سندروم تونل تارسال معمولا به دلیل تحریک عصب تیبیال در مچ پا ایجاد میشود. گاهی اوقات این بیماری به علت استفاده بیش از حد از پا و مچ پا رخ میدهد. با افزایش دویدن‚ راه رفتن‚ ایستادن ورزش کردن این عصب تحریک میشود و در پاشنه پا تحت فشار قرار میگیرد و موجب درد در مچ پا میشود. البته این بیماری برای هر فردی بدون هیچ دلیل مشخصی رخ میدهد و علائم شایع آن شامل سوزش‚ تیر کشیدن‚ درد در مچ پا یا ساق پا، گزگز شدن بیحس شدن‚ سوزن سوزن شدن‚ احساس سوزش یا از دست دادن حس در کف پا میشود. اگر برای درمان اقدام نکنید ممکن است انگشتان پا دیگر حرکت نکنند. افرادی که به سندروم تونل تارسال دچار شده‌اند اغلب از درد پاشنه پا شکایت میکنند.
افرادی که مشکوک به سندروم تونل تارسال هستند باید تا جای ممکن سریعتر به پزشک مراجعه کنند چون اگر درمان نشوند منجر به آسیب دائمی به عصب میشود.
چه عواملی موجب بروز سندروم تونل تارسال میشوند؟
سندروم تونل تارسال علل احتمالی بسیار زیادی دارد. در برخی موارد پزشکان نمیتوانند علت اصلی این بیماری را پیدا کنند. در اکثر موارد علت بروز این بیماری موارد زیر هستند:
- افرادی که کف پای صاف دارند ممکن است دچار این بیماری شوند به این دلیل که فشار روی پا وارد میشود و مسیر عصب و تاندونهایی که از آن قسمت پا عبور میکنند را تغییر میدهد. که موجب فشار روی عصب تیبیال میشود.
- یک کیست یا تومور در آن ناحیه به عصب فشار وارد میکند.
- اختلالات دیگری مثل رگهای واریسی تاندون متورم یا خار استخوان در آن ناحیه وجود دارد که میتواند موجب بروز این شرایط شود.
- فرآیند بیماریهای سیستمیک مثل آرتریت روماتوئید‚ دیابت هم ممکن است باعث ایجاد یا افزایش ابتلا به این بیماری شود.
- التهاب مفصل که به علت آرتروز رخ داده است میتواند فضای موجود برای عصب را کاهش دهد و فشار روی عصب افزایش می‌یابد. در افراد دیابتی رگها و سرخرگهایی که از آن مسیر عصب عبور میکنند به دلیل گلوکز بالا باز میشوند و موجب وارد شدن فشار روی عصب میشوند.
- افرادی که اضافه وزن یا چاقی دارند به علت فشار اضافی که روی عصب تیبیال خلفی وارد میکنند مستعد ابتلا به این بیماری میشوند.
- صدمه به مچ پا به دلیل ورم اطراف مفصل مچ پا موجب وارد شدن فشار روی عصب تیبیال میشود.
- شکستگی‌ها و دررفتگی‌ها موجب میشود که تونل تا حدی تغییر کند یا تنگ شود یک تکه استخوان در ناحیه قوزک داخلی پا وارد تونل تارسال میشود و با عصب تماس پیدا میکند و موجب ایجاد درد میشود.
علائم و نشانه‌ها
- شایعترین علت این بیماری درد ‚سوزش‚ سوزن سوزن شدن در داخل مچ پا یا قسمت پایین پا است.
- این درد میتواند از احساسی مانند فرو رفتن خار در پا تا دردهای شدید همراه با سوزش در مچ پا و پا متفاوت باشد.
- درد عمدتا با فعالیت مخصوصا با راه رفتن‚ ایستادن طولانی مدت بدتر میشود و با استراحت بهبود پیدا میکند. افرادی که سندروم تونل تارسال دارند گفته‌اند که هنگام لمس عصب درد شدت پیدا کند.
- اگر این شرایط در حال پیشرفت است ممکن است حس خود را در آن ناحیه از دست بدهید. تغییر در سبک راه رفتن (لنگیدن یا چرخش بیش از حد پا به داخل) یکی از مواردی است که نشان میدهد شما فورا برای درمان اقدام نکرده‌اید.
- ممکن است علائم به صورت ناگهانی رخ دهند اما اغلب با دوره‌هایی که فعالیت شما افزایش می‌یابد تشدید میشوند. اگر علائم اولیه درد نادیده گرفته شود باعث میشود که این بیماری پیشرفت کند و عصب به شدت تحت فشار قرار میگیرد.
درمان سندروم تونل تارسال
به عنوان اولین اقدام درمانی برای درمان سندروم تونل تارسال به کارگیری اصول پرایس (محافظت‚ استراحت‚ یخ‚ فشار و ارتفاع) است با این روش شما میتوانید اختلال عملکرد بیومکانیکی خود را اصلاح کنید و به تدریج به سطح فعالیت طبیعی خود بازگردید.
سرما درمانی
سرما درمانی را در مرحله‌ای که درد پا شدید است زمانی که پا و مچ پا متورم شده و درد دارید برای کاهش درد و تورم استفاده کنید. یخ باید در حوله‌ای که با چای مرطوب شده استفاده شود تا از سوختگی ناشی از یخ جلوگیری شود یا حتی بهتر است که از پکهای فشرده یخ در بازار که قابلیت استفاده مجدد را دارند استفاده کنید.
دارو
ممکن است پزشک شما داروهای ضد التهابی مثل ایبوبروفن را برای کاهش درد و التهاب برای شما تجویز کند. همیشه قبل از اینکه پزشک برای شما دارو تجویز کند با او صحبت کنید تا با آگاهی ازشرایط شما دارو تجویز کند. اگر شما آسم دارید نباید ایبوبروفن مصرف کنید.
ورزشهای فیزیوتراپی
در اکثر موارد فیزیوتراپی برای درمان تونل تارسال کافی است. کششهای هدف‌دار و تمرینهای تقویتی که در بافتهای مرتبط در پا انجام میشوند میتوانند حمایت لازم از آن قسمت پا را به وجود بیاورند و مفصلی را که عصب تیبیال را تحت فشار قرار داده است را باز میکند. فضای بیشتری به عصب میدهد و ورم آن ناحیه را کاهش میدهد. در این قسمت پروتکلها و فرآیندهای خاصی طراحی شده است تا بتوانیم با کشش و طولانی‌تر کردن عصب در آن قسمت درد را کاهش بدهیم.
در این قسمت تمرینات و کششهای اصولی برای کاهش درد آورده شده است:
- بالا آوردن پاشنه و انگشتان پا. صاف بایستید و انگشتان پا را بالا بیاورید و خم کنید. به آرامی انگشتان پا را به سمت زمین بیاورید و آرام پاشنه پا را بلند کنید و به تدریج فشار را روی سینه پا قرار دهید.
- کشش فاسیا پلانتار. بنشینید و پاهای خودتان را دراز کنید سپس دستتان را دراز کنید و انگشت بزرگ پا را بگیرید و به آرامی به سمت عقب بکشید . اگر نمیتوانید به انگشت پا برسید میتوانید از یک حوله یا یک باند کششی ورزشی برای اجرای این تمرین استفاده کنید.
- شما میتوانید برای کشش فاسیا پلانتار از یک توپ تنیس در زیر پای خود استفاده کنید. توپ را در قسمت قوس پا قرار دهید و فاسیای کف پا را بکشید. یک بطری آب را فریز کنید و کف پا قرار دهید آن را بغلتانید اینکار باعث میشود هم ورم تسکین پیدا کند و هم درد به طور همزمان کاهش یابد.
- کشش پاشنه پا. کنار دیوار بایستید و پای خودتان را بالا مقابل دیوار قرار دهید و پاشنه پا کف زمین باشد زانوهای خود را مقابل دیوار خم کنید تا در عضلات ساق پا احساس کشش کنید این حالت را تا ۵ تنفس نگه دارید سپس رها کنید. تکرار کنید.
اگر علائم شما تا 48 ساعت بهبود پیدا نکردند نمیتوانید هیچ کششی را بدون درد به طور کامل انجام دهید و باید به پزشک مراجعه کنید.
تجزیه و تحلیل راه رفتن
یک متخصص کف پا یا فیزیوتراپیست میتواند راه رفتن شما را تجزیه و تحلیل کند تا مشکلات بیومکانیکی پای شما مخصوصا راه رفتن و چرخش پا به سمت داخل را تشخیص دهد. آنها ممکن است کفیهای اصلاحی ارتوپدی را برای شما تجویز کنند.
ارتز
سندروم تونل تارسال در برخی موارد ممکن است به علت اختلالات بیومکانیکی ایجاد شود. اتفاقی که میافتد این است که پا بیش از حد کشیده میشود یا بیش از قوس پیدا میکند و موجب وارد شدن فشار روی عصب تیبیال خلفی میشود. حتی ممکن است این مورد ناشی از تاندون یا رباطی باشد که بیش از حد سفت شده است . دو نوع ارتز در بازار وجود دارد یکی از آنها ارتز سفارشی است. عمدتا برای این ارتز متخصص پا با استفاده از گچ از پای شما قالب درست میکند یا یک اسکن از راه رفتن شما توسط کامپیوتر میگیرد و آزمایشگاه آن ارتز را میسازد. نوع دیگر ارتز آماده است که میتوانید از داروخانه‌ها و به صورت اینترنتی از هر جایی به قیمت ۱۰ تا ۳۰ دلار خریداری شوند.
تزریق
اگر درمان محافظه کارانه با شکست مواجه شود. تزریق کورتیکواستروئید انجام میشود.
جراحی
درمواردی که درد به صورت مداوم درآمده و شدید است ممکن است جراحی برای برداشتن فشار از روی عصب نیاز باشد. هدف از جراحی برداشتن فشار از روی بافتهای نرم و ایجاد فضای بیشتر برای عصب است.
زمانی که تشخیص قطعی شد و همینطور پس از اینکه ورزشکار چندین ماه از درمانهای محافظه کارانه استفاده میکند اما تاثیری نمیبیند جراحی پیشنهاد میشود. میزان موفقیت عمل جراحی در افراد متفاوت است و ریسک عوارض آن هم بالاست. این جراحی ایمن است اما بهبودی کامل حدود دو هفته تا چندین ماه ادامه پیدا میکند.
پیشگیری
پیشگیری از سندروم تونل تارسال با آگاهی از علل و اجتناب از شرایطی است که این مشکل را برای شما به وجود می‌آورد:
- استراحت برای پا بین ایستادنها و راه رفتنهای طولانی بسیار مهم است سعی کنید بنشینید و حالت بدنی خود را تغییر دهید تا فشار وارد شده روی عصب تیبیال کاهش پیدا کند.
- فعالیتهای مثل گرم کردن قبل از اینکه ورزشهای سنگین را شروع کنید کمک میکند از آسیب زدن به عصب و این ساختارها جلوگیری کنید و احتمال گرفتگی عصب را کاهش دهید.
- پوشیدن کفشهای مناسب و در صورت نیاز استفاده از ارتزها میتواند به شما کمک کند فشاور وارد شده به آن ناحیه را کاهش دهید. کفشهای که سفت بسته شده‌اند یا تنگ هستند موجب آسیب رسیدن به پا میشوند.
- اگر فعالیتهای ورزشی میکنید برای نواحی غیر هموار و قسمتهایی که تحت تاثیر تغییر جهت ناگهانی قرار میگیرند از پیچیدن پا و بریسها استفاده کنید. این امر باعث میشود از بروز سندروم تونل تارسال و آسیب دیدگی مچ پا جلوگیری کنید.
- یک برنامه تقویتی خوب میتواند حمایت لازم از عضلات پا را به وجود آورد. قدرت پا زیاد میشود و آسیب دیدگی های پا و مچ پا کاهش می‌یابد . همچنین این عضلات میتوانند فشار و استرس هنگام بلند کردن و فرود آوردن پا را به حداقل برسانند.
- انعطاف پذیری عضلات قسمت پایین پا کمک میکند پای شما در همترازی صحیحی قرار بگیرد و کششی که تاندونها موقع استراحت دارند را به حداقل میرساند. عضلاتی که انعطاف پذیر هستند احتمال آسیب دیدگی‌شان بسیار کم است.
