تاریخ: ۲۸ آبان ۱۳۹۹
اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) نوعی بیماری تخریب عصبی پیش رونده است که سلولهای عصبی مغز و نخاع را تحت تأثیر قرار میدهد. تحلیل رفتن تدریجی نورونهای حرکتی در ای ال اس منجر به از دست دادن توانایی مغز در شروع و کنترل حرکت عضلات میشود. ناحیه تحلیل رفته در مغز منجر به زخم شدن یا سخت شدن (“اسکلروز”) میشود.
علائم ای ال اس با گذشت زمان بدتر میشود. در حال حاضر، هیچ درمانی برای ای ال اس و هیچ درمان موثری برای توقف یا معکوس کردن پیشرفت بیماری وجود ندارد. با این حال، توانبخشی ای ال اس در افراد مبتلا به این بیماری میتواند به حفظ سطح فعلی عملکرد آنها کمک کند.
در ادامهی مطلب انواع توانبخشی ال ای اس کامل توضیح داده شده است. توانبشخی بیماران ال ای اس شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتار درمانی و سایر تراپی های دیگر است.
تشخیص اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ELA) ممکن است کار دشواری باشد، زیرا هیچ آزمایش واحدی وجود ندارد که بتواند بیماری را به طور قطع تشخیص دهد. تشخیص بیماری عمدتاً از طریق معاینه بالینی و انجام سری آزمایشات انجام میشود که بیماریهای دیگر با علائم مشابه را از بین میبرد. بهترین روش برای تشخیص ELA، معاینه توسط یک پزشک متخصص بیماریهای عصبی عضلانی و با تجربه است. آزمایشات تشخیصی ممکن است شامل معاینه عصبی، آزمایشهای الکترودیاگنوتیک مانند الکترومیوگرافی و سرعت هدایت عصب، نمونهبرداری از کمر (لومبار پانچ)، آزمایشات تصویربرداری مانند امآرآی و آزمایش خون باشد.
پس از تشخیص بیماری ال ای اس، متخصصین کلینیک امید بسته به شدت علائم و نیاز بیمار، توانبخشی این دسته از بیماران را هر چه زودتر شروع میکنند. توانبخشی بیماران ال ای اس توسط متخصصین با تجربه در بازهی زمانی تعیین شده برای آنها انجام میشود. جهت کسب اطلاعات بیشتر دربارهی توانبخشی ال ای اس و یا رزرو نوبت در کلینیک امید میتوانید با شماره تلفنهای ۰۲۱۶۶۰۱۵۲۱۷ – ۰۲۱۶۶۰۱۴۱۵۸ تماس حاصل فرمایید.
چه کسانی به بیماری ای ال اس مبتلا می شوند؟
ای ال اس غالباً یک بیماری در اواسط تا اواخر عمر است و ۵۵ سالگی میانگین سنی تشخیص است. با این حال، سن شروع کاملاً گسترده است، به طوری که برخی از افراد علائم اولیه را در ۲۰ سالگی تجربه میکنند، در حالی که دیگران در ۹۰ سالگی شروع به نشان دادن این بیماری میکنند. ای ال اس همه گروههای نژادی و قومی را درگیر میکند. مردان بیشتر از زنان تحت تأثیر قرار میگیرند.
در حدود ۱۰ درصد موارد ای ال اس سابقه خانوادگی این بیماری وجود دارد. نشان داده شده است که تعداد فزایندهای از ژن ها باعث ایجاد ای ال اس می شوند. در بیشتر موارد، وراثت اتوزومی غالب است. این بدان معناست که فردی که دارای جهش ژنتیکی است ۵۰ درصد احتمال انتقال آن به فرزندان خود را دارد. ژن خاص ایجاد کننده ای ال اس ارثی در کمی بیش از ۵۰ درصد موارد قابل شناسایی است. با این حال، در حدود ۹۰ درصد موارد، ای ال اس پراکنده است، به این معنی که به طور تصادفی در افراد رخ میدهد. خدمت سربازی و استعمال دخانیات دو عامل بسیار خطرناک برای ابتلا به بیماری ای ال اس است.
علائم اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)
علائم اولیه ای ال اس بسته به عضلات آسیب دیده متفاوت است و ممکن است آن قدر ظریف باشد که نادیده گرفته شود. ضعف و فلج پیشرونده عضلانی توسط همه مبتلایان به ای ال اس تجربه میشود، اما با سرعت و الگوهای مختلف پیشرفت میکند.
توانبخشی ای ال اس شامل درمان جسمی، شغلی، گفتاری و تنفسی است. توانبخشی ای ال اس میتواند به بهبود علائم زیر کمک کند:
- ضعف و خستگی عضلات در بازوها، دست ها، پاها یا پاها
- انقباضات عضلانی (انقباضات)
- عضلات سفت و سخت (اسپاستی)
- گرفتگی عضلات
- لکنت زبان
- تغییر در میزان صدا
- مشکل جویدن یا بلعیدن
- مشکل در تنفس
- مشکلات تعادلی
- انداختن اشیا
- انجام کارهای ساده که نیاز به مهارت دستی دارند، مانند بستن دکمه پیراهن
- رفلکسهای شدید
- دورههای غیرقابل کنترل خنده یا گریه
ای ال اس بر توانایی شما در دیدن، بوییدن، چشیدن، شنیدن یا تشخیص لامسه تأثیر نمیگذارد. افراد معمولاً کنترل عضلات چشم و عملکردهای روده و مثانه را حفظ میکنند. گاهی اوقات، مشکلات حافظه یا تغییر در رفتار یا شخصیت فرد میتواند افراد مبتلا به ای ال اس را تحت تأثیر قرار دهد و حتی ممکن است قبل از علائم ضعف شروع شود.
توانبخشی ای ال اس
همانطور که گفته شد بیماران مبتلا به ای ال اس به دلیل آسیب در سیستم عصبی دچار اختلالات حرکتی و مشکل در انجام فعالیتهای روزمره می شوند. از این رو توانبخشی های زیر در کمک به بهبود وضعیت این بیماران بسیار ضروری و مهم است:
فیزیوتراپی برای بیماران مبتلا به ای ال اس
فیزیوتراپی برای توانبخشی ال ای اس :
- به دلیل پیشرفت ضعف عضلانی در ای ال اس، یک برنامه تمرینی که روی دامنه حرکات مفاصل متمرکز است، مهم است. یک فیزیوتراپیست میتواند دامنه حرکت مفاصل را ارزیابی کرده و برنامه ای برای جلوگیری و مدیریت پیشرفت انقباضات ارائه دهد و به طور بالقوه به کاهش درد و اسپاستیسیته (مقاومت وابسته به سرعت در برابر حرکت غیرفعال مفصل) کمک کند.
- یک فیزیوتراپ همچنین میتواند علت محدودیت مفصلی فرد را تعیین کند، چه به دلیل محدودیتهای طول عضله، کپسول مفصل یا اسپاستیک باشد. فیزیوتراپیست ها، همچنین طیف وسیعی از برنامههای حرکتی را شامل می شوند که توانایی کلی، موقعیت و کمک مراقب فرد را در نظر میگیرند.
- برخی از فیزیوتراپیست ها از آب درمانی (آب درمانی) به عنوان وسیله ای برای کاهش درد و بهبود مشارکت فرد در حرکات فعال با استفاده از اصول شناوری استفاده میکنند.
- تمرین استقامتی هوازی بخش مهمی در مدیریت علائم ای ال اس است. این پتانسیل برای کاهش تهویه و بهبود استقلال عملکردی، خواب، خلق و خو و کیفیت زندگی دارد. در ای ال اس، ورزش با شدت متوسط توصیه میشود. فیزیوتراپیست ها با نظارت بر میزان اعمال، ضربان قلب و فشار خون ، ظرفیت هوازی و آموزش را ارزیابی و کنترل میکنند.
- فیزیوتراپیست ها در حفظ استقلال عملکردی برای ای ال اس تخصص دارند. یکی از زمینه هایی که میتوان به آن دست یافت، استفاده از بریس و ارتز است. از بریس های سبک مانند ارتز مچ پا میتوان در مراحل ابتدایی پیشرفت بیماری برای حفظ انرژی، کاهش زمین خوردن و مجادله برای زمینهای ناهموار هنگام راه رفتن استفاده کرد. فیزیوتراپیست ها میتوانند بریس های مناسب را متناسب با نیازهای فرد تعیین کنند.
- ای ال اس با ضعف پیشرونده نیز ممکن است در انتقال بین سطوح مشکل داشته باشد. فیزیوتراپیست ها میتوانند به بیماران و مراقبان خود آموزش انجام حرکات ایمن و کارآمد را انتقال دهند و در نتیجه خطر و آسیب هر دو را به حداقل برسانند. درمانگران میتوانند استفاده از کمک هایی مانند کمربند انتقال یا تخته کشویی را برای کمک به انتقال تجویز کنند.
کار درمانی برای بیماران مبتلا به ای ال اس
کاردرمانی برای توانبخشی ای ال اس :
- هدف از کاردرمانی کمک به بیماران مبتلا به ای ال اس برای حفظ استقلال خود تا حد ممکن و همچنین بهبود کیفیت زندگی آنها است. فرد کار درمانگر نیاز به تصویری روشن از وضعیت خانه و محیط کار بیمار دارد تا بتواند ابتدا نیازها، تواناییها و مشکلات بیمار را ارزیابی کند. سپس وی میتواند راهکارهایی برای رفع این نیازها و غلبه بر مشکلات پیشنهاد دهد. به عنوان مثال، کاردرمانگر میتواند کمکها و وسایلی را پیشنهاد کند که میتواند به بیمار کمک کند.
- بسیاری از کمکها و سازگاریها میتواند برای بیماران مبتلا به ای ال اس مفید باشد. دستگاههایی در دسترس است که غذا خوردن، لباس پوشیدن، نظافت، راه رفتن و استحمام را آسان تر میکند. کاردرمانگر میتواند پیشنهادهای تجهیزات را ارائه دهد و به بیماران و خانوادههای آنها کمک کند تا تصمیم بگیرند مناسب ترین نوع تجهیزات را برای خود انتخاب کنند.
- کاردرمانگر همچنین میتواند با توجه به نیازهای آینده بیمار، در خانه تنظیماتی را انجام دهد. به عنوان مثال، حتی اگر بیمار هنوز به صندلی چرخدار احتیاج نداشته باشد، ممکن است دسترسی به صندلی چرخدار را در نظر بگیرد زیرا بیماری میتواند به سرعت پیشرفت کند. درمانگر سعی خواهد کرد کمکهایی را پیدا کند که میتوانند به مدت طولانی مورد استفاده قرار گیرند، حتی اگر تواناییهای بیمار تغییر کند تا از معرفی منظم کمکهای جدید جلوگیری کند.
- وی همچنین میتواند به مراقبین بیمار راهنمایی کند تا آنها بتوانند بیمار را بهتر حمایت کنند. سرانجام ، یک متخصص کار درمانی میتواند به بیمار در مورد یک برنامه ورزشی متناسب که میتواند به آنها کمک کند برای مدت طولانی تری سالم بمانند و کیفیت زندگی آنها را افزایش دهد، به او مشاوره دهد.
یک گفتاردرمانگر میتواند به ای ال اس کمک کند
گفتاردرمانی برای توانبخشی ای ال اس :
- موارد زیادی در ارتباط با گفتار وجود دارد که ممکن است به دنبال تشخیص ای ال اس ایجاد شود. گرچه ممکن است در مراحل بعدی بیماری کاملاً قادر به صحبت نباشد، اما تکلم غالباً یکی از دلایلی است که مردم در وهله اول به دنبال تشخیص پزشکی هستند.
- گفتار درمانی اسکلروز جانبی آمیوتروفیک شامل یافتن راههایی برای بهبود گفتار و ارتباطات است. ای ال اس از نظر ماهیت پیشرونده است، بنابراین گفتاردرمانی به گونه ای طراحی شده است که به بیمار کمک میکند در مراحل مختلف بیماری تنظیماتی انجام دهد تا به آنها امکان ادامه ارتباط را بدهد.
- این موضوع ممکن است به معنای یافتن راههای جدید برای ایجاد کلمات و همچنین تقویت عضلات صوتی برای بهبود گفتار باشد.
- نقش یک گفتار درمانگر در کمک به کسانی که با یک بیماری مانند ای ال اس تشخیص داده می شوند قابل اغماض نیست. این نقش صرفاً کمک به بیان بهتر حرفهای فرد نیست، اگرچه روشهایی برای تحقق این امر وجود دارد. گفتار درمانی از آنجا که به بیمار کمک میکند تا استراتژی های مناسب برای هر مرحله از بیماری را به کار ببرد، بسیار گسترده تر است.
- به عنوان مثال ، ممکن است شامل راه اندازی فناوری برای کمک به ارتباطات باشد، در زمانی که بیمار توانایی صحبت بدون کمک را از دست داده است.
- برخی از نرم افزارها را میتوان با صدای طبیعی فرد و برخی از عبارات تنظیم شده یا ترکیب کلمات اضافه کرد.
- در مراحل اولیه بیماری، بیشتر کار گفتار درمانگر معطوف به یافتن راههایی برای کنار آمدن با کاهش عملکرد عضلات، اختلال در کلمات و توانایی مکالمه و درک آنها برای بیشترین زمان ممکن است.
یک درمانگر تنفسی
هنگامی که درگیری عضلات تنفسی وجود دارد، ممکن است بیمار مبتلا به ای ال اس در تنفس خود دچار مشکل شود. یک درمانگر تنفسی میتواند با روشهای تنفس و پاکسازی ترشحات به بیمار مبتلا به ای ال اس کمک کند.