درد پا و مشکلات پا، نگرانی‌های رایجی برای افراد مسن است. درد پا باعث می‌شود که راه رفتن و انجام کارهای روزمره شما سخت‌تر شود و می‌تواند فعالیت‌هایی مانند بلند شدن از صندلی یا بالا رفتن از پله‌ها را مختل کند. شما همچنین ممکن است در حفظ تعادل‌تان مشکل داشته باشید و احتمال افتادن شما افزایش یابد. دردی که منجر به تحرک کمتر می‌شود می‌تواند سبب افزایش وزن، ضعف و کاهش عملکرد قلب شود. اما تنها به این دلیل که شما در حال پیر شدن هستید، نباید درد پا شما را از کار افتاده کند. توانایی پیاده روی مناسب بسیار مهم است، زیرا پیاده روی یکی از بهترین راه‌های ورزش و تناسب اندام است.
دلیل پا درد و مشکلات پا در سالمندان
دهه ها ایستادن، پاهای شما را تغییر می‌دهد. بیشتر بالشتک طبیعی زیر پاشنه پا و نوک پای شما از دست می‌رود. قوس پا صاف تر و کم انعطاف‌تر، مچ پا و مفاصل پا خشک‌تر و کل قسمت روی پا پهن‌تر و بلندتر می‌شود. به علت این تغییرات، ممکن است دچار درد پا و مشکلات دیگر شوید حتی اگر قبلا هیچ مشکلی در پاهای خود نداشته باشید. بعضی بیماری‌های خاص، شما را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به مشکلات پا قرار می‌دهند. به عنوان مثال، دیابت می‌تواند باعث کاهش گردش خون و آسیب عصبی در پا شود. گردش خون ضعیف ناشی از دلایل دیگر مانند سفت شدن شریان‌ها و یا بیماری شریان محیطی نیز می‌توانند باعث مشکلات پا شوند.
رایج ترین انواع مشکلات پا
در سالمندان، مشکلات رایج پا اغلب عبارتند از:
زائده استخوانی کنار پا
زائده استخوانی کنار پا ممکن است یک ویژگی ارثی باشد اما ممکن است در اثر سال‌ها اصطکاک ناشی از کفی‌های نامناسب نیز ایجاد شود. صافی کف پا، نقرس و آرتروز نیز شانس شما را برای ایجاد این بیرون زدگی پا افزایش می‌دهد.
میخچه و پینه
میخچه بوسیله اصطکاک ناشی از کفش‌ها یا جوراب‌های نامناسب و یا در اثر مالش انگشتان پا به یکدیگر ایجاد می‌شود. پینه شبیه میخچه است، اما بر روی بخش کروی زیر پنجه یا پاشنه پای شما ایجاد می‌شود.
انگشت چکشی
انگشت چکشی ناشی از فشار غیر طبیعی در عضلات و تاندون‌های اطراف مفاصل پا می‌باشد، که باعث خم شدن و پیچ خوردن انگشت می‌شود. در نهایت مفصل سفت می‌گردد.
مشکلات ناخن پا
فرو رفتن ناخن در گوشت (معمولا بر روی انگشت شست) در اثر ناهنجاری‌های ارثی، کوتاه کردن نادرست ناخن‌ها، آسیب به انگشتان پا، عفونت، یا اصطکاک ناشی از کفش‌های نامناسب ایجاد می‌شود. ناخن‌های با ضخامت غیر عادی، ترک خورده و زرد رنگ ممکن است به علت عفونت‌های قارچی، اصطکاک ناشی از کفش، صدمات و یا بیماری‌هایی مانند دیابت یا پسوریازیس باشند.
مشکلات پای دیابتی
در مشکلات پای دیبابتی شما ممکن است کاهش احساس در پاهای خود در اثر دیابت را تجربه کنید، که متوجه آسیب شدن را برای شما دشوار می‌کند. همچنین، در صورت وجود دیابت جریان خون در پاهای شما دچار اختلال می‌شود، بنابراین مبارزه با عفونت می‌تواند سخت‌تر باشد.
مشکلات آرتروز پا
آرتروز، نقرس و آرتریت روماتوئید مشکلاتی هستند که می‌تواند باعث درد شدید پا شوند.
درد پاشنه پا
شرایطی مانند فاسیت صاف ممکن است ناشی از نیرو برد ضعیف پا، از جمله صافی بیش از حد یا قوس بیش از حد پا باشد. در هر صورت، فاسیا (رباطی که در امتداد کف پا قرار دارد) ممکن است تحریک و دچار درد شود. خار پاشنه دردناک، رشد استخوان‌های کوچکی است که زمانی بروز می‌یابد که رباط عبور کننده در طول پاشنه پا به طور مکرر روی استخوان پاشنه کشیده شود.
مشکلات قوس پا
کف پای صاف و مخالف آن – قوس بیش از حد (پای پنجه یا شکل یا پای توخالی) – در اثر یک تاندون آشیل (تاندون عمودی پشت مچ پا) ایجاد می‌شوند که یا بیش از حد محکم و یا بیش از حد شل است. این شرایط معمولا به ارث برده می‌شود، اما صافی کف پا می‌تواند پس از سال‌ها پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند نیز ایجاد شود. در این حالت، وضعیت به عنوان اختلال عملکرد تاندون تیبیال خلفی (PTTD) شناخته می‌شود. کف پای صاف همچنین به چاقی، دیابت، آرتریت روماتوئید یا استفاده از استروئیدها مرتبط است.
سندرم تونل تارسال
عصبی به نام عصب تیبیای خلفی ممکن است گیر افتاده باشد، و باعث تحریک و علائم دردناک شود.
ناتدونیت آشیل
اگر چاق هستید، ممکن است در اثر سال‌ها فشار اضافی بر روی تاندون به تاندونیت آشیل دچار شوید. این وضعیت همچنین به تاندون آشیل کوتاه شده ارثی یا پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند مربوط است. تاندونیت آشیل جدی ناگهانی و یا حتی تاندون آشیل پاره شده ممکن است عارضه برخی از آنتی بیوتیک‌ها مانند لووفلوکساسین یا سیپروفلوکساسین باشد.
مورتون نوروما یا تورم عصب مورتون
در این شرایط، بافت ضخیمی اطراف اعصابی که به انگشتان پا می‌رسند را می‌پوشاند. این مشکل معمولا به علت استفاده از کفش‌های بیش از حد تنگ، آرتروز، آسیب یا استخوان‌های بدشکل است. نتیجه فشرده سازی عصب و …. است (جمله انگلیسی ناقصه)
عوامل خطر
در صورت وجود موارد زیر، شما در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به مشکلات پا در آینده خواهید بود:
- پوشیدن مکرر کفش‌های نامناسب، نوک تیز یا پاشنه بلند
- دیابت (به ویژه اگر شما دچار میخچه و پینه، گردش خون ضعیف، از دست دادن احساس یا بینایی ضعیف باشید)
- نوروپاتی (از دست دادن احساس) در پاها و مچ پا
- سایر انواع آسیب عصبی یا عضلانی (انگشت چکشی)
- آرتروز
- مشاغلی که با ایستادن طولانی همراه هستند
- صدمات به پا، انگشتان پا یا مچ پا
- عروق خونی غیرطبیعی
- کف پای صاف یا قوس بیش از حد پا
- پیاده روی اغلب روی سطوح سخت
- اضافه وزن
راهکارهایی برای حفظ سلامت پا در سالمندان
بررسی پا به صورت منظم
با دقت به ناهنجاری‌ها و این که چه موقع زمان حفظ سلامت روزمره است، می‌توانید به جلوگیری از مشکلات جدی‌تر کمک کنید. در طول فرایند پیری، گردش خون کند می‌شود و بسیاری از افراد سالخورده احساس لازم را در پاهای خود ندارند و ممکن است متوجه مشکلاتی که در گذشته آن‌ها را ناراحت می‌کرده است، نشوند.
گرم و خشک نگه داشتن پا
برای جلوگیری از عفونت قارچی و کاهش گردش خون، پا را گرم و خشک نگه دارید. اطمینان حاصل کنید که انگشتان افراد سالخورده و بین انگشتان پس از حمام کاملا خشک می‌شوند. پس از خشک کردن پاها، جوراب نخی بپوشید.
پاها را بشویید
پاهای آن‌ها را با یک صابون ملایم که پوست را به سرعت صابون‌های خشن خشک نمی کند بشویید. برای جلوگیری از ترک خوردگی و خارش، لوسیون روی پاها بمالید.
ناخن‌های پا را به صورت صاف کوتاه کنید
ناخن‌های پا را صاف و بدون انحنا دادن بر روی لبه‌ها کوتاه کنید. هنگامی که ناخن‌ها بعد از کوتاه شدن بیش از حد وارد پوست می‌شوند، فرو رفتن ناخن در گوشت ایجاد می‌گردد. برای برش ناخن به صورت صاف، از ناخنگیر استفاده کنید.
از چهارپایه استفاده کنید
به افراد سالخورده خود چهار پایه‌ای بدهید تا در زمان نشستن از آن استفاده کنند. پزشکان گزارش می‌دهند که با بالا نگه داشتن پای خود، سالمندان می‌توانند گردش خون بهتری داشته باشند. به افراد سالمند یادآوری کنید که به مدت طولانی پاهای خود را روی هم نیاندازند، تا از قطع گردش خون جلوگیری شود.
نکاتی برای انتخاب کفش مناسب
پوشیدن کفش‌های راحت که به خوبی اندازه پا هستند، می‌تواند از بسیاری از بیماری‌های پا جلوگیری کند. در اینجا نکاتی برای خرید کفش مناسب مطرح شده است:
- اندازه پاهای شما با افزایش سن تغییر می‌کند، بنابراین همیشه قبل از خرید کفش باید پای خود را اندازه گیری کنید. بهترین زمان برای اندازه گیری پاهای‌تان در پایان روز و زمانی است که پاهای شما در بزرگترین حالت است.
- در اکثر افراد یکی از پاها بزرگ‌تر از دیگری است، بنابراین کفش را سایز پای بزرگ‌تر خود انتخاب کنید.
کفش‌ها را با سایز مشخص شده داخل کفش انتخاب نکنید، بلکه میزان اندازه بودن کفش در پای خود را در نظر بگیرید. - کفشی را انتخاب کنید که شکل آن شبیه پای شما باشد.
- در طول فرایند سایزگیری، اطمینان حاصل کنید که زمانی که ایستاده‌اید، فضای کافی (3/8 تا 1/2 اینچ) برای بلند ترین انگشت پا در انتهای هر کفش وجود دارد.
- اطمینان حاصل کنید که بخش توپی شکل پنجه پا به خوبی متناسب با پهن‌ترین بخش کفش می‌باشد.
- کفش‌هایی را که بیش از حد تنگ هستند خریداری نکنید و انتظار نداشته باشید که جا باز کند.
- پاشنه پا باید به گونه ای در کفش قرار گیرد که حداقل مقدار لغزش وجود داشته باشد – کفش نباید در هنگام راه رفتن روی پاشنه شما بالا و پایین برود.
- با کفش‌ها راه بروید تا مطمئن شوید که اندازه و مناسب هستند. سپس آن‌ها را به خانه برده و مدتی با آن‌ها روی فرش قدم بزنید تا مطمئن شوید که کاملا مناسب و راحت می‌باشد.
قسمت بالایی کفش باید از یک ماده نرم و انعطاف پذیر برای مطابقت با شکل پای شما ساخته شود. کفش‌های ساخته شده از چرم می‌تواند احتمال بروز عوارض پوستی را کاهش دهد. پاشنه کفش باید تکیه گاه محکمی ایجاد کند و لغزنده نباشد. کفی‌های ضخیم، پاشنه پا را در هنگام راه رفتن روی سطوح سخت، محافظت می‌کنند. کفش‌های پاشنه کوتاه راحت‌تر، و امن‌تر هستند و آسیب‌های کمتری نسبت به کفش‌های پاشنه بلند به همراه دارند.
