اگر شما از ناحیه اندام تحتانی آسیب دیده یا جراحی داشتهاید، احتمالاً در راه رفتن طبیعی با مشکل مواجه خواهید شد. این مشکل را فیزیوتراپیستها به عنوان “اختلال در چرخه راه رفتن” معرفی میکنند. چرخه راه رفتن شامل برداشتن قدم، قرار دادن پا روی زمین، چرخاندن پا و دوباره بلند کردن پا از زمین میشود. اگر در راه رفتن مشکل دارید، باید به فیزیوتراپیستها مراجعه کرده و برای آموزش راه رفتن بهتر تمرین کنید.
اصلاح الگوی راه رفتن شامل مجموعهای از تمرینات است که به طور خاص توسط فیزیوتراپیستها طراحی میشود تا به شما در بهبود راه رفتن کمک کند. این تمرینات شامل بهبود حرکت در مفاصل اندام تحتانی، افزایش قدرت و تعادل، و تقلید از الگوی تکراری پاهای شما هنگام راه رفتن میشود.
هدف نهایی اصلاح الگوی راه رفتن در فیزیوتراپی، کمک به شما در راه رفتن عادی و ایمن است.
ناهنجاریهای راه رفتن
انواع متداول ناهنجاریهای راه رفتن که ممکن است به اصلاح الگوی راه رفتن نیاز داشته باشند عبارتند از:
- راه رفتن ترندلنبرگ
- راه رفتن از پلهها به سمت بالا
- راه رفتن اسپاستیک یا قیچیوار
- راه رفتن آنتالژیک (ناهنجاریهای راه رفتن به دلیل درد)
اگر تحت عمل جراحی اندام تحتانی یا آسیب دیدگی قرار گرفتهاید، ممکن است ضعف یا گرفتگی در پاها داشته باشید که مانع از راه رفتن عادی شما میشود. تعادل و تصورات شما ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. فیزیوتراپیست شما میتواند نوع راه رفتن شما را ارزیابی کند و یک برنامه برای بهبود الگوی صحیح راه رفتن شما فراهم کند. قبل از شروع هرگونه برنامه ورزشی برای اصلاح الگوی راه رفتن، با پزشک یا فیزیوتراپ خود مشورت کنید. آنها میتوانند اطمینان حاصل کنند که شما به درستی ورزش میکنید و انجام ورزش برای شما بی خطر است.
همچنین ممکن است به یک وسیله کمکی برای کمک به راه رفتن بلافاصله پس از آسیب اندام تحتانی یا جراحی نیاز داشته باشید. فیزیوتراپ شما میتواند در انتخاب وسیلهی کمکی مناسب به شما کمک کند. نمونههایی از دستگاههای کمکی شامل موارد زیر میباشد:
- عصای زیر بغل
- واکر چرخ دار
- واکر استاندارد
- عصای چهار پایه
- عصای استاندارد
فیزیوتراپیست میتواند از اندازه مناسب دستگاه اطمینان حاصل کند. آنها همچنین میتوانند اطمینان حاصل کنند که شما به درستی از دستگاه کمکی استفاده میکنید. برخی از افراد به طور موقت از وسایل کمکی استفاده میکنند. دیگران با اختلالات قابل توجه نیاز به استفاده دائمی از آن دارند.
اگر در کلینیک فیزیتراپی مشغول اصلاح الگوی راه رفتن هستید، ممکن است از میلههای موازی برای کمک به شما استفاده شود. میلهها بسیار پایدار هستند و به شما امکان میدهند هنگام یادگیری راه رفتن دوباره، از دست و بازوهای خود برای کمک و محافظت استفاده کنید.
تمرینات دامنه حرکتی برای اصلاح الگوی راه رفتن
بعد از آسیب دیدگی اندام تحتانی، ممکن است لازم باشد برای بازیابی و حفظ دامنه حرکتی طبیعی (ROM) روی مفاصل خود کار کنید. اغلب پس از جراحی، تورم ممکن است دامنه حرکتی طبیعی مفصل را محدود کند. دامنه حرکت همچنین ممکن است توسط عضلات یا ساختارهای سفت که پس از یک دوره بی حرکتی پس از آسیب یا جراحی رخ میدهد، محدود شود. تلاش برای بازیابی مجدد، ممکن است بخشی از برنامه تمرینی اصلاح الگوی راه رفتن شما باشد.
تمرینات برای بهبود ROM اندام تحتانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پمپ کردن مچ پا
- کشش ماهیچه پا با حوله
- تمرینات پاشنه برای بهبود دامنهی حرکتی زانو
- کشش همسترینگ
- کشیدگی مفصل ران
حفظ دامنهی حرکتی کامل هنگام یادگیری دوباره راه رفتن، میتواند به مفاصل کمک کند تا هنگام قدم زدن و تحمل وزن روی هر پا آزادانه حرکت کنند.
تقویت عضلات پایین پا
ورزشهای تقویت کننده ممکن است در برنامه اصلاح الگوی راه رفتن شما گنجانده شود. اگر در لگن، زانو یا مچ پا ضعف دارید، این امر میتواند از راه رفتن ایمن شما جلوگیری کند. تمرینات برای تقویت اندام تحتانی پا ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بالا آوردن مستقیم پا
- مجموعه عضلات چهار سر ران
- تقویت مچ پا با نوارهای مقاومت
- مینی اسکات
- حرکت شنا
تمرینات باید به آرامی انجام شود و توصیه میشود برای تمرینات راه رفتن اندام تحتانی، از باندهای ورزشی سبک استفاده کنید و تکرار زیاد داشته باشید.
قدم برداشتن از روی موانع
یکی از راههای اصلاح الگوی راه رفتن، تأکید بر حرکاتی است که هنگام راه رفتن در پاهای شما ایجاد میشود. یک روش برای انجام آن به صورت تکراری، انجام تمرینات پلهای روی موانع یا مانع های کوچک است. این امر شما را مجبور میکند هنگام راه رفتن باسن خود را به سمت بالا و زانوها را به پشت خود خم کنید.
در اینجا نحوه انجام آموزش راه رفتن با مانع آورده شده است:
- پنج یا شش مانع کوچک پشت سر هم با فاصله حدود ۳۸ تا ۴۰ سانتیمتر تنظیم کنید. موانع میتوانند حولههای رول شده، موانع ورزشی یا چند کتاب روی هم چیده باشند.
- رو به روی موانع بایستید و با یک پا از روی آنها قدم بردارید.
- پای دیگر (پای دوم) خود را در کنار پای اول خود قرار دهید.
- تکرار پیاده روی از روی موانع را با یک پا انجام دهید. سپس، به عقب برگردید و ابتدا موانع پیش روی خود را با پای دیگر خود عبور دهید.
- وقتی این کار آسان شد، مانع اول را پشت سر بگذارید، سپس تمام مانع بعدی را در ردیف قرار دهید. هنگام قدم برداشتن حتماً زانوی خود را بالا برده و پا و مچ پا را به سمت باسن بالا ببرید.
- پیاده روی از روی موانع را برای ۱۰ مرتبه تکرار کنید.
قدم برداشتن از سمت کنار
هنگامی که قدم برداشتن از روی مانع آسان شد، میتوانید قدم برداشتن از سمت کنار خود را تمرین کنید. این تغییر در راه رفتن طبیعی به جلو میتواند به شما در راه رفتن به جهات مختلف کمک کند.
در اینجا نحوه انجام تمرینات قدم برداشتن از پهلو آورده شده است:
- در کنار موانع خود بایستید.
- یک پای خود را از اولین مانع به سمت کنار خود بگذارید. حتما زانوی خود را بالا ببرید.
- هنگام قرار دادن پا در طرف دیگر مانع، حتماً فضای کافی برای فرود آمدن پای دیگر خود را بگذارید.
- پای دیگر خود را به سمت بالا بیاورید.
- پای دیگر خود را در کنار پای اول خود قرار دهید.
- تمام موانع را تکرار کنید.
از آنجا که قدم برداشتن با مانع، شما را ملزم به برداشتن گامهای بزرگ با زانوهای بلند میکند، بنابراین شما باید زمان بیشتری روی یک پا بایستید. این میتواند به بهبود راه رفتن کمک کند اما ممکن است در هنگام قدم زدن نیز بی ثباتی ایجاد کند. بنابراین، هنگام انجام این تمرین مطمئن باشید که ایمن هستید. فردی باید با شما باشد تا هنگام راه رفتن شما را راهنمایی کند.
اگر از توانایی خود برای انجام این تمرین اصلاح الگوی راه رفتن مطمئن نیستید، به فیزیوتراپیست خود مراجعه کنید. آنها قادر به کمک خواهند بود.
مدل قدم برداشتن تارگت
به منظور بهبود هماهنگی اندام تحتانی در اصلاح الگوی راه رفتن، ممکن است لازم به انجام تمرین قدم برداشتن با تارگت باشید. برای انجام این تمرین:
- چهار یا پنج تارگت یا ابزار هدف را به صورت نیم دایره روی زمین قرار دهید. اهداف باید تقریباً یک فوت از یکدیگر فاصله داشته باشند. میتوانید از تکههای کوچک کاغذ یا صفحات کاغذی به عنوان تارگت استفاده کنید.
- در یک طرف تارگت روی زمین بایستید.
- به آرامی یک پا را برای ضربه زدن به تارگت بلند کنید.
- آن پا را به حالت اولیه برگردانید، سپس پا را دوباره به سمت هدف دیگر بلند کرده و با پای خود به آن ضربه بزنید.
- ضربه زدن روی هر هدف با یک پا و سپس با پای دیگر را تکرار کنید. سعی کنید به آرامی هر ضربه را بزنید.
این تمرین به بهبود توانایی شما برای قرار دادن پای خود در هنگام راه رفتن دقیقاً همان جایی که میخواهید کمک میکند و مزیت ترغیب ایستادن یک پا را نیز به همراه دارد.
پیاده روی رو به عقب
پیاده روی رو به عقب ممکن است توسط متخصص فیزیوتراپی توصیه شود تا به شما در بهبود راه رفتن کمک کند. مزایای راه رفتن به عقب میتواند شامل موارد زیر باشد:
- انعطاف پذیری همسترینگ
- فعال شدن عضله چهار سر ران
- تعادل بهبود یافته
- هماهنگی بهتر عضلات
- بهبود سرعت راه رفتن
- بهبود طول گام
به نظر میرسد راه رفتن به عقب، سیستم عصبی- عضلانی شما را تنظیم میکند، عضلات اندام تحتانی و مفاصل شما را با روشهای خاصی که ممکن است راه رفتن شما را بهبود بخشد، به چالش میکشد.
راه رفتن به جلو حرکتی از پاشنه به انگشتان پا است. اما راه رفتن به عقب، الگوی قدم برداشتن از پاشنه به انگشتان پا است. مطمئنترین راه برای راه رفتن به عقب برای اصلاح الگوی راه رفتن، استفاده از تردمیل است:
- برای شروع، روی تردمیل رو به عقب بایستید.
- با کمترین سرعت ممکن شروع کنید.
- روی تردمیل، یک پا را به عقب برسانید و انگشت پا را به سمت پایین قرار دهید.
- روی پای میانی خود بچرخید و سپس به سمت پاشنه خود بروید.
راه رفتن به عقب باید آهسته و کنترل شده انجام شود. با استفاده از عملکرد توقف اضطراری ایمنی روی تردمیل مطمئن شوید که هنگام راه رفتن به عقب ایمن هستید.
تمرینات تعادل و تصوری
این نوع تمرینات برای اصلاح الگوی راه رفتن مستلزم این است که حدود ۴۰٪ از وقت خود را روی یک پا بایستید. یک پا روی زمین است در حالی که پای دیگر به جلو میچرخد. این بدان معناست که ایستادن تک پا یک مولفهی مهم در راه رفتن ایمن است. تعادل و آموزش تصوری باید از اجزای برنامه تمرینی راه رفتن شما باشد.
ورزشهایی که میتوانند به بهبود تعادل و تصورات شخصی کمک کنند ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ایستادن تک پا
- ایستادن تک پا روی یک سطح ناپایدار
- ایستادن تک پا با چشمان بسته
- ایستادن تک پا روی صفحه لرزشی یا توپ بوسو
برای بهبود تعادل، باید تعادل خود را به چالش بکشید. این به معنای ایجاد شرایطی است که ممکن است کمی ناپایدار باشید. بدن شما باید این عدم ثبات را اصلاح کند. همانطور که تمرین میکنید، تعادل شما باید همراه با راه رفتن بهبود یابد. اما، شما باید در حین تمرین تعادل، ایمن باشید. اطمینان حاصل کنید که در حین انجام تمرینات تعادلی قادر به نگه داشتن چیزی ثابت هستید.
