فیزیوتراپی به مراقبت از بیماران در تمام مراحل بهبودی، از تشخیص اولیه تا کلیه مراحل ترمیمی و پیشگیری بهبودی، کمک می‌کند. فیزیوتراپی ممکن است به عنوان یک گزینه درمانی مستقل، یا به عنوان روش مکملی در کنار سایر روش‌های درمانی تجویز شود. گاهی اوقات پزشکان بیماران خود را به یک متخصص فیزیوتراپی ارجاع می‌دهند، اما در برخی موارد خود بیماران به سراغ درمان با فیزیوتراپی می‌روند. ده‌ها سال است که فیزیوتراپی روشی برای درمان برخی بیماری‌ها است. هدف فیزیوتراپی در درجه اول کمک به بیماران برای بازگشت مجدد به وضعیتی عادی و بدون درد و رنج است تا بتوانند از فعالیت‌های روزمره خود مثل قبل لذت ببرند. درمان‌های فیزیوتراپی ممکن است صرفاً “فیزیکی” نباشد و شامل روش‌های درمانی قلبی و ریوی و عصبی نیز باشد. انجام فیزیوتراپی مزایای بسیاری دارد.
بیماری‌هایی که عموما می‌توانند با فیزیوتراپی درمان شوند
متخصصین فیزیوتراپی، بسته به نوع تخصصشان، می‌توانند طیف گسترده‌ای از مشکلات و بیماری‌ها را درمان کنند.
برخی از مشکلات و بیماری‌هایی که فیزیوتراپی در درمان آن‌ها مفید است عبارتند از:
- مشکلات قلبی ریوی مانند بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، فیبروز کیستیک (CF) و یا پس از حملات قلبی (انفارکتوس میوکارد) (MI)
- درمان‌های دستی برای مشکلاتی مانند سندرم تونل کارپال و انگشت ماشه‌ای ( یا انگشت قفل شده)
- اختلالات عملکرد عضلانی و اسکلتی مانند کمردرد، پارگی روتاتور کاف شانه و اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
- مشکلات مرتبط با اعصاب مانند سكته مغزی، صدمات نخاعی، بیماری پاركینسون، اِم‌اِس ( یا تصلب بافت چندگانه)، اختلالات عملکرد وستیبولار ( گوش میانی) و صدمات تروماتیک مغزی
- برخی مشکلات کودکان مانند تأخیر در رشد، فلج مغزی و دیستروفی عضلانی
- برخی صدمات ناشی از ورزش، مانند ضربه مغزی و سندرم آرنج تنیس‌بازان
- برخی بیماری‌ها و مشکلات خاص زنان و اختلالات مرتبط با کف لگن در زنان مانند بی اختیاری ادرار و لنف ادم
موارد دیگری که انجام فیزیوتراپی ممکن است برای آن‌ها مفید باشد شامل درمان سوختگی، مراقبت از زخم و زخم‌های دیابتی است.
فواید فیزیوتراپی
از جمله مزایای استفاده از فیزیوتراپی، بسته به دلیل و مشکلی که قرار است درمان شود، به موارد زیر نیز می‌توان اشاره کرد:
بهبود چرخه خواب
درد مداوم ممکن است از نظر روانی و همچنین از نظر جسمی بسیار فرساینده باشد. غالباً بیمارانی که به دردهای مزمن مبتلا هستند دچار مشکلات خوابند، در حالی که خواب شبانه خوب برای بهبودی ضروری است. درمان‌ها و تمرینات سبک فیزیوتراپی به ترشح اندورفین کمک می‌کند که باعث می‌شود بیمار درد کمتری احساس کند. این مساله به بیماران کمک می‌کند که شب‌‌ها بهتر بخوابند و مجددا چرخه خواب سالمی داشته باشند. خواب کافی در کوتاه کردن طول دروه بهبودی نیز نقش زیادی دارد، به همین دلیل اگر بیماری به خوبی استراحت نکند، بدنش نسبت به درد حساسیت بیشتری داشته و تحریک پذیرتر خواهد بود. فیزیوتراپی دقیقا همان نوع ورزش سبکی را به بیماران پیشنهاد می‌کند که بیماران نیاز دارند تا عضلاتشان به خوبی کشش پیدا کرده و ریلکس شوند و از درد رهایی پیدا کنند.
درمان بدون دارو
از آن جا که عوارض و فواید واقعی داروهای مسکن حاوی مورفینی که مردم به استفاده از آن‌ها عادت کرده‌اند، به طور روز افزونی در رسانه‌ها مورد بحث و چالش قرار می‌گیرد، این روزها استفاده از فیزیوتراپی پرطرفدارتر هم شده است. در فیزیوتراپی از درمان‌های دستی همراه با روش‌های بدون دارویی مانند اولتراسوندتراپی، لیزر و طب سوزنی استفاده می‌کنند تا درد و ناراحتی بیماران را کاهش دهند. این روش درمانی که عاری از هرگونه مرفین و مواد مخدر دیگر است، گزینه‌ای عالی برای تسکین علائم و ناراحتی‌های ناشی از صدمات یا سایر دردهای مزمن است.
بازیابی فعالیت‌ها
فیزیوتراپی به شما در بازیابی قدرت بدنی، انعطاف پذیری و عملکرد بدنیتان کمک می‌کند. این امر نه تنها اجازه می‌دهد تا افراد بعد از آسیب‌دیدگی، بتواند کارهای روزمره خود را انجام دهد، بلکه خطر بازگشت مجدد آسیب را نیز کاهش می‌دهد. این روش درمانی برای همه کسانی که دچار ناتوانی جسمی، درد مزمن یا آسیب‌دیدگی شده باشد، مفید است و به آن‌ها کمک می‌کند تا بدون مشکل، قدرت و تحرک لازم را برای انجام فعالیت‌های روزمره خود بدست آورند.
گزینه‌های درمانی فردی مختص هر بیمار
متخصصین فیزیوتراپیستی برای درمان و مدیریت انواع آسیب‌ها آموزش دیده و تجربه دارند. تمام برنامه‌های درمانی فیزیوتراپی به صورت فردی برای تک تک بیماران تنظیم می‌شوند. صرف نظر از آسیب یا مشکل خاصی که یک بیمار به آن دچار است، یک فیزیوتراپیست طیف وسیعی از گزینه‌های درمانی و تغییرات در شیوه زندگی را به بیمار پیشنهاد می‌کند که در مدیریت و درمان درد بیمار موثرند. فیزیوتراپیست‌ها برای ارزیابی و تشخیص مشکلات بیماران تحصیلات دانشگاهی و آکادمیک دارند و به بیمار گزینه درمانی مناسب و تغییرات درستی در سبک زندگی پیشنهاد می‌کنند که به آن‌ها در مدیریت مشکلشان کمک کرده و در بسیاری از موارد باعث می‌شود بیمار از شر درد و ناراحتی که دارد رها شود.
خداحافظی با درد
بسیاری از مردم فکر می‌کنند بدون استفاده دائمی از دارو و مسکن شانس تسکین کامل دردهای مزمن بسیار کم است. با این حال، فیزیوتراپی در کاهش درد موثر بوده و در بسیاری موارد درد را به طور کامل از بین ببرد. در حالی که داروهای مسکن ممکن است اعتیاد آور باشند، در روش‌های فیزیوتراپی بیمار به هیچ نوع دارویی وابسته نخواهد شد.
حفظ اعتماد به نفس
پس از آسیب دیدگی، بسیاری از افراد اغلب اعتماد به نفس و توانایی‌های خود را از دست می‌دهند. این امر ممکن است منجر به اضطراب و افسردگی افراد شود، زیرا آسیب‌دیدگی برطرف نشده و درد نیز مزمن شده است، که این مساله در موفقیت‌آمیز بودن نتایج درمان نیز تأثیر می‌گذارد. با این وجود، بفیزا یوتراپی مناسب ، و بهبود به موقع، بیماران می‌توانند اعتماد به نفس خود را به دست آورند. متخصصان ماهر فیزیوتراپی تلاش می‌کنند که بهترین درمان را برای صدمات و دردهای بیماران انجام دهند، که باعث شود بیماران عملکرد و تحرک خود را بازیافته، به راحتی روند طبیعی خود زندگی روزمره خود را از سر بگیرند.
زندگی کامل و مستقل
درمان‌های فیزیوتراپی فقط برای دردهای مزمن و آسیب‌دیدگی‌های جدی نیستند. فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند دردهای معمولی و روزمره افراد را نیز معالجه کنند و به آن‌ها روش‌هایی آموزش دهند که بتوانند زندگی کامل و مستقلی داشته باشند. این روزها صدمات ناشی از کار بسیار متداول شده‌اند که برای جلوگیری از هر نوع آسیب دائمی لازم است در سریع‌ترین زمان درمان شوند. با شروع فیزیوتراپی، شما می‌توانید اکثر انواع صدمات و دردهای ناشی از کار را قبل از این که خیلی جدی شوند درمان کنید.
فیزیوتراپی سابقه‌ای طولانی در زمینه توانبخشی پزشکی دارد و حتی قبل از استفاده از دارو و مسکن مورد استفاده قرار می‌گرفت. نتایج فیزیوتراپی برای انواع آسیب‌ها ممکن است شگفت آور بوده و در بیشتر مشکلات اسکلتی عضلانی مفید است. بنابراین، اجازه ندهید که صدمات جزئی شما بزرگ، و یا دردهای گاه به گاهی شما مزمن شوند و هر چه زودتر برای ارزیابی اولیه به یک مرکز فیزیوتراپی معتبر مراجعه کنید.
یک درمانگر ورزشی با تقویت قسمت‌های خاص بدن و استفاده از عضلات به شیوه‌هایی جدید، به ورزشکاران کمک می‌کند تا عملکرد خود را به حداکثر برسانند.
درمانگران یا متخصصان فیزیوتراپی می‌توانند به افراد در مورد فواید درمان با فیزیوتراپی با توجه به سوابق پزشکی و نیازهای خاص هر فرد مشاوره دهند.
انواع فیزیوتراپی
مثل هر روش درمانی دیگری، در فیزیوتراپی نیز از روش‌های مختلفی برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها و مشکلات می‌توان استفاده کرد.
فیزیوتراپی ارتوپدی
فیزیوتراپی ارتوپدی، برای درمان صدمات اسکلتی عضلانی، از جمله اسیب دیدگی‌های عضلات، استخوان‌ها، رباط ها، فاسیا و تاندون‌ها به کار می‌رود. این روش برای درمان مشکلاتی مانند شکستگی، رگ به رگ شدن، تاندونیت، بورسیت، مشکلات مزمن و توانبخشی در دوران بهبودی پس از جراحی‌های ارتوپدی نیز مناسب است. در فیزیوتراپی ارتوپدی ممکن است از روش‌هایی مثل تحرک مفاصل، درمان‌های دستی، تمرینات قدرتی، تمرینات حرکتی و دیگر روش‌ها برای بیماران استفاده شود.
فیزیوتراپی سالمندان
این نوع فیزیوتراپی به بیماران مسنی که دچار مشکلاتی هستند که تحرک و عملکرد بدنی آن‌ها را مختل می‌کند، از جمله آرتریت، پوکی استخوان، بیماری آلزایمر، تعویض مفاصل از جمله مفصل ران، مشکل در حفظ تعادل و بی اختیاری کمک می‌کند. این نوع مداخله درمانی با هدف بازگرداندن تحرک، کاهش درد و افزایش سطح آمادگی جسمی بیماران انجام می‌شود.
فیزیوتراپی نولوژیکی (فیزیوتراپی برای اختلالات عصبی)
فیزیوتراپی نولوژیکی به افراد مبتلا به اختلالات عصبی و مشکلاتی مانند بیماری آلزایمر، آسیب دیدگی مغز، فلج مغزی، ام اس، بیماری پارکینسون، آسیب نخاعی و سکته مغزی کمک می‌کند. این درمان ممکن است با هدف افزایش پاسخگویی اندام‌ها ( دست‌ها و پاها)، درمان فلج و افزایش معکوس قدرت عضلانی با کاهش آتروفی عضلات انجام شود.
توانبخشی قلبی و عروقی و ریوی
این نوع فیزیوتراپی ممکن است برای افرادی که دچار برخی مشکلات قلبی ریوی هستند و یا کسانی که جراحی‌های قلبی ریوی انجام داده‌اند مفید باشد. این روش درمانی می‌تواند استقامت و توان بدنی افراد را افزایش دهد.
فیزیوتراپی کودکان
این روش برای تشخیص، معالجه و مدیریت بیماری‌ها و مشکلاتی که در نوزادان ، کودکان و نوجوانان پیش می‌آیند، از جمله تاخیر در رشد، فلج مغزی، مُهره‌شکاف یا اسپینا بیفیدا، کژگردنی یا تورتیکولی و سایر مشکلاتی که سیستم اسکلتی عضلانی را درگیر می‌کند به کار می‌رود.
درمان مراقبت از زخم
از جمله روش‌های فیزیوتراپی، درمان‌های دستی، تحریک الکتریکی، فشرده سازی و مراقبت از زخم است. روش درمانی مراقبت از زخم، با بهبود گردش خون و رساندن اکسیژن و خون کافی به زخم به بهبود آن کمک می‌کند.
توانبخشی وستیبولار
این روش برای درمان مشکلات تعادل ناشی از اختلالات گوش داخلی به کار می‌رود. فیزیوتراپی وستیبولار شامل تعدادی تمرینات و تکنیک‌های دستی است که به بیماران کمک می‌کنند تا مجددا تعادل و هماهنگی طبیعی خود را به دست آورند.
درمان‌های ضد احتقان
این درمان می‌تواند به تخلیه مایعات انباشته شده در بدن بیماران مبتلا به لنف ادم و سایر مشکلاتی که باعث تجمع مایعات در بدن می‌شوند ، کمک کند.
توانبخشی کف لگن
این درمان می‌تواند به درمان بی اختیاری ادرار یا مدفوع، فوریت ادراری و درد لگن در زنان و مردان که در اثر صدمات یا جراحی یا برخی بیماری‌های خاص ایجاد شده‌اند کمک کند.
فیزیوتراپی، جدای از درمان‌های دستی فیزیکی، ممکن است شامل روش‌های زیر نیز باشد:
- اولتراسوندتراپی، این روش با گرم کردن تاندون‌ها، ماهیچه‌ها و بافت‌ها باعث بهبود جریان خون و تسریع روند بهبودی می‌شود.
- روش فونوفورزیس، که در آن از امواج ماوراء صوت برای انتقال برخی داروهای خاص مانند داروهای استروئیدی موضعی از راه پوست استفاده می‌شود. این روش می‌تواند باعث کاهش التهاب شود.
- روش تحریک الکتریکی، که در آن از الکترودهای موضعی که روی پوست قرار داده می‌شوند برای کاهش درد و افزایش قابلیت‌های عملکردی استفاده می‌شود. یکی از انواع روش‌های تحریک الکتریکی، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) است. بعضی مواقع، از داروهای ضد التهابی در کنار برخی روش‌های تحریک الکتریکی خاص استفاده می‌شود که به آن یونتوفورزیس گفته می‌شود.
- گرما درمانی، رطوبت درمانی و سرما درمانی
- نور درمانی، که در آن از چراغ‌های مخصوص و انواع لیزر برای معالجه برخی مشکلات استفاده می‌شود.
متخصصین فیزیوتراپی بر اساس شرایط خاص هر فرد مناسب‌ترین روش درمانی را به او توصیه می‌کنند.
انتظارات بیماران
- بیماران انتظار دارند که متخصص فیزیوتراپی آن‌ها را معاینه و ارزیابی بدنی نماید، از جمله این که سوابق پزشکی آن‌ها را بررسی کرده و برخی روش‌های تشخیصی برای وضعیت بدنی، حرکات و انعطاف پذیری و میزان حرکت و عملکرد عضلات و مفاصل را برایشان انجام دهد.
- همچنین انتظار دارند فیزیوتراپیست یک تشخیص بالینی دقیق، پیش آگهی نسبت به وضعیتی که دارند، یک برنامه درمانی و اهداف کوتاه مدت و بلند مدت درمانشان را به آن‌ها ارائه دهد.
- همچنین انتظار دارند بر اساس ارزیابی و تشخیص درمانگر خود، درمان‌ها و مداخلات فیزیوتراپی مناسب را دریافت نمایند.
- و در نهایت انتظار دارند فیزیوتراپیست توصیه‌های خودمدیریتی مناسب را به آن‌ها ارائه نماید.
بیماران اغلب تمریناتی که می‌توانند در خانه انجام دهند را با یک فیزیوتراپیست تمرین می‌کنند تا عملکرد مؤثرتری داشته باشند.
سؤالات متداول
از کجا مطمئن باشیم که فیزیوتراپی برای مشکل ما مناسب است؟
بر خلاف درمان‌های سطحی که تنها به رفع علائم می‌پردازند، فیزیوتراپی بر برطرف کردن علت مشکل تمرکز دارد.
این روند اگرچه ممکن است مدتی طول بکشد، اما نتایج اغلب ماندگارتر هستند و احتمال بازگشت مشکل کمتر است.
هر جلسه فیزیوتراپی چقدر طول می‌کشد؟
اولین جلسه فیزیوتراپی برای انجام یک ارزیابی کامل معمولاً حدود یک ساعت طول می‌کشد. جلسات بعدی فیزیوتراپی ممکن است بین بیست تا سی دقیقه طول بکشند.
فاصله بین جلسات فیزیوتراپی باید چقدر باشد؟
به طور معمول این مساله بستگی به نوع آسیب و مشکل بیمار و این که آسیب دیدگی چه مدت پیش رخ داده باشد دارد. جلسات درمانی بسته به اهداف و شرایط مناسب برای هر بیمار، غالبا 1-3 بار در هفته انجام می‌شوند.
