فیزیوتراپی درمانی :شاک ویو،تحریک الکتریکی،ماساژ و…

اگر شما یکی از آن ۱۰ میلیون نفری هستید که از درد مزمن رنج می‌برید بدون شک با این جمله موافق هستید که زندگی با درد مزمن غیر قابل تحمل است. اما از آنجایی که شما می‌توانید در کنار دردی که دارید همچنان روزهای خوب و بدی داشته باشید می‌توانید کاری کنید که روزهای خوب شما بیشتر شوند و روزهای بد کمتر تکرار شوند. فیزیوتراپی می‌تواند به شما برای درمان و کنترل درد مزمن کمک کند بدون آنکه به روش‌های تهاجمی یا مصرف مداوم داروهای اعتیاد آور نیاز داشته باشید. روش‌های مختلف فیزیوتراپی به اشکال مختلف به درمان درد می‌پردازند و می‌‌توانند باعث تقویت عضلات و مفاصل شوند و به شما کمک کنند تا بتوانید به شیوه‌هایی که باعث تحریک آسیب دیدگی‌های قدیمی ‌نمی‌شوند و ریسک بروز آسیب دیدگی‌های جدید را مطرح نمی‌کنند در انجام فعالیت‌های روزمره خود بپردازید. این روش‌ها می‌تواند به درمان التهاب و اختلال حرکتی که به بروز درد مزمن ارتباط دارد بپردازند. به طور کلی فیزیوتراپی می‌‌تواند به بازآموزی سیستم اعصاب مرکزی شما بپردازد تا حساسیت آن نسبت به سیگنال‌های درد کمتر شود. در این مقاله تصمیم داریم به بررسی روش‌های درمانی و مدالیته‌های فیزیوتراپی پردازیم که می‌تواند به تسکین درد کمک کنند.

فیزیوتراپی نقش مهمی را در کنترل درد ایفا می‌کند و برای این کار از روش‌ها و تکنیک‌های مختلفی بهره می‌گیرد. در فیزیوتراپی پزشک به طور کامل به ارزیابی و تشخیص نوع آسیب دیدگی شما خواهد پرداخت تا بتواند بر اساس اطلاعاتی که به دست آورده است یک روش درمانی مناسب را برای شما انتخاب کند. فیزیوتراپی باعث تحریک فرایند طبیعی ترمیم توسط بدن می‌شود و روند بهبود شما و توانایی برای شروع فعالیت‌های جسمانی را تسریع خواهد کرد. روش‌های درمانی مختلف می‌توانند با ارزیابی فاکتورهایی که باعث بروز مشکل فعلی شما شده است ریسک عود این اختلال را کاهش دهند.

 چه زمانی باید به فیزیوتراپ مراجعه کرد؟

 ۱۰ دلیل رایج و مهم برای مراجعه به متخصص فیزیوتراپی به شرح زیر می‌باشد:

 پیشگیری از بروز آسیب دیدگی

 ورزشکاران ارتباط نزدیک و تنگاتنگی با فیزیوتراپی خود دارند اما در سایر افراد کلمه فیزیوتراپ و مراجعه به متخصص فیزیوتراپی می‌تواند خیلی عجیب و غریب باشد. متخصص فیزیوتراپی به فردی گفته می‌شود که در زمینه پیشگیری از بروز آسیب دیدگی تخصص دارد. پیشگیری از آسیب دیدگی شامل فرآیند اصلاح حالت بدن و بهبود الگوی ایستادن و راه رفتن برای کاهش ریسک بروز آسیب دیدگی یا آسیب دیدگی مجدد است. معمولا افراد مختلف زمانی به دنبال متخصص فیزیوتراپی هستند و از توصیه‌های او پیروی می‌‌کنند که دچار آسیب دیدگی شده‌اند و می‌خواهند که دوباره به باشگاه بروند اما می‌‌ترسند مجدداً آسیب ببینند یا آنکه دچار مشکلات دیگری از قبیل درد پایین کمر شوند. متخصص فیزیوتراپی به شما برای توان بخشی و تقویت بدن کمک می‌‌کند تا ریسک بروز مجدد آسیب دیدگی کاهش پیدا کند. همان طور که می‌‌دانید پیشگیری خیلی بهتر از درمان است به همین دلیل قبل از آنکه به باشگاه بروید و شروع به ورزش کردن نمایید بهتر است از توصیه‌های متخصص فیزیوتراپی استفاده کنید تا دچار مشکل نشوید. به خاطر داشته باشید که متخصص فیزیوتراپی هم اهداف ورزشی شما را درک می‌کند و هم می‌داند چگونه از شما در برابر آسیب دیدگی محافظت کند. هنگامی ‌که شما برای پیشگیری از بروز آسیب دیدگی به متخصص فیزیوتراپی مراجعه می‌کنید به طور کامل شما را ارزیابی می‌‌کند و سوالاتی را از شما می‌پرسد تا سابقه پزشکی شما، شرایط فعلی و اهدافی که در آینده دارید را بررسی کند. سپس وضعیت جسمانی شما را ارزیابی می‌‌کند تا اطلاعات بهتری را در خصوص نحوه راه رفتن شما به دست بیاورد و با نقاط ضعفی که دارید و باید برطرف شوند آشنایی پیدا کند. متخصص فیزیوتراپی پس از انجام معاینه و تشخیص می‌تواند یک مسیر صحیح را برای دستیابی به موفقیت و دسترسی به اهداف و همچنین جلوگیری از بروز آسیب دیدگی طراحی کند. اگر شما مستعد آسیب دیدگی هستید بهتر است هر چه زودتر به متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنید تا ریسک بروز آسیب دیدگی در شما کاهش پیدا کند. این اقدام باعث می‌‌شود که ریسک بروز درد و مشکلات مرتبط با آسیب دیدگی یک عضو کاهش پیدا کند و در پول شما صرفه جویی شود.

اصلاح حالت بدن

 دلایل زیادی برای مراجعه به متخصص فیزیوتراپی وجود دارد و اصلاح حالت بدن یکی از این موارد است زیرا نامناسب بودن حالت بدن باعث می‌شود که ریسک بروز درد افزایش پیدا کند. معمولا اکثر ما در طول روز هنگامی ‌که انجام فعالیت‌های روزمره خود می‌‌پردازیم توجهی به حالت بدن مان نداریم. اگر شما دچار درد یا آسیب دیدگی در ناحیه گردن، کمر و یا پاها هستید اولین عاملی که باید به آن توجه ویژه داشته باشید حالت بدن است. نامناسب بودن حالت بدن که به علت ارگونومی ‌نامناسب به وجود می‌‌آید یکی از دلایل بسیار شایع در بروز سردرد در افرادی است که زیاد پشت میز می‌‌نشیند. با توجه به این مسئله متخصص فیزیوتراپی می‌تواند به شما کمک کند توجه بیشتری به حالت بدن خود داشته باشید و از شما می‌‌خواهد ارتفاع می‌ز و صندلی خود را به نحوی تنظیم کنید که مجبور نباشید برای تسلط به میز، خودتان را خم کنید. او همچنین بهبود عملکرد عضلات بدن کمک می‌‌کند تا از بروز درد جلوگیری شود و حالت بدن شما اصلاح گردد. به طور کلی متخصص فیزیوتراپی به طراحی تمرینات ورزشی خاصی می‌‌پردازد و باعث تقویت عضلات بدن شوند و شما را در فرآیند درمان بهبود همراهی خواهد کرد.

 تسکین درد عمومی‌

 احتمالاً شما دچار یک آسیب دیدگی خاص نشده اید که باعث بروز درد شود. درد شایع و گسترده می‌‌تواند با برخی اختلالات از قبیل فیبرومیالژی، تحرک بیش از حد و بیماری‌های روماتولوژیکی سیستمیک ارتباط داشته باشد که در این شرایط متخصص فیزیوتراپی می‌‌تواند به شما برای تسکین درد کمک کند. متخصص فیزیوتراپی از روش‌های درمان دستی استفاده می‌‌کند تا برخی از مسیرهای عصبی خاص را تحریک کند که میزان حساسیت خود را کاهش دهند و به این ترتیب از شدت درد شما کاسته خواهد شد. متخصص فیزیوتراپی هم چنین روش‌هایی را به شما یاد می‌دهد که با احساس خستگی مبارزه کنید، سطح فعالیت‌های جسمانی و روزمره خود را مطابق با شرایط فیزیکی خود تنظیم کنید و به شما یاد می‌دهد چگونه به تدریج توانایی خود را برای انجام کارهای ضروری افزایش دهید و از انجام دادن فعالیت‌های دلخواه خود لذت ببرید.

بهبود کشش و انعطاف پذیری بدن  

 اگر شما به واسطه شغلی که دارید زیاد پشت میز می‌نشینید احتمالا فکر می‌کنید چون فعالیت جسمانی ندارید نیازی به انجام حرکات کششی نیست اما نشستن به مدت طولانی باعث گرفتگی و سفت شدن عضلات قسمت پایین کمر و عضلات همسترینگ خواهد شد. برای جلوگیری از بروز این مشکل باید به طور منظم بلند شوید، راه بروید و به انجام حرکات کششی بپردازید تا از بروز درد ناشی از نشستن به مدت طولانی جلوگیری شود. در زمان استراحت خود سعی کنید فعالیت جسمانی داشته باشید زیرا این کار برای سلامت عمومی شما مفید است. اگر شما در طول روز مدت زیادی را به تایپ کردن پشت میز کامپیوتر می‌‌گذرانید باید در طول روز به انجام حرکات کششی مخصوص ساعد و کشش عضلات مچ دست خود بپردازید. آیا از درد گردن نیز رنج می‌برید؟ به دنبال یک برنامه کششی برای رفع عضلات گردن خود باشید تا درد گردن در شما بهبود پیدا کند. متخصص فیزیوتراپی در زمینه سلامت عضلانی تخصص دارد و می‌تواند یک برنامه کششی و حرکتی دقیق را برای شما طراحی کند. شما می‌‌توانید از یادآور گوشی خود استفاده کنید که در فواصل منظم زنگ بزند و به شما برای انجام دادن حرکات کششی هشدار بدهد. این اقدام در حفظ سلامت شما کاملاً ضروری است. با این حال انجام دادن حرکات کششی در برخی از افراد باعث بهبود سفتی و گرفتگی عضلات نمی‌‌شود که این امر می‌‌تواند یکی از علائم فعالیت بیش از حد و انعطاف پذیری زیاد بدن باشد. اگر عضلات شما نتوانند از مفاصل منعطف بدن محافظت کنند مغز به عضلات بزرگ دستور می‌‌دهد که به مفاصل کمک نمایند. در این حالت انجام دادن حرکات کششی نه تنها باعث بهبود بیمار نمی‌شود بلکه بدتر شدن مشکل را نیز به دنبال خواهد داشت. متخصص فیزیوتراپی که در این زمینه تخصص دارد می‌‌تواند تمریناتی را به شما یاد بدهد که با شرایط فعلی بدن شما مطابقت دارند.

بهبودی پس از یک عمل جراحی سخت

 یکی از خدماتی که توسط متخصص فیزیوتراپی ارائه می‌شود کمک به تسریع فرایند بهبود پس از یک عمل جراحی سخت است. پس از جراحی شما تا مدتی نمی‌توانید مانند قبل فعالیت جسمانی داشته باشید و ورزش کنید که این امر باعث بروز ضعف عضلانی و از بین رفتن تناسب فیزیکی بدن خواهد شد و به این ترتیب شروع مجدد فعالیت‌های جسمانی برای شما خیلی دشوار می‌شود. متخصص فیزیوتراپی می‌تواند با طراحی یک برنامه توان بخشی پس از عمل به شما برای پیشرفت کمک کند تا بتوانید تناسب اندام و قدرت عضلات خود را به دست بیاورید.

کنترل بیماری 

 در تعداد زیادی از موارد ممکن است پزشک وجود یک بیماری را در شما تشخیص دهد و تنها راه درمانی که پزشک پیشنهاد می‌‌کند کنترل بیماری با مصرف برخی داروهای خاص باشد. دیابت نوع ۲، استئوآرتریت و بیماری‌های قلبی نمونه‌هایی از این اختلالاتی هستند که معمولاً درمان ندارند و با مصرف دارو کنترل می‌‌شوند. متخصص فیزیوتراپی با طراحی یک برنامه ورزشی مناسب بر اساس بیماری و یافته‌های حاصل از ارزیابی دقیق شما یک برنامه جامع را برای کنترل اختلال ایجاد شده طراحی خواهد کرد. این اقدام بسیار ارزشمند است زیرا گاهی اوقات فرایند کنترل بیماری به کمک فیزیوتراپی به خوبی انجام می‌‌شود که برخی از بیماران دیگر نیازی به داروهای تجویز شده پزشک نخواهند داشت. اگر شما در فرایند کنترل بیماری قرار دارید همیشه با پزشک خود در خصوص حضور متخصص فیزیوتراپی و برنامه کنترل بیماری مشورت کنید.

کنترل محدودیت جسمانی

 اختلالاتی وجود دارند که بیماران با آن مواجه می‌‌شوند و این مشکلات باعث محدودیت حرکتی در آنها خواهد شد گاهی اوقات این محدودیت‌ها با بالا رفتن سن، تصادفات خودرویی، آسیب دیدگی یا شروع یک بیماری ناتوان کننده ارتباط دارد. متخصص فیزیوتراپی در زمینه کنترل این مشکلات و مدیریت محدودیت‌های شما دارای مهارت و تخصص بالایی است و با آموزش دادن به برخی از عضلات خاص بدن و بهبود توانایی حرکتی شما برای انجام فعالیت‌های روزمره و تجویز وسایل کمکی از قبیل بریس و واکر و مواردی از این قبیل به بهبود شرایط شما کمک خواهد کرد.

 بهبودی پس از جراحی تعویض مفصل ران و لگن

 اگر شما به دنبال یک دلیل برای مراجعه به متخصص فیزیوتراپی هستید بدون شک تعویض مفصل ران یا لگن یک دلیل عالی برای این کار محسوب می‌‌شود. متخصص فیزیوتراپی بر اساس یک اصل خاص با بیمارانی که به تعویض مفصل ران یا لگن پرداخته‌اند کار می‌کند. در این شرایط متخصص فیزیوتراپی می‌تواند دو کار مهم را برای بیمار انجام دهد. برخی از آنها روش‌های توان بخشی قبل از عمل را توصیه می‌کنند که شامل ورزش کردن به مدت یک تا دو ماه قبل از عمل است تا باعث تسریع فرآیند بهبود شوند. همچنین برنامه توان بخشی بعد از عمل برای کمک به فعالیت عضلات و هماهنگی آنها طبق شرایط قبل از عمل و بدون احساس درد کاملاً ضروری است. اگر شما عمل جراحی تعویض مفصل زانو یا ران را انجام داده اید و یا قصد انجام آن را دارید حتما به متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنید.

 استفاده به موقع و منظم از عضلات

 استفاده به موقع و منظم از عضلات به همه افراد اعم از افراد مسنی که درد کمر دارند تا ورزشکارانی که پس از یک آسیب دیدگی به ورزش پرداخته‌اند یا افرادی که به هر نحوی می‌خواهند عملکرد خود را بهبود بخشند توصیه می‌شود. برخی از متخصصین فیزیوتراپی از وسایل و سنسورهای خاصی استفاده می‌کنند تا فعالیت عضلات و الگوهای حرکتی شما را ارزیابی نمایند. اولتراسوند نیز یک روش فوق العاده است که به متخصص فیزیوتراپی کمک می‌‌کند بتواند عضلات زیر پوست را مشاهده کند و از سلامت و توانایی آنها برای فعالیت و محافظت از بدن در هنگام حرکت اطمینان حاصل کند. با این کار امکان شناسایی برخی از نقاط ضعیف تر در سراسر بدن و کمک به فرایند بهبود و تسریع آن و افزایش عملکرد فرد ورزشکار میسر خواهد شد. این اقدام برای تعداد زیادی از ورزشکاران جوان که به دنبال افزایش عملکرد جسمانی خود هستند و افرادی که قصد تقویت نقاط ضعیف بدن خود را دارند کاملاً ضروری و ارزشمند است.

موثر ترین روش‌های درمانی در فیزیوتراپی

 استفاده از کمپرس سرد و گرم 

 در این روش از کمپرس سرد و گرم استفاده می‌شود و روی نقاط دردناک بدن قرار داده می‌شود تا از میزان التهاب و درد آن قسمت کاسته شود و فرآیند بهبود سرعت پیدا کند. استفاده از کمپرس سرد و گرم به صورت زیر است:

• استفاده از کمپرس گرم برای انتقال گرمای مطبوع به موضوع دردناک بدن به منظور افزایش گردش خون، تسکین درد و شل شدن عضلات
• استفاده از دوش آب گرم یا سونای داغ یا سونای سرد برای بهبود گردش خون و کنترل تورم و التهاب
• استفاده از اولتراسوند برای انتقال عمیق گرما به عضله، استخوان و تاندون
• استفاده از کمپرس یخ برای کاهش تورم و تسکین درد

 درمان دستی  

 درمان دستی که از آن تحت عنوان کار با بدن نیز یاد می‌‌شود شامل روش‌های درمانی متعددی است که پزشک به کمک دست‌های خود به انجام آنها می‌پردازد. درمان دستی می‌‌تواند شامل ماساژ درمانی باشد که باعث تسکین درد می‌شود و با افزایش سطح گردش خون و شل کردن عضلات به تسریع فرایند بهبود کمک خواهد کرد. به حرکت در آوردن بافت نرم با از بین بردن بافت اسکار باعث افزایش توانایی حرکتی اطراف یک مفصل می‌‌شود و به درمان ادم، رفع گرفتگی رفع ضایعات میوفاسیال یا بهبود انعطاف پذیری برخی از نقاط فیبروزی بافت عضلانی کمک خواهد شد. دستکاری کردن مستقیم عضلات می‌تواند به بهبود عملکرد بدن و افزایش مطابقت و هماهنگی اعضا کمک کند.

 تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست

 تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست یا TENS یک روش درمانی برای کنترل درد است که از جریان خفیف الکتریکی برای تسکین درد استفاده خواهد کرد. تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست به واسطه دستگاهی که با یک باطری کوچک کار می‌کند انجام خواهد شد. این دستگاه به یک کمربند متصل می‌‌شود و دو عدد الکترود به آن متصل می‌‌گردد. این الکترودها می‌‌توانند به انتقال جریان الکتریکی از دستگاه به پوست بپردازند. تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست باعث افزایش سطح تولید اندروفین می‌شود. اندروفین یک نوع انتقال دهنده عصبی است که به عنوان مسکن طبیعی عمل می‌کند. اگر شما از پیس میکر استفاده می‌کنید یا در هفته‌های اول بارداری قرار دارید مجاز به استفاده از این روش نخواهید بود.

شاک ویو تراپی

 برخی از افرادی که دچار درد مزمن تاندون ناشی از اختلال تنیس البو، صافی کف پا، التهاب تاندون آشیل و التهاب تاندون کشکک زانو یا التهاب تاندون عضله سرینی هستند می‌توانند از مزایای شاک ویو تراپی بهره‌ مند شوند. شاک ویو تراپی یک روش غیر جراحی است که به ارسال پالس‌های انرژی به نقاط آسیب دیده بافت تاندون می‌پردازد. این روش باعث افزایش گردش خون در ناحیه مورد نظر، بازسازی و ترمیم سلول و کاهش فاکتورهایی که باعث بروز درد می‌‌شوند خواهد شد. در این روش پزشک دستگاه را روی موضع دردناک قرار می‌‌دهد و امواج شاک ویو از طریق پوست به ناحیه مورد نظر فرستاده می‌‌شوند. این امواج به وسیله پوست ارسال می‌‌شوند و درون بافت آسیب دیده پخش می‌‌شوند. امواج شاک ویو واکنشی شبیه بروز التهاب در بافت آسیب دیده را به وجود می‌‌آورند و باعث می‌‌شود که بدن با افزایش گردش خون و ساخت عروق خونی جدید و متابولیسم بافت آسیب دیده به ترمیم آن ناحیه بپردازد. معمولاً شاک ویو تراپی به صورت هفتگی انجام می‌شود و شما به ۳ تا ۵ جلسه درمان نیاز خواهید داشت و هر جلسه حدود ۲۰ دقیقه طول خواهد کشید.

اولتراسوند تراپی

 اولتراسوند تراپی روشی است که توسط پزشکان و متخصصین فیزیوتراپی برای درمان درد و تسریع فرآیند بهبود بافت انجام می‌شود. در این روش از امواج صدا استفاده می‌شود که بالاتر از دامنه شنوایی انسان است و برای درمان برخی از انواع آسیب دیدگی‌ها از قبیل زانوی دوندگان یا کشیدگی عضله مورد استفاده قرار خواهد گرفت. التراسوند تراپی کاربردهای مختلفی دارد و با قدرت و فرکانس‌های متفاوتی استفاده می‌‌شود اما اصل استفاده از آن تحریک بافت برای شروع فرآیند ترمیم است. صادقانه بگوییم اولتراسوند تراپی برای درمان همه دردهای مزمن کاربرد ندارد و معمولاً از این روش برای درمان درد زانو، درد شانه و درد ران و در کنار سایر روش‌های درمانی دیگر استفاده می‌شود. از التراسوند تراپی برای درمان نقاط زیر استفاده نمی‌شود:

• روی شکم یا قسمت پایین کمر در زنان باردار
• روی پوست آسیب دیده یا شکستگی در حال ترمیم
• روی چشم، سینه و اندامهای جنسی
• روی نقاطی که ایمپلنت فلزی دارند یا افرادی که پیس میکر دارند
• در نزدیکی یا روی تومورهای بدخیم

  طب سوزنی

 طب سوزنی یک روش درمانی است که پزشک تعدادی سوزن بسیاری را از طریق پوست وارد اعماق مختلفی از نقاط خاص بدن می‌کند که می‌تواند باعث تسکین درد شود. اما این روش برای درمان سایر مشکلات نیز استفاده می‌‌شود. در طب سنتی چین عقیده بر این است که تعادل بین نیروهای زندگی رمز سلامت انسان است و بیماری به علت برهم خوردن تعادل نیروها به وجود می‌‌آید. این نیروها از طریق چاکراها وارد بدن انسان می‌شوند یعنی از طریق ۳۵۰ نقطه به بدن انسان سرازیر می‌شوند. وارد کردن سوزن در این نقاط باعث می‌شود تعادل خوبی بین این نیروها ایجاد شود. هیچ دلیل خاصی مبنی بر وجود این نقاط در دسترس نیست و اثبات وجود یا عدم وجود آنها کار دشواری است اما تحقیقات بسیار زیادی که در این رابطه انجام شده نشان داده است که طب سوزنی در درمان برخی از بیماری‌ها موثر است. برخی از متخصصان از نوروساینس برای توضیح طب سوزنی استفاده کرده‌اند. نقاط طب سوزنی نقاطی هستند که می‌‌توان به کمک آنها به تحریک اعصاب، عضلات و بافت همبند پرداخت. تحریک این نقاط باعث افزایش گردش خون می‌‌شود و به صورت همزمان منجر به تحریک فعالیت بدن برای تولید مسکن‌های طبیعی خواهد شد. انجام دادن تحقیقات مختلف و استفاده از منابع علمی صحیح اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا طب سوزنی یک روش تهاجمی است و باید به طور کامل مورد ارزیابی قرار بگیرد.

 قبل از مراجعه به فیزیوتراپی مراقب سلامت خود باشد

 انجام دادن فعالیت روزمره از قبیل پیاده ‌روی، شنا، باغبانی و رقص باعث بهبود افرادی می‌شود که دچار درد مزمن هستند. برخی از مزایای فیزیوتراپی به شرح زیر می‌باشند:

• افزایش سطح تولید برخی از ترکیبات شیمیایی که ‌اندروفین نام دارند و به طور طبیعی توسط بدن تولید می‌شوند و از آنها تحت عنوان مسکن یاد می‌‌شود.
• رفع گرفتگی و سفتی عضلات، رباط‌ها و مفاصل بدن
• کاهش ریسک بروز چاقی و بروز بیماری قلبی و پوکی استخوان یا از دست دادن تعادل و زمین خوردن
• تکنیک‌های ریلکسیشن می‌‌توانند در کاهش درد مزمن و گرفتگی عضلات و بهبود وضعیت بدن سودمند باشند. مدیتیشن و تمرینات مخصوص تنفس از جمله تکنیک‌های سودمند هستند که می‌‌توانند به اشکال مختلفی به شما کمک کند.