پروتز بخش مهمی از بدن شما است. پروتز یک دستگاه پیچیده است که برای افزایش استقلال، سطح فعالیت و تحرک طراحی شده است. همانطور که تجربه شما در استفاده از پروتز بیشتر می‌شود، بیشتر به آن وابسته خواهید شد. بنابراین از هم اکنون تصمیم بگیرید که دستورالعمل‌های مشخصی را برای نگهداری و مراقبت از آن رعایت کنید. به یاد داشته باشید، پروتز یک دستگاه مکانیکی است و به همین دلیل گاهی اوقات نیاز به تعمیر و نگهداری دارد. با مراجعه به پزشک حداقل یک بار در سال، مشکلات بالقوه مربوط به این دستگاه اغلب می‌تواند پیش از آن که شکسته یا خراب شود، تشخیص داده شود. در ادامه علاوه بر نحوه صحیح مراقبت و نگهداری از پروتز، می‌توان در خصوص فن آوری‌های جدید و ارتقاء یافته که در دسترس هستند نیز صحبت کرد.
مراقبت و استفاده از پروتز
پروتز به صورت سفارشی برای هر فرد و بر اساس نیازهای فردی او طراحی شده است. اتصال پروتز به نام “دونینگ” شناخته شده است. در هنگام اتصال بسیار مهم است که سطح اندام باقی مانده دچار چین و چروک نشود یا به گونه‌ای قرار نگیرد که موجب آسیب رسیدن به پوست شو. پزشک به شما بهترین روش برای اتصال پروتز را نشان خواهد داد و همچنین در خصوص استفاده از وسایل کمک کننده مانند جوراب، پودر و سایر انواع لاینرها شما را راهنمایی خواهد کرد.
استفاده از پروتز و افزایش سطح فعالیت شما دو هدف مهم است. پزشک متخصص پروتز به شما برنامه‌ای را می‌دهد که به تدریج میزان زمان استفاده از پروتز در آن افزایش می‌یابد. برنامه طراحی شده بستگی به وضعیت خاص شما دارد با این حال افراد به طور معمول در ابتدا با چند ساعت در روز شروع به استفاده از پروتز می‌کنند و در طول چند هفته پیشرفت می‌کنند تا زمانی که قادر به استفاده تمام وقت از پروتز خود باشند. سعی کردن در انجام فعالیت بیش از حد می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی مانند سوزش پوست و درد گردد. شما می‌توانید با پیروی دقیق از برنامه‌ای که متخصص پروتز به شما می‌دهد از بروز عواقب غیر ضروری اجتناب کنید. استفاده از پروتز برای مدت زمان طولانی یک هدف بلند مدت است که به تدریج قادر به انجام دادن آن خواهید بود. برعکس، اگر پروتز خود را به اندازه کافی استفاده نکنید، مشکلات دیگر می‌توانند ایجاد شوند و پیشرفت شما را در استفاده تمام وقت از پروتز به تأخیر اندازند.
نکات مهم
- از کلیه دستورالعمل‌های پزشک متخصص پروتز پیروی کنید.
- هرگز در سؤال کردن تردید نکنید. بسیاری از افراد یک لیست از سؤالات برای قرار ملاقات بعدی خود با پزشک دارند.
- هنگامی که از پروتز خود استفاده نمی‌کنید، شرینکر یا بانداژ الاستیک‌ای سی‌ای خود را بپوشید.
- اگر شما به تازگی استفاده از پروتز خود را شروع کرده‌اید،، مراقب باشید که بیش از حد توصیه شده از آن استفاده نکنید.
- به طور دقیق از برنامه‌ای که پزشک متخصص به شما داده است پیروی کنید. این روند به شما کمک می‌کند از بروز عواقب غیر ضروری جلوگیری شود.
- برای چند هفته اول، از یک وسیلهٔ کمک کننده مانند یک عصا استفاده کنید تا به تدریج وزن شما را روی پروتز افزایش یابد.
- حتی زمانی که پروتز خود را متصل نکرده‌اید، فعال باشید و استقامت خود را افزایش دهید.
- حتی با مراقبت‌های پیشگیرانه مناسب، پروتز شما می‌تواند شکسته شود. اگر متوجه هر گونه صدای کلیک، خرد شدن یا جیر جیر شدید، با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک در مورد ضمانت‌ها و نحوه سریع به دست آوردن قطعات جایگزین اطلاع کافی خواهد داشت.
نگرانی‌های روزمره در مورد استفاده از پروتز
اندام باقی مانده
به عنوان نقطه اتصال پروتز، اندام باقی مانده شما بسیار مهم است. هر روز آنرا دقیقاً بررسی کنید و اگر قرمزی یا درد مداوم دارید، با متخصص پروتز خود تماس بگیرید. تنظیمات ساده پروتز اغلب می‌تواند این مسائل را اصلاح کند.
تورم و نوسانات حجم
نوسانات در اندازه اندام باقی مانده، به ویژه در مراحل اولیه، غیرمعمول نیست. یک جوراب شرینکر برای کاهش تورم مفید است و باید هنگامی که از پروتز استفاده نمی‌کنید آن را بپوشید. اگر اندازه اندام شما کاهش می‌یابد، اغلب لازم است که پروتز را تنظیم کنید. شایع‌ترین روش شامل اضافه کردن یا کم کردن تعداد جوراب‌های پروتز است. اگر پزشک متخصص پروتز شما از جوراب استفاده نمی‌کند، یک قرار ملاقات با او داشته باشید.
ارتفاع پاشنه
پروتز شما برای پوشیدن با پاشنه کفش خاصی طراحی شده است. تعویض کفش با پاشنه بلندتر یا کوتاه‌تر می‌تواند طیف وسیعی از مشکلات از قبیل ناراحتی تا بروز مسائل ایمنی، بسته به نوع پروتز را ایجاد نماید. قبل از اینکه ارتفاع پاشنه کفش خود را عوض کنید با پزشک متخصص پروتز خود صحبت کنید. همچنین هر روز کفش خود را چک کنید تا مطمئن شوید که به طور ایمن به پروتزمتصل شده است.
جوراب و لاینر ژل‌های پروتز
پزشک متخصص پروتز شما ممکن است توصیه کند که جوراب پروتز یا لاینر ژل را به عنوان یک لایه محافظ روی اندام باقی مانده بپوشید. جوراب‌های پروتز توسط ضخامت یا “چسبندگی” اندازه گیری می‌شوند. این جوراب‌هادر ابتدا به صورت یک لایه استفاده می‌شوند و سپس به 6 لایه افزایش پیدا می‌کنند. با کاهش حجم اندام باقی مانده در طول هر روز، لایه‌های اضافی و یا سطوح جوراب برای فیت شدن سوکت‌ها می‌توانند اضافه شوند. به عنوان مثال، اگر در حال حاضر یک جوراب سه لایه با یک جوراب 1 لایه روی آن (4 لایه در کل) می‌پوشید ولی سوکت شل است، شما می‌توانید یک لایه جوراب را اضافه کرده یا همهٔ جوراب‌ها را حذف کرده و آنها را با یک جوراب پنج لایه جایگزین کنید. برای برخی افراد، استفاده از چندین لایه جوراب ممکن است توانایی آنها را در احساس اندام در داخل سوکت محدود کند. اگر در این خصوص نگران هستید، با متخصص پروتز خود تماس بگیرید و یک جلسه قرار ملاقات برای معاینات بیشتر درخواست نمایید.
- اطمینان حاصل کنید که اندازه جوراب و تعداد جوراب خود را در هنگام اتصال اولیه یادداشت می‌کنید.
- هر گونه تغییر در تعداد لایه‌های جوراب را پیگیری کنید و گزارش این تغییرات را به پزشک متخصص پروتز خود در جلسه ملاقات بعدی بدهید.
بهداشت شخصی و مراقبت از پروتز
تعریق
اندام باقی مانده می‌تواند به خصوص در اثر محصور شدن در یک سوکت پلاستیکی دچار تعریق شود. این تعریق می‌توانند منبع بو و باکتری، و همچنین عامل بروز مشکلات پوستی باشند. سعی کنید که بهداشت اندام باقی مانده خود را با جوش شیرین یا در صورت لزوم یک ضد عرق بدون نسخه فراهم کنید.
هرچه بیشتر از پروتز خود استفاده کنید، اندام باقی مانده بیشتر درون سوکت فیت می‌شود و تعریق به طور طبیعی کاهش می‌یابد. با این وجود اگر مشکلی دارید، با پزشک یا متخصص پروتز خود مشورت کنید. تعداد بیشتری جوراب پروتز را در دسترس داشته باشید، ممکن است بخواهید بیش از یک بار در روز به دلیل تعریق جوراب خود را تعویض نمایید.
تمیز کردن روزانه
ضروری است که اندام باقی مانده را هر روز پس از پوشیدن پروتز تمیز کنید. از صابون ضد باکتری ملایم استفاده کنید، اندام را کاملاً با آب بشویید و با حوله خشک کنید. اندام خود را خیس یا اصلاح نکنید، یا به آن کرم نزنید. قبل از اتصال پروتز، اندام باقی مانده خود را کاملاً خشک کنید.
معاینه
هنگام حمام کردن، سطح اندام باقی مانده خود را برای احتمال وجود علائمی مانند قرمزی یا حساسیت (نقاط فشار) و هر نوع ساییدگی یا تاول مورد بررسی قرار دهید. این معاینه برای همه افراد مهم است، اما اگر دچار دیابت هستید یا بیماری قلبی عروقی دارید، این نوع معاینات ضروری است. پای خود را برای احتمال وجود هر نوع نشانه‌ای از آسیب یا قرمزی نیز بررسی کنید. در صورت مشاهده اولین نشانه از آسیب پوستی، با پزشک خود تماس بگیرید.
مراقبت از سوکت
سوکت بخشی از بدن شما است و به همین دلیل باید روزانه با صابون ضد باکتری و آب یا الکل تمیز شود. بسیاری از افراد دوست دارند این کار را به عنوان بخشی از روند حمام شبانه خود انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که سوکت و اندام باقی مانده در طول شب خشک خواهد شد. اگر شما سوکت را با الکل پاک می‌کنید، آن را با یک حوله مرطوب برای از بین بردن هر گونه علائم الکل، که می‌تواند موجب خشکی پوست شود، پاک کنید.
توانبخشی و کار تیمی
به عنوان یک کاربر جدید پروتز، شما درگیر پروسه توانبخشی هستید که شامل یک تیم از افراد کلیدی می‌شود. شما از نزدیک با متخصص طب فیزیکی و شغلی، متخصص پروتز، متخصص فیزیوتراپی و دیگران کار می‌کنید تا تحرک و استقلال خود را به تدریج افزایش دهید.
پزشک متخصص پروتز شما از این لحاظ نقش کلیدی در زندگی شما را ایفا می‌کند و به شما در مورد مسائل مربوط به سلامت، تحرک و کیفیت کلی زندگی کمک می‌کند. به عنوان بهترین منبع برای پاسخ، راهنمایی و اطلاعات، به آنها اعتماد کنید.
متخصص فیزیوتراپی به شما این امکان را می‌دهد که یاد بگیرید که چگونه پروتز جدید خود را به درستی و در یک محیط امن استفاده کنید. در طی یک دوره زندگی احتمالاً از چندین پروتز مختلف استفاده خواهید کرد. هر بار که از یک پروتز جدید استفاده می‌کنید، همیشه روی یک دوره از درمان فیزیوتراپی تکیه کنید تا بتوانید از اندام جدید خود بهترین استفاده را داشته باشید.
افرادی مانند سایر بیماران استفاده کننده از پروتز، دوستان و خانواده می‌توانند نقش حمایتی مهمی در توانبخشی شما بازی کنند. پشتیبانی و همکاری یک بخش حیاتی از درمان توانبخشی شماست و به خصوص اگر احساس نا امیدی می‌کنید در تشویق شما بسیار مهم است. از متخصص پروتز خود بخواهید که شما را با دیگر استفاده کنندگان جدید پروتز آشنا کند.
