار پاشنه به طور ناگهانی پس از یک تمرین یا یک حادثه ورزشی، ایجاد نمی‌شود. خار پاشنه زمانی ایجاد می‌شود که علائم اولیه مانند درد پاشنه را نادیده بگیرید.

استرس مکرر ناشی از راه رفتن، دویدن یا پریدن روی سطوح سخت یکی از دلایل شایع ایجاد خار پاشنه است. همچنین ممکن است خار پاشنه در اثر پوشیدن کفش‌های نامناسب ایجاد شود.

خار پاشنه نیز ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

• التهاب مفصل یا آرتروز
• کوفتگی پاشنه پا
• اضافه وزن بدن
• کفش‌های نامناسب
• اختلالات راه رفتن
• پوشیدن زیاد دمپایی
• استفاده از کفش‌های کهنه

بسیاری از افرادی که خار پاشنه دارند، به التهاب کف پا نیز مبتلا هستند. این وضعیت دردناک به دلیل سخت شدن بافت فیبری بین پاشنه و انگشتان پا، ایجاد می‌شود. ابتلا به فاسیای کف پا خطر ابتلا به خار پاشنه را افزایش می‌دهد.

احتمال به وجود آمدن خار پاشنه برای چه کسانی بیش‌تر است؟

طیف وسیعی از موارد وجود دارند که خطر ابتلا به خار پاشنه را افزایش می‌دهند. این عوامل عبارتند از:

• فعالیت‌های ورزشی: دویدن و پریدن می‌تواند باعث ساییدگی پاشنه و کف پا شود.
• فعالیت بر روی سطوح سخت: راه رفتن مکرر، دویدن یا پریدن بر روی سطوح سخت می‌تواند باعث ساییدگی پاشنه پا شود.
• ضربه به پاشنه پا: کوفتگی پاشنه و پاره شدن غشایی که آن را می‌پوشاند می‌تواند منجر به خار پاشنه شود.
• پیر شدن: خار پاشنه در مردان و زنان مسن شایع است.
• زن بودن: خار پاشنه در زنان بیشتر از مردان است.
• اضافه وزن داشتن: خار پاشنه با چاقی مرتبط بود.
• کفش نامناسب: پوشیدن مکرر کفش‌های نامناسب، مثل دمپایی، که به خوبی از پا حمایت نمی‌کنند؛ می‌تواند منجر به ایجاد خار پاشنه شود.

برخی از بیماری‌های زمینه ای نیز وجود دارد که ممکن است باعث خار پاشنه شود. این بیماری‌ها عبارتند از:

• آرتریت واکنشی (بیماری رایتر)
• اسپوندیلیت آنکیلوزان
• هیپراستوز اسکلتی ایدیوپاتیک
• فاشیای کف پا

تشخیص

تشخیص بیماری براساس شرح حال و معاینه بالینی است.

احساس درد بدنبال لمس و فشار محل که البته می‌تواند گسترده باشد مشخصه آن است.

در موارد شدید ممکن است حرکت مچ پا و شست پا را نیز محدود گردد.

معمولاً انجام هیچ آزمایشی ضرورت ندارد و عارضه بر مبنای سابقه پزشکی بیمار و معاینه صورت گرفته تشخیص داده می‌شود.

هر چند پزشک گاهی دستور انجام عکسبرداری با اشعه ایکس یا ام آر آی را می‌دهد تا مطمئن شود که علت بروز درد وجود مشکل دیگری مانند شکستگی فشاری یا تحت فشار قرار گرفتن عصب نیست.

درمان

درمان خانگی

با استفاده از برخی روش‌ها و اقدامات اولیه می‌توان درد خار پاشنه را در منزل کاهش داد. این روش‌های شامل استراحت، کمپرس یخ، بستن پا، قراردادن پا بالاتر از سطح بدن و مصرف داروهای مسکن می‌شوند. البته باید به این نکته توجه داشت که این روش‌ها بیشتر در کوتاه‌مدت مؤثر هستند و در بلندمدت باید از روش‌های دیگری مانند کفی و کفش‌های طبی و همچنین فیزیوتراپی استفاده کرد.

 انواع روش‌های فوری کاهش درد خار پاشنه به ترتیب در زیر توضیح داده شده‌اند.

استراحت

مؤثرترین راه برای کاهش درد خار پاشنه، استراحت دادن به پاها است. ازآنجاکه خار پاشنه در اثر استفاده بیش از حد از پاها به وجود می‌آید (دویدن، ورزش‌کردن و راه‌رفتن با کفش نامناسب)، استراحت دادن به پاها می‌تواند باعث بهبود التهاب فاشیای کف پا شده و به بدن اجازه می‌دهد تا به‌جای تمرکز بر استفاده از تاندون، بر بهبود و درمان تمرکز کند؛ بنابراین، به مدت ۱ الی ۳ هفته فعالیت‌های فیزیکی خود را کاهش دهید تا فشار فیزیکی که منجر به التهاب پاشنه پا می‌شود، کاهش‌یافته و درد خار پاشنه بهبود پیدا کند.

کمپرس یخ

کمپرس یخ راهی ساده و مؤثر برای کاهش تورم و آزادکردن عروق خونی جهت دریافت بیشتر اکسیژن است و به کاهش التهاب و درد ناشی از خار پاشنه کمک می‌کند.

برای این کار به‌صورت زیر عمل کنید.

• نصف یک بطری آب‌معدنی را پرازآب کرده و بدون درب در فریزر قرار دهید تا یخ ببندد.
• بطری را خارج کرده و درب آن را ببندید. سپس آن را به‌صورت افقی روی یک حوله روی زمین قرار دهید.
• روی یک صندلی بنشینید و کف پای خود را به‌آرامی روی بطری جلو و عقب کنید.

این کار را می‌توان چند بار در روز و هر بار به مدت ۵ الی ۱۵ دقیقه انجام داد. دقت کنید که هرگز بیش از ۲۰ دقیقه در هر بار این کار را انجام ندهید؛ زیرا می‌تواند منجر به یخ‌زدگی پا بشود. به‌عنوان روشی دیگر می‌توانید کیسه‌های کمپرس یخ آماده (ژله‌ای) را به کف پای خود بچسبانید.

بالا نگه‌داشتن پا از سطح بدن

راهکار بعدی بهبود فوری درد خار پاشنه، بالا نگه‌داشتن پا از سطح بدن است. این کار را می‌توان با قراردادن یک بالش یا حوله تاشده زیر مچ پا، چه در حالت نشسته و چه در حالت خوابیده انجام داد.

بالا نگه‌داشتن پا از سطح بدن فواید زیر را به دنبال دارد.

• کاهش التهاب و تورم: بالابردن پاها به بهبود گردش خون کمک کرده و از تجمع خون در ناحیه ملتهب جلوگیری می‌کند. بنابراین التهاب و تورم ناشی از خار پاشنه کاهش‌یافته و درد تسکین پیدا می‌کند.
• شل‌شدن ماهیچه‌ها: بالابردن پاها به شل‌شدن ماهیچه‌ها و تاندون‌های پاها کمک کرده، فشار وارده به فاشیای کف پا را کاهش داده و درنتیجه باعث بهبود درد مچ پا می‌شود.

بستن

یکی دیگر از راه‌های مؤثر و فوری در تسکین درد خار پاشنه، بستن پاشنه پا به کمک باند یا استفاده از جوراب‌های خار پاشنه است. این جوراب‌ها در قسمت مچ پا تنگ بوده و باعث کاهش میزان تماس بین پاشنه پا با سطح سفت زمین و درنتیجه برداشتن فشار از فاشیای کف پا می‌شوند.

فشار ملایمی که این جوراب‌ها در قسمت مچ پا وارد می‌کنند، باعث افزایش جریان خون در پاها (رسیدن اکسیژن بیشتر به پا) و تحریک خون‌رسانی به سمت قلب می‌شود. درنتیجه، التهاب مچ پا و خطر تورم و تجمع خون در اطراف مچ پا کاهش‌یافته و درد ناشی از خار پاشنه به‌صورت فوری بهبود می‌یابد. پوشیدن این جوراب‌ها محدودیتی ندارد فقط باید دقت کنید که سایز آن باید متناسب با سایز پا بوده، گشاد نباشد و فشار ملایمی را به پا وارد کند.

ورزش خود را تغییر دهید

 به جای پیاده روی یا آهسته دویدن ، ورزشی کم تأثیر مانند شنا یا دوچرخه سواری را امتحان کنید.

درمان پزشکی

از بهترین روشهای درمان میتوان به موارد زیر اشاره کرد

فیزیوتراپی

پزشک احتمالا پیروی از یک برنامه فیزیوتراپی مبتنی بر کشش عضلات ساق و فاشیای پا را به شما توصیه می‌کند. علاوه بر تمریناتی مانند موارد ذکر شده در بالا، یک برنامه فیزیوتراپی ممکن است شامل درمان‌های تخصصی با یخ، ماساژ و سایر روش‌های درمانی برای کاهش التهاب اطراف فاشیای کف پا باشد.

شاک ویو تراپی خارپاشنه

درصورتی‌که سایر درمان‌های محافظه‌کارانه برای درمان درد خار پاشنه مؤثر واقع نشوند، از روش شاک ویو تراپی (shock wave therapy) که یک روش غیرتهاجمی و نسبتا بدون درد است، استفاده می‌شود. در این روش، از امواج صوتی پر قدرت برای ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده استفاده می‌شود.

مکانیزم عملکرد این دستگاه به صورتی است که با برخورد امواج صوتی شاک ویو با بافت آسیب‌دیده، میکروحباب‌هایی در داخل این بافت ایجاد شده و یک پارگی کوچکی در بافت به وجود می‌آید. درنتیجه، جریان خون افزایش‌یافته و بدن برای ترمیم این پارگی و رشد بافت جدید، شروع به تولید هورمون‌های رشد و کلاژن‌های جدید می‌کند. این فرایند باعث می‌شود که خار پاشنه موجود در آن ناحیه نیز ترمیم شده و درد و التهاب ناشی از آن درمان شود.

درمان با این روش معمولا بین ۱۵ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد و بسته به‌شدت خار پاشنه، ممکن است نیاز به ۳ الی ۵ جلسه درمانی در طول چند هفته داشته باشید

تزریق استروئید

برای افراد مبتلا به درد مزمن ناشی از خار پاشنه، تزریق کورتیکواستروئید گزینه خوبی است. کورتیزون به طور طبیعی در بدن به عنوان پاسخ به استرس تولید می‌شود. تزریق شکل مصنوعی این هورمون به پاشنه پا می‌تواند باعث کاهش التهاب شود. کاهش التهاب به طور قابل توجهی درد را کاهش می‌دهد و می‌تواند تا هفته‌ها باعث تسکین علائم شود. برای بهتر بهره بردن از این روش درمانی، ممکن است به تزریق‌های متعدد نیاز داشته باشید.

اسکن پا و کفی

کفی‌های سیلیکونی زیر پاشنه را نرم نگه داشته و آنرا از ضربات مکرری که درد را تشدید میکند حفظ می‌کند.لذا در مرحله اول از این نوع کفی استفاده می شود ولی در صورتیکه در معاینه اشکالی در شکل پا دیده شود و بعد از مدتی کفی سیلیکونی موثر واقع نشود از کفی طراحی شده با اسکن پا استفاده می شود.کفی های طراحی شده با اسکن پا نیاز به تبحر و تخصص دارد و کار هر کسی نیست