تاریخ: ۱۹ مرداد ۱۴۰۰
مراقبت از عضو باقیمانده پس از قطع عضو اهمیت ویژه‌ای دارد. اگر به آسیب‌های پوستی، شکل اندام، کوتاهی عضلانی، میزان فشار وارده به اندام قطع شده یا عضو سالم سمت مقابل توجه نشود، آسیب‌های جدیدی را بوجود خواهند آورد. در صورت مشاهده‌ی هرگونه تغییر در عضو قطع شده‌ی خود، برای جلوگیری از عواقب احتمالی به پزشک یا پروتزیست مراجعه کنید.
مراقبت از پوست
>عضو باقیمانده را هر روز با آب و صابون بشویید. هنگام آبکشی مطمئن شوید که صابون روی اندام باقی نماند.
>از خیس نگه داشتن اندام به مدت طولانی پرهیز کنید. این کار باعث افزایش تورم و حساسیت پوست می‌شود.
>پوست خود را با زدن حوله به صورت ضربه‌ای خشک کنید و از خشک کردن به صورت مالشی بپرهیزید، زیرا ممکن است آسیب پوستی به دنبال داشته باشد.
>تا بهبودی کامل زخم‌ها از اصلاح اندام یا استفاده از لوسیون خودداری کنید زیرا باعث آسیب ناحیه خواهد شد.
>پوست خود را دائما ماساژ دهید زیرا باعث سفت شدن و آماده شدن اندام برای دریافت پروتز می‌شود. پیشنهاد می‌شود فرایند ماساژ چند روز بعد از جراحی، ۳ تا ۴ بار در روز و هر بار به مدت ۵ دقیقه انجام شود. به مناطق دارای زخم و آسیب پوستی دست نزنید.
>زمانیکه بخیه‌ها بهبود یافت، می‌توانید محل زخم را نیز ماساژ دهید. این کار باعث جدا شدن بافت زخم و جلوگیری از چسبیدن بافت به استخوان و یا عضله‌ی زیر پوست می‌شود. ماساژ زخم را می‌توان با اعمال فشار محکم بر روی زخم ، حرکت به جلو و عقب و همچنین به صورت حلقه‌های کوچک برای حرکت بافت زیر زخم پوست انجام داد.
>بسیار مهم است که پوست ناحیه هر روز مورد بررسی قرار گیرد زیرا به پیدا کردن سریع زخم یا سایر مشکلاتی که ممکن است منجر به ایجاد عفونت گردند، کمک می‌کند.
|
بررسی روزانه‌ی پوست |
|
|
محل‌های مورد بررسی: |
به دنبال چه چیز باشیم: |
|
پشت عضو باقیمانده |
آسیب و التهاب پوستی |
|
چروک‌های پوستی |
تاول |
|
نواحی استخوانی |
نقاط قرمز* |
*نقاط قرمزی که بعد از اعمال فشار روی آن سفید نمی‌شود، به عنوان زخم ایجاد شده در اثر فشار در نظر گرفته می‌شود. احتمال دارد زیر پوست این ناحیه آسیب بافتی ایجاد شده باشد پس از اعمال هرگونه فشار به این مناطق خودداری کنید.
فرم‌دهی به اندام
بلافاصله بعد از جراحی، عضو باقیمانده متورم و دردناک است. این اتفاق بعد از جراحی طبیعی بوده و بخشی از فرایند درمان به حساب می‌آید. طی این مدت، هدف از بین بردن تورم است که ۳ تا ۶ هفته به طول می‌انجامد.
برای کاهش تورم، از بانداژهای الاستیک، شرینکر یا استاکینت الاستیک برای فرم‌گیری اندام استفاده می‌شود. این پوشش‌ها باید به صورت محکم و با فشار یکدست دور عضو باقیمانده بپیچند. هنگامی که تورم کاهش یافته و اندام کوچکتر شده، باید پوشش‌هایی با سایز کوچکتر از پروتزیست خود دریافت کنید. اگر پوشش بیش از حد تنگ باشد، ممکن است احساس ضربان یا درد داشته باشید. در این صورت، باید به سرعت پوشش را از اندام خارج کرده و آن را با پوششی بزرگتر جایگزین کنید. مهم است که پوشش تا حد امکان فاقد چین و چروک باشد. چین و چروک در پوشش ممکن است باعث تجمع مایع زیر پوست در آن ناحیه شود و منجر به سوزش یا تاول پوست شود.
اگر از بانداژ الاستیک استفاده می‌کنید، مهم است که هنگام باندپیچی به میزان فشار وارد به اندام توجه شود. بیشترین فشار باید روی انتهای استمپ اعمال شود و هرچه به بدن نزدیک می‌شویم فشار به تریج کاهش داده شود. برای جلوگیری از اختلال در گردش خون، پیچیدن بانداژ باید به صورت مورب انجام شود. بانداژ به طور معمول شل خواهد شد و هر ۳ تا ۴ ساعت یکبار نیاز به پیچیدن مجدد دارد.
کاهش حجم عضو باقیمانده به مدت ۶ تا ۸ ماه ادامه می‌یابد. زمانیکه اندام به اندازه‌ی ثابتی رسید، آماده‌ی دریافت پروتز اصلی خواهید شد. در این زمان به تیم درمانی خود مراجعه کنید.
کنترل کوتاهی
کوتاهی از دست دادن تدریجی دامنه‌ی حرکت مفاصل به واسطه‌ی تغییر در ساختار عضلات، تاندون‌ها و زردپی‌ها می‌باشد که معمولا در قطع عضو‌هایی مثل زیر زانو دیده می‌شود.
برای پیشگیری از کوتاهی، باید روزانه زیر نظر تراپیست تمرینات کششی انجام دهید. در زیر برخی از این تمرینات را مشاهده می‌کنید.
کشش عضلات خم کننده‌ی لگن:
کشش عضلات خم کننده‌ی لگن:روی لبه‌ی تخت به پشت دراز بکشید. اجازه دهید پای پروتزی از لبه‌ی تخت آویزان بماند. زانوی مخالف را به کمک دست به سینه‌ی خود نزدیک کنید.
کشش عضلات پشت ران:
کشش عضلات پشت ران:روی تخت بنشینید و پای سالم خود را دراز کنید. پای پروتزی خود را روی لبه‌ی تخت خم کنید. از لگن خم شده و سعی کنید با دو دست به انگشتان پای سالم برسید. مراقب باشید خمش از کمر صورت نگیرد.
کشش عضلات پشت ران برای قطع عضو زیر زانو:
کشش عضلات پشت ران برای قطع عضو زیر زانو:روی زمین نشسته و یک کتاب زیر پاشنه‌ی پای پروتزی قرار دهید. روی زانو را به سمت پایین فشار دهید.
کشش ساق پا:
کشش ساق پا:روبروی دیوار بایستید. پای سالم را عقب و پای پروتزی را جلو نگه دارید. پاشنه‌ی پای سالم روی زمین باشد. دست خود را روی دیوار قرار داده و با خم کردن آرنج به دیوار نزدیک شوید.
کشش عضله‌ی چهار سر ران:
کشش عضله‌ی چهار سر ران:روی پای پروتزی خود بایستید. با گذاشتن دست سمت پروتزی خود روی دیوار تعادل خود را حفظ کنید. با دست دیگر مچ پای سالم را گرفته و پاشنه را به باسن نزدیک کنید تا جاییکه روی ران کشش احساس شود. این تمرین دراز کشیده هم قابل به انجام است.
کاهش فشار وارد بر اندام
مدیریت فشار وارد بر اندام در نشستن‌های طولانی مدت اهمیت دارد تا از ایجاد زخم و درد جلوگیری شود. برخی روش‌های مدیریت فشار روی اندام عبارتند از:
- ایستادن
- این پهلو آن پهلو شدن روی صندلی
- خم شدن به جلو روی صندلی
- قرار دادن دست‌ها روی دسته‌ی صندلی و وزن گیری با دست
مراقبت از سمت سالم
در صورت قطع عضو ، باید از پیامدهای آن بر سلامت و شیوه زندگی خود آگاه باشید. سالم نگه داشتن اندام سمت مقابل اهمیت ویژه‌ای دارد مخصوصا اگر علت قطع عضو اختلال در گردش خون یا کم بودن حساسیت پوست که منجر به ایجاد زخم شده، باشد. در این صورت باید از ایجاد زخم روی اندام سالم جلوگیری کنید. چند روش پیشگیری در ادامه بیان شده است:
- بررسی روزانه‌ی پوست به صورت کامل
- استفاده از کفش مناسب و راحت
- تمیز و کوتاه نگه داشتن ناخن‌های پا
- تماس سریع با درمان‌گر در صورت احساس نگرانی در این مورد