خارپاشنه:علل و درمان نشت کلسیم زیر استخوان پاشنه پا

چنانچه رسوب کلسیمی بین پاشنه و قوس کف پا ایجاد شود، عارضه خار پاشنه به وجود می‌آید. اگر می‌خواهید از علائم خار پاشنه مطلع شوید و بدانید که چه عامل‌هایی خطر ایجاد خار پاشنه را افزایش می‌دهد، در ادامه با ما همراه باشید.

خار پاشنه گاهی پی‌آمد ابتلا به بیماری است و گاهی نیز به طور مستقل ایجاد می‌شود. مردم غالباً فکر می‌کنند که خار پاشنه علت تمام دردهای پاشنه است، اما عامل‌های دیگری نیز هستند که باعث پاشنه درد می‌شوند.

در این مقاله به بررسی علائم خار پاشنه و دیگر علل پاشنه درد می‌پردازیم. همچنین علل، عامل‌های خطر و درمان هر عارضه را نیز توضیح می‌دهیم.

بیماری خارپاشنه

خار پاشنه یا استئوفیت زائده‌ای استخوانی است که زیر کف پا ایجاد می‌شود. خار پاشنه ممکن است تیز، قلابی یا تاقچه مانند باشد. زائده خار پاشنه از زیر پاشنه رو به جلو به سمت قوس کف پا رشد می‌کند. این ناحیه از پا را اصطلاحاً پلانتار فاشیا می‌گویند.

طول خار پاشنه‌ای که در عکس رادیوگرافی دیده می‌شود، می‌تواند تا نیم اینچ نیز باشد. چنانچه وجود خار پاشنه در عکس رادیوگرافی تایید نشود، پزشک عارضه را “سندرم خار پاشنه” تشخیص می‌دهد.

علائم خار پاشنه

علائم خار پاشنه به شرح زیر است:

• بیمار هنگامی که صبح‌ها روی پا می‌ایستد، دردی تیز مانند درد فرورفتن چاقو را در پاشنه احساس می‌کند.
• بیمار در طول روز نیز دردی سنگین را در پاشنه احساس می‌کند.
• التهاب و ورم جلوی پاشنه
• حرارتی که از ناحیه دردناک ساطع می‌شود.
• برآمدگی استخوانی کوچک و قابل مشاهده زیر پاشنه
• در کف پاشنه نقطه‌ای حساس به لمس وجود دارد که پا برهنه راه رفتن را دشوار می‌کند.

چنانچه بیمار علائم فوق را داشته باشد، پزشک برای تشخیص مشکل دستور می‌دهد که عکس رادیوگرافی از پا گرفته شود. دیده شدن برجستگی در عکس رادیوگرافی تنها روش اطمینان از وجود خار پاشنه است.

البته تمام بیماران دارای خار پاشنه تمام علائم فوق را تجربه نمی‌کنند. برخی بیماران دچار هیچ گونه علائمی نمی‌شوند و صرفاً اگر بنا به دلیلی عکس از پایشان گرفته شود، متوجه وجود خار پاشنه می‌شوند.

علل ایجاد خار پاشنه

خار پاشنه زمانی ایجاد می‌شود که کشیدگی مزمن رباط و عضله باعث از بین رفتن بافت‌های نرم پاشنه شود. پاره شدن غشای پوشش دهنده‌ی استخوان پاشنه نیز می‌تواند علت ایجاد خار پاشنه باشد.

به علاوه پاشنه به موازت بالا رفتن سن آسیب‌پذیرتر می‌شود. هر چه سن بالاتر می‌رود، لایه‌های محافظ پاشنه نازک‌تر می‌شود و خاصیت ضربه‌گیری خود را از دست می‌دهد.

رسوبات کلسیمی به مرور زمان زیر پاشنه جمع می‌شود و برآمدگی استخوانی را تشکیل می‌دهد که همان خار پاشنه است.

عامل‌های خطر

عامل‌های خطر خار پاشنه شامل فعالیت‌های ورزشی مانند دویدن و پریدن می‌شود.

عامل‌های زیر خطر ایجاد خار پاشنه را افزایش می‌دهد:

• فعالیت‌های ورزشی: دویدن و پریدن باعث تحلیل رفتن پاشنه و قوس کف پا می‌شود.
• فعالیت روی سطوح سخت: راه رفتن، دویدن یا پریدن مکرر روی سطوح سخت پاشنه را تحلیل می‌برد.
• آسیب دیدن پاشنه: کبودی پاشنه و پاره شدن غشای پوشش دهنده آن یکی از عامل‌های خطر خار پاشنه است.
• بالا رفتن سن: خار پاشنه در میان سالمندان شایع‌تر است.
• جنسیت: درصد شیوع خار پاشنه در زنان بالاتر از مردان است.
• اضافه وزن: پژوهشگران نشان داده‌اند که چاقی یکی از عامل‌های خطر ایجاد خار پاشنه است.
• کفش نامناسب: افرادی که همواره کفشی می‌پوشند که کاملاً اندازه پاهایشان نیست، کهنه شده و به خوبی از کف پا حمایت نمی‌کند یا پا را مانند دمپایی به خوبی نگه نمی‌دارد، ممکن است دچار خار پاشنه شوند.

ابتلا به بیماری‌های زیر نیز می‌تواند موجب ایجاد خار پاشنه شود:

• آرتریت واکنشی (سندرم رایتر)
• اسپوندیلیت آنکیلوزان
• هیپراستوز اسکلتی ایدیوپاتیک منتشر
• التهاب پلانتار فاشیا

مقایسه خار پاشنه و التهاب پلانتار فاشیا

خار پاشنه غالباً با عارضه دیگری به نام التهاب پلانتار فاشیا یا پلانتار فاشئیت اشتباه گرفته می‌شود. التهاب پلانتار فاشیا خطر ایجاد خار پاشنه را افزایش می‌دهد. خار پاشنه غالباً در افراد مبتلا به این عارضه مشاهده می‌شود.

قریب به پانزده درصد بیمارانی که علائم کف پایشان نیاز به درمان دارد، از التهاب پلانتار فاشیا رنج می‌برند.

خار پاشنه چند تفاوت مهم با پلانتار فاشئیت دارد. خار پاشنه رسوبی کلسیمی است که به صورت برجستگی استخوانی در امتداد پلانتار فاشیا ایجاد می‌شود.

حال آن که التهاب پلانتار فاشئیت در اثر تحریک شدن و ورم کردن پلانتار فاشیا بروز می‌یابد و باعث احساس درد در پاشنه می‌شود.

پزشکان غالباً پلانتار فاشیا را بافتی کمانی شکل توصیف می‌کنند که زیر کف پا کشیده شده است و به پاشنه متصل می‌شود. التهاب پلانتار فاشیا پی‌آمد وارد شدن نیروی غیرعادی به این بخش از کف پا است. علل زیر می‌تواند چنین نیروی نامناسبی را به کف پا وارد کند:

• چاقی
• راه رفتن یا انجام دادن تمرین‌های بسیار طولانی بر روی کف پا
• پوشیدن کفش نامناسبی که از قوس کف پا حمایت نمی‌کند.

دیابت نیز یکی از عامل‌های خطر التهاب پلانتار فاشیا به شمار می‌آید.

التهاب پلانتار فاشیا معمولاً خود به خود و بدون درمان برطرف می‌شود. حال آن که خار پاشنه دائمی است، مگر آن که جراحی شود.

درمان خار پاشنه

استراحت دادن به پا درد و ورم ناشی از خار پاشنه را کاهش می‌دهد. روش‌های درمان خار پاشنه به شرح زیر است:

• استراحت: استراحت کردن و برداشتن فشار از روی پا به کاهش درد و ورم ناحیه درگیر کمک می‌کند.
• گذاشتن یخ: یخ درد و ورم را کاهش می‌دهد.
• استفاده از ارتزهای سفارشی (کفی): کفی دوناتی شکل برای رفع فشار از روی پاشنه داخل کفش قرار داده می‌شود.
• پوشیدن کفش ورزشی مناسب با کفی محافظ: پوشیدن چنین کفشی فشار روی پاشنه را از بین می‌برد و درد را کاهش می‌دهد.
• داروهای ضدالتهابی: این داروها ورم را کم می‌کند.
• تزریق کورتیزون: کورتون درد و ورم ناحیه درگیر را کاهش می‌دهد. چنانچه داروهای ضدالتهابی بدون نسخه موثر نباشد، کورتیزون که داروی قوی‌تری است، تجویز می‌شود.
• طب سوزنی: طب سوزنی بخشی از طرح درمان جامع پزشکی است که با هدف کاهش درد به روش طبیعی انجام می‌شود.
• طب فیزیکی و فیزیوتراپی ارتوپدی: متخصص طب فیزیکی طرح درمان منحصربه فردی را با توجه به شرایط بیمار تهیه می‌کند و تمرین‌های مخصوصی را برای تقویت عضلات کف پا به بیمار آموزش می‌دهد.

چنانچه درمان‌های غیرجراحی موثر نباشد یا اثر موقتی داشته باشد، جراحی توصیه می‌شود. پزشک بهترین روش جراحی را با توجه به نیازهای بیمار پیشنهاد می‌دهد. عمل‌های جراحی زیر برای درمان خار پاشنه انجام می‌شود:

• آزادسازی پلانتار فاشیا: پلانتار فاشیا بافتی است که استخوان پاشنه را به پنجه متصل می‌کند. چنانچه بیمار دچار التهاب پلانتار فاشیا باشد، پزشک بخشی از پلانتار فاشیا را می‌برد تا تنش از بین برود و درد پاشنه آرام شود.
• برداشتن خار استخوانی: جراح خار پاشنه را طی عمل جراحی خارج می‌کند.

چطور بهترین کفش را برای درمان خار پاشنه انتخاب کنیم؟

در این بخش با مهم‌ترین عامل‌هایی که هنگام خرید کفش مناسب برای درمان خار پاشنه باید به آن توجه کنید، آشنا می‌شوید.

حمایت از قوس کف پا

حتماً کفشی را انتخاب کنید که از قوس کف پایتان به خوبی حمایت کند. بیماران دچار عارضه خار پاشنه معمولاً قوس کف پایشان کمتر یا بیشتر از حد عادی است و به همین دلیل به حمایت بیشتری نیاز دارد. کفش‌های بسیاری با این ویژگی در بازار وجود دارد. همچنین می‌توانید برای افزایش حمایت از قوس کف پا از کفی مناسب استفاده کنید.

کفی ضربه‌گیر و محافظت کننده از پا

محافظت از پا نکته مهمی است که هنگام خرید کفش مناسب یا قرار دادن پا روی سطوح باید به آن توجه کنید. کفش باید خاصیت ضربه‌گیری داشته باشد تا استرس و فشار به پا وارد نشود.

تقویت کاپ پاشنه

بسیاری از کفش‌ها خاصیت پایدار کنندگی دارند و پشت پا را پایدار می‌کنند. این پایداری احساس درد را در پاشنه و قوس کف پا کاهش می‌دهد.

راحتی

دقت کنید که کفشتان راحت باشد. راحتی یکی از مهم‌ترین معیارها برای انتخاب کفش است. اگر کفشی که می‌پوشید، راحت نباشد، ممکن است نتوانید روی موضوعات دیگر تمرکز کنید و روزتان خراب شود. کفشتان باید مناسب فعالیتی باشد که در حال انجام دادن آن هستید تا بتوانید ورزش یا کارتان را در کمال راحتی به پایان برسانید.

کفی متحرک

کفی بعضی کفش‌ها ثابت است، چنین کفشی به هیچ وجه گزینه مناسبی برای درمان خار پاشنه نیست. بهترین گزینه کفشی با کفی متحرک است. ضمناً بهتر است امکان تنظیم و تغییر دادن کفی نیز وجود داشته باشد. کفی مناسب را باید با توجه به نیازهای پا انتخاب کنید.

در پایان به اطلاعتان می‌رسانیم که کلینیک سلامت امید دستگاه clutching  پاشنه منحصربه فردی دارد که این کفش‌ها را به بهترین گزینه‌ها برای درمان خار پاشنه تبدیل می‌کند.